Gebruiker:Stunteltje/Kladblok/Stuw- en sluizencomplex Grave

Sluis Grave is een sluizencomplex in de Maas, bij Grave en Nederasselt, van twee sluizen naast elkaar met een stuw. Over de sluizen en de stuw ligt een verkeersbrug. Stuw en brug zijn één geheel. In 1929 werd het complex in bedrijf gesteld. Een nieuwe sluis in 1974. De huidige beheerder is Rijkswaterstaat Zuid-Nederland.

Het complex heeft grote cultuurhistorische waarde. Het is niet alleen van betekenis voor de geschiedenis van de bouwtechniek in ijzer en staal, maar ook van belang voor de typologische ontwikkeling van de grote verkeersbruggen.

Sluizen bewerken

De in bedrijf zijnde sluis is één van de sluizen over de lengte van het kanaal, dat in 1934 gereedkwam, welke samen een verval van 23 meter moeten overbruggen.
Oude sluis:

KM 175,7 Totale lengte (kolk en sluishoofden) 110,00 m, kolkwijdte 14,00 m, de drempeldiepte bovenkant[[Normaal Amsterdams Peil|NAP]+3,70 m, benedenkant NAP +2,20 m. Hij werd aanvankelijk met de hand bediend. Later ging dit met elektrische bediening. In 1974 werd deze sluis alleen nog als reservesluis gebruikt. Sinds 1987 is de oude sluis is buiten gebruik gesteld uit veiligheidsoverwegingen.

Nieuwe sluis:

KM 175,6 Totale lengte (kolk en sluishoofden) 142,00 m, kolkwijdte 16,00 m, de drempeldiepte bij SP Grave +7,50 m en Lith +4,50 m boven en benedendrempel SP -3,00 m

De maximaal toegestane afmetingen van de te schutten schepen bij de nieuwe sluis zijn: lengte 137,50 m, breedte 15,50 m en diepgang 3,20 m. De De John S. Thompson Brug, een vaste brug over het bovenhoofd van de oude sluis en het benedenhoofd van de nieuwe, heeft een doorvaarthoogte van NAP +15,55. ^[1]^[2] De sluis heeft een bedieningsgebouw op het bovenhoofd, van waaruit zowel de sluis als de stuw worden bediend. Ongeveer 17.000 schepen worden per jaar geschut, zowel beroeps- als recreatievaart.^[3] De sluis kan via de marifoon worden aangeroepen op VHF-kanaal 20. ^[4]

Brug bewerken

Over de stuw en het bovenhoofd van de oude sluis en het benedenhoofd van de nieuwe ligt de John S. Thompsonbrug, een verkeersbrug in de N324, de weg van Nijmegen naar 's-Hertogenbosch. Ook de brug werd gebouwd in 1929. De brug heeft 9 overspanningen, is in totaal 515 meter lang en fungeert ook als ophanging van de schuiven van de stuw. Het vakwerk aan de binnenzijde van de brug is op een speciale manier geschilderd. De kleuren verlopen van rood aan de Brabantse zijde naar groen aan de Gelderse zijde. Het beoogde effect is een regenboog tussen Gelderland en Brabant. ^[5]

Bij Operatie Market Garden is de brug veroverd door een peloton soldaten van de 82ste Amerikaanse Airborne Divisie, onder leiding van luitenant John S. Thompson. De weduwe van de luitenant heeft de brug bij de herdenking in september 2004 de naam van haar man gegeven, als eer en ter nagedachtenis.

De stuw bewerken

De stuw in de Maas is uniek in Nederland, omdat die onderdeel is van een gezamenlijk constructie met de erboven gelegen brug. De stuw bestaat uit twee openingen, waarvan voor de scheepvaart 60 meter breedte beschikbaar is. Deze doorstroomopeningen worden door middel van 20 jukken met daarin 60 schuiven afgesloten. In de jukken zijn 3 in de jukken glijdende schuiven boven elkaar geplaatst, die al naar gelang de afvoer van de rivier, verwijderd of geplaatst kunnen worden. De jukken kunnen met een kabel tegen de brug omhoog worden getrokken. Door in een juk een schuif omhoog te halen of laten zakken wordt ongeveer 20 kubieke meter water meer of minder doorgelaten. Bij een wisselende afvoer wordt door middel van het plaatsen of verwijderen van de schuiven de afvoer zo geregeld, dat het stuwpeil gehandhaafd blijft. De waterstand in het Maas-Waalkanaal is afhankelijk is van het stuwpeil van Grave.

Donderdag 29 december 2016 is omstreeks 19.30 uur een binnenvaartschip (geladen met benzeen) in de dichte mist tegen een pijler van de brug en door de stuw gevaren en daarna 3 meter lager in het lager gelegen stuwpand terechtgekomen. Het pand tussen Sambeek en Grave is leeggelopen. De scheepvaart tussen Sambeek en Grave en richting het Maas-Waalkanaal is daarmee voor onbekende tijd gestremd.

De vistrap bewerken

Inlaat vistrap

Als vissen geen gebruik maken van de stuw of migreren door de schutlsuis, kunnen ze de stuw ook in opwaartse richting passeren via een vistrap. Deze is in maart 2006 naast de stuw gebouwd. Het verval per overlaat is 0,20 m. De bovenste overlaat heeft een regelbare inlaatschuif, die kan worden opgetrokken of neergelaten. Hiermee kan het debiet over de vistrap worden geregeld, variërend van 2,5-4,0 m3/s, afhankelijk van het bovenpeil van de Maas, NAP +7,40 m tot NAP +7,70 m.

Bij een onderzoek van 29 maart tot en met 12 juni 2007 werd van elke donderdag tot maandag een fuik geplaatst, waarbij minimaal 641 vissen gebruik bleken te hebben gemaakt van de vispassage. Daarbij zijn 14 vissoorten waargenomen, meest blankvoorn, maar ook alver, paling, zeeprik, riviergrondel, brasem, baars, kolblei en snoekbaars. In lengte variërend van 7 tot 90 cm. ^[6]