Lijst van heersers van Bourgondië

Wikimedia-lijst

Hier volgt een lijst van koningen, hertogen en (palts)graven van Bourgondië.

Vlag van het historische hertogdom Bourgondië
Eerste wapen van de graven van Bourgondië
Rond 1280 doet Otto IV afstand van het wapen met arend en neemt een wapen aan dat zijn toenadering tot Frankrijk onderstreept
Wapen van de Capetingse hertogen van Bourgondië
Wapen van de hertogen van Valois-Bourgondië

Koningen van het "koninkrijk Bourgondië"

bewerken

De eerste koningen van Bourgondië, waren heersers over de stammen der Bourgonden. Onder koning Gundomar II verloren de Bourgonden hun zelfstandigheid en werd het rijk ingenomen door Theodebert I in 534, het gebied werd een onderdeel van het Frankische rijk.

Periode Naam Opmerking
? - 406 Gibikka Eerste bekende koning
406 - 411 Godomar Zoon van Gebikka
406 - 436 Gundahar Zoon van Gebikka
436 - 470 Gundioc Zoon of familielid van Gundahar
470 - 480 Chilperik I Broer van Gundioc
480 - 516 Gundobad Zoon van Gundioc, regeerde samen met Chilperik II, Godegisel en Gundomar
473 - 493 Chilperik II Zoon van Gundioc
473 - 486 Gundomar Zoon van Gundioc
473 - 501 Godegisel Zoon van Gundioc
516 - 524 Sigismund Zoon van Gundobad
524 - 534 Gundomar II Laatste koning, broer van Sigismund

Frankisch deelrijk Bourgondië

bewerken

Het Frankische deelrijk van Bourgondië ontstond na de verovering van het Bourgondische koninkrijk in 534 door de Franken en was van 561 tot de fragmentatie in de 9e eeuw, een van de drie kerngebieden van het Frankische rijk.

Eerst verdeelden de drie heersende Frankische koningen Chlotarius I, zijn broer Childebert I en hun neef Theudebert I het Bourgondische koninkrijk onderling, evenals de rest van het Frankische koninkrijk dat gefragmenteerd was onder de erfgenamen van Clovis I. Nadat Theudebert's zoon en Childebert stierven zonder mannelijk nageslacht, viel geheel Bourgogne in 558 met Chlotarius I in het hele Frankische koninkrijk.

