Overleg:Glaciaal (tijdperk)
Ik heb inderdaad de termen 'ijstijd' en 'glaciaal' min of meer als synoniem beschouwd. Als een 'ijstijd' betrekking heeft op de periode waarin 'überhaupt' ijskappen bestaan, dan duurt de huidige ijstijd dus al sinds het Oligoceen want zolang, met enkele onduidelijke onderbrekingen, liggen er al grote ijskappen op Antarctica. Dat de kappen beperkt zouden moeten zijn bij ijstijd in deze betekenis gaat ook al niet op, want er zijn in het verdere verleden ook ijskappen op andere Zuidelijke continenten dan alleen Antarctica geweest.
'IJstijd' staat niet in het Visser (1980) als apart lemma. 'Glaciaal' wel: "glacial - formed by or related to (a) glacier(s) or ice sheet(s). Also pertaining to an ice age or a region of glaciation. /glaciaal / glaciaire / glazial / glacial." Bates & Jackson (1980) geven een vergelijkbare maar wat uitgebreidere uitleg. Ik maak ook hier uit op dat ijstijd en glaciaal min of meer synoniem zijn. We kennen in het Nederlands wel de term 'IJstijdvak' (V. d. Vlerk & Florschütz, 1950). Hier wordt het hele Kwartair mee bedoeld. Deze term staat overigens niet in Visser. Ik heb ook mijn oude Holmes (1965) er even op na gekeken. Op pag. 677 begint hoofdstuk 21 met: "The Quaternary Ice Age". Maar op pag. 740: "Because the last three Ice Ages (or groups of ice ages) [cursief van mij] occurred during the late Precambrium, the Permo-Carboniferous and the Quaternary, there has been a tendency to consider them as periodic phenomena, ....". Holmes gebruikt hier de term voor het hele Kwartair (cq Precambrium en Permo-Carboon), maar heeft het aan de andere kant ook over 'groups of ice ages', waarin voor mij niet erg duidelijk is of hij hiermee de afzonderlijke glacialen bedoelt.
Ik kom hier even niet uit maar neig wel naar synonymie waarbij 'ijstijd' vooral in het populaire spraakgebruik aanwezig is en 'glaciaal' meer een vakterm is.
Bronnen, noten en/of referenties
|
- Morgen Tom. Holmes is zeker een autoriteit. Vlerk en Florschutz ook. Beide boeken dateren echter van voor de tijd dat de fijnere cycli bekend waren. De ijstijd in het Perm-Carboon bv heeft langer hebben geduurd dan het totale Quartair, zodat ik aanneem dat het eerder vergelijkbaar is met het Quartair. Wat we weten van die oudere ijstijd is nl beperkt tot het voorkomen van gletschers en zee-ijs op hogere breedtegraden (vgl de gletscher op Kilimanjaro op in de Himalaya). Het lijkt me daarom onmogelijk een gebeurtenis als het Saale-glaciaal onder dezelfde noemer te brengen met de Proterozoische snowball-Earth's. Ik kwam tot het onderscheid na het lezen van de Engelse versie, waar een onderscheid wordt gemaakt tussen "ice age" en "glacial period":
- An ice age is a period of long-term reduction in the temperature of Earth's climate, resulting in an expansion of the continental ice sheets, polar ice sheets and mountain glaciers ("glaciation"). Glaciologically, ice age is often used to mean a period of ice sheets in the northern and southern hemispheres; by this definition we are still in an ice age (because the Greenland and Antarctic ice sheets still exist). More colloquially, when speaking of the last few million years, ice age is used to refer to colder periods with extensive ice sheets over the North American and Eurasian continents: in this sense, the most recent ice age ended about 10,000 years ago. This article will use the term ice age in the former, glaciological, sense; and glacials for colder periods during ice ages and interglacials for the warmer periods.
- Ook de Duitse tekst maakt het onderscheid, wat me sterkte in mijn overtuiging:
- Als Eiszeitalter bezeichnet man eine Periode der Erdgeschichte, die durch Vereisung beider Pole gekennzeichnet ist. Innerhalb eines Eiszeitalters kommt es zu deutlichen Klimaschwankungen mit Warm- und Kaltzeiten. Gemäß dieser Definition leben wir seit etwa 2,6 bis 2,7 Millionen Jahren in einem Eiszeitalter. Seit dieser Zeit, vor allem aber seit etwa 1 Million Jahren, ist das Klima der Erde relativ kurzfristigen Schwankungen unterworfen, den Kaltzeiten (Glaziale) und Warmzeiten (Interglaziale).
- Ook hierbij geen bronvermelding. Het lijkt me duidelijk dat er een onderscheid is tussen de twee concepten, maar hoe de naamkeuze in het Nederlands verloopt is me niet duidelijk. Ik heb hiermee dus een beslissing genomen zonder echt harde bewijzen. Woudloper 3 jun 2007 12:06 (CEST)
Ook goedemorgen!
Hindert niet hoor, ik kan er wel mee leven. Ik constateer echter wel behoorlijk veel verwarring, niet alleen in Nederland en ook niet alleen in populaire en semiwetenschappelijke literatuur.
Het moet me wel van het hart dat voor mij andere wikipedia's allesbehalve heilig zijn. Ik kom enorm veel onzin tegen, ook op de Engelse en de Duitse. Het stoort me ook zeer dat er (op de meeste wikipedia's) zo weinig referenties gegeven worden.
Ik heb de tekst van de pagina wat aangevuld. Ik ga ook nog even met interglaciaal aan de slag.--Tom Meijer 3 jun 2007 12:38 (CEST)
- Klopt. Maar het feit dat de Duitse en de Engelse het onderscheid maken geeft wel te denken. Mijn ervaring is dat de twee elkaar zelden naschrijven dus zijn er vermoedelijk minimaal 2 bronnen waarin het onderscheid voorkomt. Woudloper 3 jun 2007 14:08 (CEST)
reikwijdte ijskap weichselien bewerken
De ijskappen kwamen in het Saalien tot NL, niet tijdens het Weichselien. Het eind van het artikel geeft dit anders aan Cuebej (overleg) 14 aug 2021 08:23 (CEST)
- Dank voor de opmerkzaamheid. Ik heb het aangepast. Woudloper overleg 14 aug 2021 08:55 (CEST)
toevoegen indeling glacialen? bewerken
Zou het passend zijn de indeling in glacialen en evt. interglacialen op te nemen zoals die ook staan in de pagina's van Weichselien en Saalien? Cuebej (overleg) 14 aug 2021 08:28 (CEST)
- Dat lijkt me onnodig, met misschien een uitzondering van de laatste 3-4 glacialen. Het idee dat het Kwartair eenvoudig is in te delen in een binaire, regelmatige afwisseling tussen koud en warm is ook verouderd: het is te simpel gebleken. Er waren koudere en warmere perioden; er waren halfkoude en halfwarme perioden; er waren perioden waarin het klimaat heen en weer bleef schommelen. Woudloper overleg 14 aug 2021 08:55 (CEST)