Hanengeschrei

straat in Utrecht (stad), Nederland

Het Hanengeschrei is een steeg in het centrum van de Nederlandse stad Utrecht. De steeg is zo'n 10 meter lang en vormt een verbinding tussen de Choorstraat/ Steenweg en de Kalisbrug met de Vismarkt.

Hanengeschrei
Hoekpand Choorstraat 22 met links de doorgang naar het Hanengeschrei en het pand daarin op nummer 2
Geografische informatie
Locatie       Utrecht, Binnenstad
Coördinaten 52° 5′ NB, 5° 7′ OL
Begin Choorstraat/Steenweg
Eind Kalisbrug
Lengte ca. 10 meter
Breedte ca. 3 meter
Algemene informatie
Genoemd naar het huis Henentred ("Henengasse") in de Choorstraat (1594)
Bestrating klinkers
Geen toegang fietsers, gemotoriseerd verkeer
Detailkaart
Hanengeschrei (Binnenstad)
Hanengeschrei
Portaal  Portaalicoon   Stad Utrecht

In de 16e eeuw bestond de straat reeds. De bebouwingsgeschiedenis van dit gebied inclusief deze steeg is vrij complex, niet in de laatste plaats omdat zich hier vanouds het kerngebied van Utrecht bevindt. In vroegste tijden was het Hanengeschrei de verlenging van de Steenweg, maar vooral na de sloop van het koor van de Buurkerk werd het een meer op zichzelf staande straat. Voorheen bevond zich in de steeg een hek dat op marktdagen geopend kon worden.[1][2][3][4] Beide hoekpanden met het adres aan de Choorstraat zijn een rijksmonument. Het adres Hanengeschrei 2 is dat eveneens.[5]

Waar de steeg haar naam aan dankt is niet precies duidelijk. Verklaringen werden/worden onder meer gezocht in een pluimveemarkt die nabij werd gehouden of een ontlening aan het passiespel.[6][1]

Varia bewerken

  • De steeg is vereeuwigd in een gedicht van Kees Stip met de naam Het Hanengeschrei.[7]
  • In vroegere tijden bevond zich ook een straat nabij de Pauwstraat die dezelfde naam droeg.[6][1]

Bronnen/noten bewerken

  1. a b c Marceline Dolfin, E.M. Kylstra en Jean Penders, Utrecht. De huizen binnen de singels. Beschrijving, SDU uitgeverij, Den Haag / Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist, 1989, blz. 63-67 en 119. Gearchiveerd op 13 augustus 2022.
  2. Marceline Dolfin, E.M. Kylstra en Jean Penders, Utrecht. De huizen binnen de singels. Overzicht, SDU uitgeverij, Den Haag / Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist, 1989, blz. 34. Gearchiveerd op 19 augustus 2022.
  3. Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Informatie over rijksmonumentnummer 450411
  4. Voor het kerngebied in Utrecht, zie ook de artikelen over het Romeinse fort Traiectum en de middeleeuwse handelswijk Stathe.
  5. Volgens de gemeente Utrecht met de lijst van rijks- en gemeentelijke monumenten uit 2008. Gearchiveerd op 3 april 2012.
  6. a b Aart Mekking en Marcel Zijlstra, Het Utrechtse ‘Hanengeschrei’: burengerucht of passie-topografie?, in: Madoc. Tijdschrift over de Middeleeuwen, voorjaar 1998 - nummer 1, blz. 25-31. Gearchiveerd op 25 oktober 2021.
  7. Kees Stip - Het Hanengeschrei. Gearchiveerd op 24 juli 2023.
Zie de categorie Hanengeschrei van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.