Periode Naam Opmerking
Merovingen
534–558 Childebert I Zoon van Clovis I en de Bourgondische prinses Clothilde
558–561 Chlotharius I Zoon van Clovis I en Clothilde
561–592 Gontram Zoon van Chlotarius I, koning van Bourgondië, Marseille en Arles
592–595 Childebert II Zoon van Sigebert I, kleinzoon van Chlotharius I, koning van Austrasië en Bourgondië als de geadopteerde en opvolgende zoon van zijn oom Gonthram
596–613 Theuderik II zoon van Childebert II, Koning van Bourgondië met Orléans als hoofdstad
613-613 Sigebert II Bastaardzoon van Theuderik II, koning van Bourgondië en van Austrasië
613–629 Chlotharius II Zoon van Chilperik I, Kleinzoon van Chlotarius I, koning van Neustrië en Aquitanië
629–639 Dagobert Oudste zoon van koning Chlotharius II
639–657 Clovis II Zoon van de Dagobert I, koning van Neustrië en Bourgondië
657–673 Chlotharius III Zoon van Clovis II, koning van Neustrië en Bourgondië. Zijn regeerperiode markeerde het definitieve einde van de volmondige Merovingische monarchie, omdat vanaf dat moment de hofmeiers (in 714 Stamvader Karel Martel van de Karolingen als opvolger van de Merovingen) de werkelijke macht gingen uitoefenden.
673-673 Theuderich II Zoon van Clovis II, koning van Neustrië, Austrasië en Bourgondië, onttroont in 673, opnieuw op troon gezet in 675. Supervisie van hofmeier Ebroin
673–675 Childerik II Zoon van Clovis II
675–691 Theuderik III Opnieuw op troon gezet in 675 na overlijden childerik II, na eerder afgezet te zijn
691–695 Clovis III Zoon van Theuderik II, ook wel Clovis IV. De hofmeier Pepijn van Herstal oefende in zijn naam de macht uit. Vanaf koning Clovis IV begonnen de hofmeiers daadwerkelijk te regeren in 's konings naam.
695–711 Childebert III Zoon van Theuderik III. Zijn hofmeier, Pepijn van Herstal oefende in zijn naam de macht uit over Bourgondië.
711–715 Dagobert III Zoon van Childebert III, koning van Austrasië, Neustrië en Bourgondië. Echte leiding berustte bij zijn hofmeier Pepijn van Herstal tot deze in 714 overleed. Daarna regeerde de buitenechtelijke zoon van Pepijn van Herstal, Karel Martel, de stamvader van de Karolingen.
715–720 Chilperik II Zoon van Childerik II, koning van Neustrië en Bourgondië. Laatste Merovinger die over een zekere mate van gezag beschikte. Marionet in de handen van Karel Martel.
720–737 Theuderik IV Zoon van koning Dagobert III, koning Austrasië, Neustrië en Bourgondië. Werd door hofmeier Karel Martel, de eigenlijke heerser, op de troon gezet na het overlijden van koning Chilperik II.
Interregnum 737–743
743–751 Childerik III Zoon van Chilperik II. De laatste koning van de Merovingische dynastie. De troon was al zeven jaar leeg, totdat de hofmeiers, Carloman en Pepijn de Korte (zonen van Karel Martel), in 743 besloten om Childerik als koning te erkennen. In 751 zette Pepijn de Korte hem af, om zichzelf vervolgens tot koning te kronen. Hiermee kwam een einde aan het tijdperk van de Merovingers.
Karolingen
751–768 Pepijn de Korte Koning der Franken, was vanaf 741 hofmeier en vanaf 751 tot zijn dood de eerste koning der Franken uit het Karolingische huis. Zoon van Hofmeijer Karel Martel
768–814 Karel de Grote Zoon van Pepijn de Korte, Koning der Franken, Keizer Heilige Roomse rijk
814–840 Lodewijk de Vrome Zoon van Karel de Grote, Koning der Franken, Keizer Heilige Roomse rijk
823–855 Lotharius I Zoon van Lodewijk de Vrome, Koning der Franken, Keizer Heilige Roomse rijk
verdrag van Prüm
855–863 Karel van Provence Zoon van Lotharius I, na zijn dood werd Lotharius' Middenrijk onder zijn zoons verdeeld. Karel kreeg hierbij Provence, evenals gebied in Bourgondië en Arles toegewezen door het verdrag van Prüm.

SPLITSING BOURGONDIE Na de dood van Lodewijk de Vrome (840) werd de verdeling van het Karolingische rijk geregeld door het Verdrag van Verdun (843) onder zijn drie overlevende zonen:

Hierdoor wordt het Bourgondische gebied gesplitst in twee delen:

Het Middenrijk werd na de dood van Lotharius I in 855 verdeeld tussen zijn zonen: Lodewijk II, Lotharius II en Karel van Provence. Karel verkreeg daarmee het middelste deel, het koninkrijk Bourgondië (ook koninkrijk Provence genoemd).

Na de dood van Karel van Provence in 863 werd het koninkrijk Bourgogne opnieuw verdeeld, maar in naam bleef het nog een tijd bestaan.

Zo ontstonden dus in de jaren 879-888 drie nieuwe staten die de naam 'Bourgondië' zouden dragen, waarvan twee koninkrijken en één hertogdom en werd Lotharingen toegewezen aan Oost-Francië.

Hertogdom:

Koninkrijk:

In 1033 eindigde de onafhankelijkheid van het koninkrijk en ging het titulaire koningschap (zonder echte macht) over op de Rooms-Duitse keizer.

Op het grondgebied van het koninkrijk bestonden en ontstonden verschillende semi-onafhankelijke graafschappen waaronder graafschap Bourgondië. vanaf het einde van de dertiende eeuw werd dit betwist tussen de hertogen van Bourgondië, de koningen van Frankrijk en de keizers van het Heilige Roomse Rijk. Vanaf omstreeks 1360 is er sprake van het Vrijgraafschap Bourgondië en gaat het om een allodiaal graafschap.

Frankisch koninkrijk Bourgondië

bewerken

Boso van Provence maakte gebruik van de chaos in Frankische rijk. Hij stichtte een onafhankelijk rijk, waarbij hij geen afstammeling was van Karel de Grote, zoals dat wel het geval in de omringende rijken. Hij behoorde tot de adellijke familie der Bosoniden. Nadat keizer Karel de Dikke was afgezet, verkoos de adel van Opper-Bourgondië Rudolf I in 888 tot koning. Vanaf Rudolf II omvatte het rijk ook Neder-Bourgondië en wordt ook koninkrijk Arelat genoemd.

