Niersporig wasbekertje

Het niersporig wasbekertje (Orbilia xanthostigma) is een schimmel behorend tot de familie Orbiliaceae. Het leeft saprotroof in groepjes op dood hout. Het komt in allerlei bostypen voor, van nat, voedselrijk wilgenstruweel en elzenbroekbos tot droog, voedselarm dennenbos, maar het prefereert loofhout. Zoals de Nederlandse naam al aanduidt heeft dit wasbekertje niervormige, soms bijna cirkelvormige sporen.

Niersporig wasbekertje
Taxonomische indeling
Rijk: Fungi (Schimmels) Stam: Ascomycota (Zakjeszwammen) Klasse: Orbiliomycetes Onderklasse: Pezizomycotina Orde: Orbiliales Familie: Orbiliaceae Geslacht: Orbilia
Soort
Orbilia xanthostigma (Fr.) Fr. (1849)
Synoniemen
Orbilia delicatula Calloria xanthostigma Peziza xanthostigma
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Portaal    Biologie Schimmels

Kenmerken

Vruchtlichamen (apothecia) zijn steelloos, onbehaard, schotelvormig, plat, zeer klein, oranje, gelatineachtig en glazig doorschijnend (halftransparant). De diameter is 0,3 tot 1 mm. asci zijn 8-sporig en meten 30 × 4-4,5 µm. De ascosporen zijn glad, hyaliene, met verbrede uiteinden en meten 2,3–2,6 × 1,1–1,3 µm . De sporen zijn sterk gekromd of tot half cirkelvormig. Parafysen zijn cilindrisch en iets langer dan de ascus.

Moleculaire studie heeft aangetoond dat Orbilia leucostigma en Orbilia xanthostigma in Europa twee aparte soorten betreffen. Tevens blijkt dat in dit continent de kleur van de apothecia ook bepaalt welke soort het betreft. De eerste genoemde is namelijk wittig en de laatste genoemde bleek fel geel .

Verspreiding

Orbilia xanthostigma is wijdverbreid. Het zwaartepunt ligt in Europa en Noord-Amerika, maar er zijn ook waarnemingen bekend uit Midden-Amerika, Zuid-Amerika, Afrika, Azië (enkele landen) en Oceanië (Australië en Nieuw-Zeeland) . In Nederland komt het algemeen voor. Het is niet bedreigd en staat niet op de rode lijst.

Foto's

• 
  Niervorige sporen
• 
  Parafysen met asci en sporen

Bronnen, noten en/of referenties

• NMV Verspreidingsatlas Paddenstoelen
• (en) Index Fungorum
• Ecologische Atlas van Paddenstoelen in Drenthe: H25 Loofbossen op allerlei bodemtypen
• (en) Orbiliaceae for Turkish Ascomycota: Three new records (2015)

---