Ostrea

geslacht van tweekleppige weekdieren uit de familie Ostreidae
Voor het gelijknamige schip, zie Ostrea (schip, 1982).

Ostrea[1] of Oester is een geslacht van tweekleppige weekdieren uit de familie Ostreidae en de orde Ostreoida, met als bekendste telg uit dit geslacht de gewone oester (Ostrea edulis). Dit geslacht is fossiel bekend vanaf het Trias. Ze hebben twee bijna cirkelvormige en ongelijke folders en worden beschouwd als een van de meest gewaardeerde eetbare zeevruchten. Het omvat verschillende soorten, waarvan Ostrea edulis de bekendste is. Sommige soorten kunnen in de loop van de tijd parels produceren, die worden gevormd uit deeltjes die zich na verloop van tijd in de oester nestelen (meestal zanddeeltjes) en zo een kostbare steen vormen. Er zijn verschillende soorten parel, afhankelijk van het verzamelde sediment. Tegenwoordig bestaan er nog enkele soorten van dit geslacht.

Ostrea
Ostrea edulis
Taxonomische indeling
Rijk:Animalia (Dieren)
Stam:Mollusca (Weekdieren)
Klasse:Bivalvia (Tweekleppigen)
Onderklasse:Autobranchia
Orde:Ostreida
Superfamilie:Ostreoidea
Familie:Ostreidae
Geslacht
Ostrea
Linnaeus, 1758
Synoniemen
Lijst
  • Ostreola Monterosato, 1884
  • Cryptostrea Harry, 1985
  • Undulostrea Harry, 1985
  • Myrakeena Harry, 1985
  • Tiostrea Chanley & Dinamani, 1980
  • Eostrea Ihering, 1907
  • Monoeciostrea Orton, 1928
  • Anodontostrea Suter, 1917
  • Ostreum da Costa, 1776
  • Ostracites Picot de Lapeirouse, 1781 †
  • Ostraea [sic]
  • Ostrea (Turkostrea) Vialov, 1936 †
  • Ostrea (Bellostrea) Vialov, 1936 †
  • Ostrea (Anodontostrea) Suter, 1917
  • Lopha (Ostreola) Monterosato, 1884
  • Conradostrea Ward & Blackwelder, 1987 †
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Ostrea op Wikispecies Wikispecies
(en) World Register of Marine Species
Portaal  Portaalicoon   Biologie

Beschrijving

bewerken

Deze tweekleppige zet zich met de holle, van ribben voorziene linkerklep vast op de rotsen. De rechterklep is iets kleiner, plat en vaak glad. De versiering van de schelp bestaat uit diepe plooien en groeistrepen. De vorm kan zeer verschillend zijn. De hoogte van de schelp bedraagt tussen de vijf en vijftien centimeter.

Oesters zijn filterorganismen die water zuigen met het ritme van cilia. Het plankton en de gesuspendeerde deeltjes van het voedsel worden gevangen in het slijm van de kieuwen en worden naar de mond getransporteerd, waar ze worden gegeten, verteerd en uitgescheiden als ontlasting of pseudofeces. De voedselactiviteit van oesters is hoger wanneer de watertemperatuur hoger is dan tien graden Celsius. Gezonde oesters consumeren algen en ander drijvend voedsel, die elk tot vijf liter water per uur filteren.

Wetenschappers denken dat de oesterpopulatie van de Chesapeake Bay op zijn hoogtepunt historisch om de drie tot vier dagen het volledige volume van het estuariumwater uit overtollig voedsel filterde. Vandaag zou het proces bijna een jaar duren. Sedimenten, organische stoffen die als voedsel dienen en algen kunnen problemen veroorzaken in waterlichamen. De oesters filteren deze verontreinigende stoffen, eten ze op of vormen met hen kleine pakjes die op de bodem worden afgezet, waar ze onschadelijk zijn. Oesters ademen als vissen, met behulp van kieuwen en de buitenste laag die hen bedekt. De laag is uitgelijnd met vele kleine, dunwandige bloedvaten die zuurstof uit water halen en koolstofdioxide verdrijven. Een klein hart met drie kamers, dat verborgen is onder de abductorspier, is verantwoordelijk voor het pompen van verkleurd bloed, met zijn zuurstofbron, naar alle delen van het lichaam. Tegelijkertijd zuiveren twee nieren op het onderste oppervlak van de spier het bloed van alle verzamelde residuen. Oesters hebben verschillende geslachten, maar ze kunnen tijdens hun leven een of meerdere keren van geslacht veranderen. De geslachtsklieren, organen die verantwoordelijk zijn voor de productie van eieren en sperma, omringen de spijsverteringsorganen en bestaan uit gameten, vertakkende buisjes en bindweefsel. Het is niet mogelijk om mannen van vrouwen te onderscheiden alleen op basis van het onderzoek van hun schelpen.

Oesters als voedsel

bewerken

De Ierse satirische schrijver Jonathan Swift zei dat 'de eerste man die een oester durfde te eten moedig was', maar het is mogelijk dat de consumptie van oesters door mensen de prehistorie zou kunnen bereiken, misschien vanwege het bewijs van oesterverzamelaars gevonden in alle culturen in de buurt van de zee. Er moet aan worden gedacht dat oesters mogelijk een vorm van voedsel zijn geweest in kustgebieden en dat ze samen met de visserijsector een belangrijke bron van economische inkomsten zijn geweest. Het is heel goed mogelijk dat overproductie en druk van vervuiling de productie ervan hebben doen dalen tot bijna belachelijke hoeveelheden voor consumptie op sommige plaatsen, maar het is nog steeds populair in sommige kuststeden waar zelfs oesterfestivals worden gevierd.

Oesters behoren tot de exotische voedingsmiddelen van enkele culturen, maar het is een voedingsmiddel van verworven smaak omdat enige training nodig is voordat het wordt gewaardeerd. Vanuit voedingsoogpunt is het een voedingsmiddel dat rijk is aan zink, een van de voedingsstoffen die nodig is voor de productie van testosteron.

Vastzetten en cultiveren

bewerken

Oesters kunnen op de bodem van de zee worden gevangen door ze uit hun bed te halen. In ondiepe wateren worden ze met de hand of met kleine harken gevangen. In diepere wateren worden harken met langere armen gebruikt om de bodem te bereiken. In sommige gebieden wordt het oogsten mechanisch uitgevoerd met een soort baggerwerkzaamheden, hoewel deze bewerking weinig arbeid vereist en het mogelijk maakt om een grotere hoeveelheid oesters in een korter tijdsinterval te verwijderen, het is waar dat de zeebodem aanzienlijk wordt beschadigd. Het is om deze reden dat sinds 1965 de vangst van oesters door het baggeren van de zeebodem is gereguleerd. In Chili wordt de oester in het algemeen met de hand gehaald vanaf de zeebodem. Er zijn echter ook broederijen waar ze worden gekweekt, waardoor ze het hele jaar door oesters hebben, zelfs in gesloten seizoenen. In speciaal gekozen zeewatersectoren, beschermd tegen sterke stromingen en weg van de vervuiling van nabijgelegen steden, bevinden zich oesterkwekerijen. Vlotten zijn verankerd waaraan grote trossen cholga-oesters of andere grote schelpen zijn opgehangen. Oesterzaden hechten zich aan deze schelpen, die na drie jaar de juiste maat hebben om te worden geoogst en in de handel gebracht.

Soorten

bewerken