Bij de dood van Rudolf III in 1032 brak een opvolgingsstrijd los tussen keizer Koenraad II, die door de overleden koning als erfgenaam was aangeduid, en Odo II van Blois, de rechtstreekse erfgenaam van Rudolf III. De strijd tussen de twee neven werd beslecht in het voordeel van de keizer, die het koninkrijk opneemt in het keizerrijk.

Periode Naam Opmerking
879 - 888 Bosso Zwager van Karel de Kale, eerste koning die geen Karolinger was
888 - 912 Rudolf I De adel van Opper-Bourgondië verkoos Rudolf in 888 tot koning
912 - 937 Rudolf II Zoon van Rudolf I
937 - 993 Koenraad Zoon van Rudolf II
993 - 1032 Rudolf III Zoon van Koenraad

Hertogen van Bourgondië

bewerken
Periode Huis Naam Opmerking
918 - 921 Bosoniden Richard I Bijgenaamd "de rechtsbrenger". Ontvangt het hertogdom van Karel III van Frankrijk / Broer van Bosso, koning van Bourgondië. Grondlegger van het hertogdom Bourgondië
921 - 936 Bosoniden Rudolf Zoon van Richard I / 923 tevens koning van Frankrijk
936 - 952 Bosoniden Hugo de Zwarte Zoon van Richard I / Broer van Rudolf I, koning van Frankrijk
952 - 956 Vergy Giselbert Schoonzoon van Richard I, vanaf 936 co-koning. Stierf zonder mannelijke erfgenamen
956 - 965 Robertijnen Otto Schoonzoon van Giselbert / zoon van Hugo de Grote
965 - 1002 Robertijnen Hendrik I Broer van Otto, stierf zonder erfgenamen
1002 - 1004 Ivrea Otto Willem stiefzoon Hendrik I / riep zich uit tot hertog maar in 1004 geannexeerd door Frankrijk
1004 - 1031 Capet/Oudere huis Bourgondië Robert Probeerde Bourgondië onder de kroon van Frankrijk te krijgen, de adel weigerde
1031 - 1076 Oudere huis Bourgondië Robert I Zoon van Robert II van Frankrijk
1076 - 1079 Oudere huis Bourgondië Hugo I kleinzoon van Robert I, deed afstand om abt in Cluny te worden
1079 - 1102 Oudere huis Bourgondië Odo I Broer van Hugo I, kwam om het leven op een kruistocht
1102 - 1143 Oudere huis Bourgondië Hugo II Zoon van Odo I. bijgenaamd de vredelievende
1143 - 1162 Oudere huis Bourgondië Odo II Zoon van Hugo II, overleed op een pelgrimstocht
1162 - 1192 Oudere huis Bourgondië Hugo III Zoon van Odo II, nam deel aan de derde kruistocht
1192 - 1218 Oudere huis Bourgondië Odo III Zoon van Hugo III, nam deel aan de slag van Bouvines
1218 - 1272 Oudere huis Bourgondië Hugo IV Zoon van Odo III, nam deel aan een kruistocht
1272 - 1306 Oudere huis Bourgondië Robert II Zoon van Hugo IV
1306 - 1315 Oudere huis Bourgondië Hugo V Zoon van Robert II, overleed ongehuwd
1315 - 1349 Oudere huis Bourgondië Odo IV Zoon van Robert II, broer van Hugo V. Hij vocht mee tegen Vlaanderen en Artesië
1349 - 1361 Oudere huis Bourgondië Filips Kleinzoon van Odo IV, stierf aan de zwarte dood. Zijn vrouw Margaretha van Male, trouwde met Filips de Stoute
1361 - 1363 Valois Jan Na de dood van Filips verviel het hertogdom aan de koning van Frankrijk.
1363 - 1404 Valois-Bourgondië Filips de Stoute Zoon van Jan, die Bourgondië aan Filips schonk.
1404 - 1419 Valois-Bourgondië Jan zonder Vrees Zoon van Filips de Stoute
1419 - 1467 Valois-Bourgondië Filips de Goede Zoon van Jan zonder Vrees.
1467 - 1477 Valois-Bourgondië Karel de Stoute Zoon van Filips de Goede
1477 - 1482 Valois-Bourgondië Maria Dochter van Karel de Stoute.
1482 Valois Lodewijk Lodewijk XI van Frankrijk, annexeerde Bourgondië.
1482 Habsburg Maximiliaan Erfgenaam van Maria, regent van Filips de Schone
1482 - 1506 Habsburg Filips de Schone Zoon van Maria, laatste vorst die Bourgondië persoonlijk regeerde
1506 - 1555 Habsburg Karel V Zoon van Filips
1555 - 1598 Habsburg Filips II Zoon van Karel V, slechts titulair hertog van Bourgondië
1598 - 1621 Habsburg Filips III Zoon van Filips II van Spanje, slechts titulair hertog van Bourgondië
1621 - 1665 Habsburg Filips IV Zoon van Filips III van Spanje, slechts titulair hertog van Bourgondië
1665 - 1678 Habsburg Karel II Zoon van Filips IV van Spanje, slechts titulair hertog van Bourgondië
1678 - 1682 - - In deze periode werd de streek Bourgondië bestuurd door Frankrijk, Lodewijk XIV
1682 - 1711 Bourbon Lodewijk kleinzoon van Lodewijk XIV van Frankrijk, slechts titulair hertog van Bourgondië
1711 - 1751 - - Tweede periode, bestuurd door Frankrijk, Lodewijk XV
1751 - 1760 Bourbon Lodewijk Kleinzoon van Lodewijk XV, slechts titulair hertog van Bourgondië

