Overleg:Metrum

Jongen, met je wankel hoofd aan de beul vooruit beloofd, toen je daar je lot verbeidde stond ik weenend aan je zijde.

hoe?

hoe kan een regelmatig metrum doorbroken worden??? (vraag van anoniem 81.240.2.246)

Door ervan af te wijken. Het is een 'truc' die de dichter aanwendt om te vermijden dat de versregel een dreun wordt. In het volgende voorbeeld plaatst P.C. Boutens een accent op het eerste woord van de tweede versregel, waardoor het eentonige jambische patroon (tadaa tadaa tadaa tadaa tadaa) doorbroken wordt:

Een prins, te vroeg ontwaakt in wintermorgen,

Dwáált als een vreemde door zijn kille huis

Beachcomber (overleg) 16 feb 2014 14:02 (CET)

Ik lees dit voorbeeld nu, maar denk dat als het woord 'een' in de tweede regel wordt weggelaten, het ritme compleet jambisch is. Het is dus niet het beklemtoonde 'dwaalt' dat het ritme verstoort. Madyno (overleg) 25 dec 2020 01:15 (CET)

Het woordje 'een' weglaten heeft niet veel zin, omdat 'dwaalt' toch beklemtoond wordt gelezen, of er nu accenttekens op staan of niet. Boutens had zich m.i. dus de moeite kunnen besparen om te vermijden dat de lezer deze versregel begint met een geforceerd jambisch 'dwaalt áls'.J.G.G. (overleg) 25 dec 2020 10:51 (CET)

Ik zie dat anders, doorlezend na de eerste zin vormen '-en Dwaalt' weer een jambe, en 'als vreemde' dan de volgende. Probeer maar. Madyno (overleg) 25 dec 2020 12:30 (CET) Ik schrijf dit omdat die hele theorie over metrum soms nogal geforceerd is. De tweede zin in het voorbeeld lees ik met alleen een klemtoon op 'Dwaalt' (omdat er accenten op staan!), op 'vreem' en op 'kil', en een licht nevenaccent op 'huis'. Madyno (overleg) 25 dec 2020 12:37 (CET) Overigens hoeft 'dwaalt' vogens mij niet per se beklemtoond te zijn. Madyno (overleg) 25 dec 2020 13:19 (CET) Nu ik toch bezig ben: 'Er is een kind geboren, in deze donk're nacht.' In dit voorbeeld ligt de eerste klemtoon pas op 'kind', het vierde woord. Madyno (overleg) 25 dec 2020 13:30 (CET)

Dat is zo, iemand die gewoon is een gedicht te declameren omzeilt handig die ritmische obstakels door bijvoorbeeld meer 'verbonden' te lezen over de versregels heen. Dat kan inderdaad met het voorbeeld -morgen+Dwaalt dat je hier aanhaalt. mvg, J.G.G. (overleg) 25 dec 2020 14:42 (CET)

Metrum causa

Kan iemand met kennis van zaken
mijn boude bewering hier kraken
of, bij geval zij valt te staven,
dier vage omschrijving bijschaven?

T

Definitie van metrum

Afwisseling van beklemtoonde en niet beklemtoonde lettergrepen is slechts één van de twee mogelijke definities van metrum. Dit het kwalitatieve metrum.

Daarnaast is het het kwantitatieve metrum, zie bijv. https://en.wikipedia.org/wiki/Metre_(poetry). Deze opvatting van metrum is kenmerkend voor de klassieke Griekse en Romeinse poëzie, maar ook voor sommige moderne talen die geen verspringend accent kennen, zoals het Hongaars, of voor 'toontalen", zoals het Mandarijn Chinees.

In het kwantitatieve metrum is er onderscheid tussen "lange' en "korte" lettergrepen. De eenheid voor deze lengte is de mora: https://nl.wikipedia.org/wiki/Mora_(taalkunde) .Doorgaans is een lange lettergreep gelijk aan twee korte. De versvoeten worden hier bepaald door de lengte en niet door de klemtoon; een dactylus bijvoorbeeld kent een lange en twee korte lettergrepen, maar de klemtoon kan op om het even welke lettergreep vallen.