(Palts)graven van Bourgondië (Franche-Comté)

bewerken

Keizer Otto II de Grote stelde in 982 Otto Willem van Bourgondië aan tot paltsgraaf van Bourgondië.

Naam Periode Opmerkingen
986 - 1184 HUIS IVREA
Otto Willem 986 - 1026 zoon van Adelbert I van Ivrea
Reinoud I 1026 - 1057 zoon
Willem I de Grote 1057 - 1087 zoon
Reinoud II de Grote 1087 - 1097 zoon
Stefanus I 1097 - 1102 broer van Reinoud II
Willem II de Duitser 1097 - 1125 zoon van Reinoud II
Willem III het Kind 1125 - 1127 zoon van Willem II
Reinoud III 1127 - 1148 zoon van Stefanus I
Beatrix I 1148 - 1184 dochter van Reinoud III
1156 - 1184 + Frederik Barbarossa, echtgenoot
1184 - 1231 HUIS HOHENSTAUFEN
Frederik Barbarossa 1184 - 1190
Otto I 1190 - 1200 zoon
Johanna I 1200 - 1205 dochter
Beatrix II 1205 - 1231 zuster
1208 - 1231 + Otto II, echtgenoot
1231 - 1279 HUIS ANDECHS
Otto III 1231 - 1248 zoon
Adelheid 1248 - 1279 zuster
1248 - 1266 + Hugo van Chalon, echtgenoot
1267 - 1279 + Filips, tweede echtgenoot
1279 - 1330 HUIS IVREA
Otto IV 1279 - 1302 zoon
Robert 1302 - 1315 zoon (titelvoerend)
Johanna II 1315 - 1330 zuster
1315 - 1322 + Filips V van Frankrijk, echtgenoot
1330 - 1382 HUIS CAPET
Johanna III 1330 - 1347 dochter
1330 - 1347 + Odo IV, echtgenoot
Filips I van Bourgondië 1347 - 1361 kleinzoon
Margaretha van Frankrijk 1361 - 1382 dochter van Johanna II en Filips V
1382 - 1477 HUIS VALOIS-BOURGONDIË
Lodewijk II van Male 1382 - 1384 zoon
Margaretha van Male 1384 - 1405 dochter
1384 - 1404 + Filips de Stoute, echtgenoot
Jan zonder Vrees 1405 - 1419 zoon
Filips de Goede 1419 - 1467 zoon
Karel de Stoute 1467 - 1477 zoon
1477 - 1678 HUIS HABSBURG
Maria van Bourgondië 1477 - 1482 dochter
1477 - 1482 + Maximiliaan I, echtgenoot
Filips de Schone 1482 - 1506 zoon van Maria en Maximiliaan
Keizer Karel V 1506 - 1555 zoon
Filips II 1555 - 1598 zoon
Filips III 1598 - 1621 zoon
Filips IV 1621 - 1659 zoon
1659 door een verdrag, vervat in de Vrede van de Pyreneeën, lijft Lodewijk XIV van Frankrijk het vrijgraafschap Bourgondië in bij het koninkrijk Frankrijk.

Zie ook

bewerken