Gebruiker:Krabbeldier/Kladblok
Validisme (ook vaak aangeduid in het Engels: ableism ('able-ism')) is discriminatie, marginalisatie en stigmatisering van mensen met een handicap of chronische ziekte. Het woord werd in Nederland gebruikt vanaf in elk geval 1988, door Yvette den Brok.[1][2][3]
Oorzaken
bewerkenValidisme is de maatschappelijke reactie op de afwijkende lichaamsbouw en/of afwijkende lichamelijke of verstandelijke mogelijkheden en kwaliteiten – in combinatie met de eigen reactie daarop – die mensen belemmert. Aan de basis daarvan zou het droombeeld liggen van een perfect lichaam als sleutel naar voorspoed en geluk. Validisme kan verbonden worden met racisme en seksisme.[2]
Soorten
bewerkenEr wordt onderscheid gemaakt tussen cultureel, institutioneel, interactioneel en verinnerlijkt validisme.
Cultureel validisme
bewerkenCultuur bepaalt de mate waarin mensen met een beperking gestigmatiseerd worden. Er zijn culturen waar het uiterlijk van mensen belangrijk is en men liever niet erkent dat beperkingen bij het leven horen. In andere culturen worden bijvoorbeeld blinde mensen heel waardig behandeld, omdat men gelooft dat blindheid speciale gaven met zich meebrengt.[4]
Institutioneel validisme
bewerkenMensen met een beperking kunnen in onze samenleving niet vanzelfsprekende participeren wat betreft wonen, winkelen, werken, (openbaar) vervoer, scholing, huishouden, hobby's, recreatie, relaties, etc. De maatschappij is er niet op ingericht om voor iedereen toegankelijk te zijn. Zo zijn scholen vaak onvoldoende toegankelijk, vanuit de gedachte dat mensen met een beperking maar naar speciaal onderwijs moeten gaan.[4]
Interactioneel validisme
bewerkenIn de dagelijkse omgang worden mensen met een beperking vaak verkeerd ingeschat of betutteld, of er wordt geen rekening met hen gehouden. Mensen spreken hen bijvoorbeeld kinderachtig of zeer langzaam toe, of communiceren alleen met degene die naast of achter een rolstoel loopt en niet met degene die er in zit. Veel mensen voelen en gedragen zich ongemakkelijk als ze iemand met een beperking ontmoeten en weten niet goed hoe zij met diegene om moeten gaan. Dit komt mogelijk ook doordat er maar zeer weinig mensen met handicap op tv zijn of in kranten of tijdschriften staan.
Een andere vorm van vervelende bejegening is het ontkennen van de beperking. Men doet dan alsof iemand met een beperking net zo is als alle anderen, terwijl een deel van iemands ervaring of identiteit daarbij ontkend wordt.
Ook komt het voor dat iemand met een handicap wordt behandeld als een uitzondering, omdat diegene 'gewoon meedoet aan de maatschappij'. Dit wordt ook wel inspiration porn genoemd, omdat hierbij de persoon achter de handicap volledig uitgevlakt wordt en het verhaal en bestaan van diegene enkel dient tot inspiratie van mensen zonder handicap.[4]
Verinnerlijkt / geïnternaliseerd validisme
bewerkenValidisme zit zo diep in de samenleving verweven, dat de meeste mensen niet doorhebben hoezeer mensen met een beperking gediscrimineerd worden. Zij zien validisme simpelweg als de normale gang van zaken. Als gevolg hiervan internaliseren mensen met een beperking vaak deze negatieve oordelen over hun groep, waardoor zij gaan geloven dat zij minder waard zijn en tot minder in staat zijn dan mensen zonder beperking.[4][5]
Maatschappelijke reactie
bewerkenEen validistische samenleving beschouwt mensen met een beperking als afwijkend. Ze richt de sociale omgeving (openbaar vervoer, openbare gebouwen, de openbare ruimte, uitgaansgelegenheden) zo in alsof iedereen dezelfde afmetingen en lichaamsbouw heeft en op eenzelfde wijze functioneert.
Tegenover een validistische samenleving staat een inclusieve samenleving. 'Inclusief' is het tegengestelde van 'exclusief', uitsluitend. In een inclusieve samenleving worden mensen niet uitgesloten, maar kan iedereen (dus ook mensen met een handicap) ongehinderd participeren. Mensen met een functiebeperking worden niet genegeerd, maar kunnen en mogen zichzelf zijn en drempels (letterlijke drempels, maar ook overdrachtelijke) zijn weggenomen.
Nederland
bewerkenIn Nederland zijn verschillende organisaties actief in de gehandicaptenbeweging. Ze pleiten voor verbetering van de toepassing van het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap en gaan validisme tegen.
Koepelorganisatie Ieder(in) startte in 2014, als voortzetting van de CG-Raad (Chronisch zieken en Gehandicapten Raad) en Platform VG (Platform Verstandelijk Gehandicapten).[6] Ieder(in) is lid van de Alliantie voor de implementatie van het VN-verdrag, dat samen met de rijksoverheid, gemeenten en ondernemers en werkgevers samenwerkt aan de implementatie van het VN-verdrag in Nederland.[7] Wij Staan Op! werd opgericht in 2015 op initiatief van Pauline Gransier en Jiska Ogier.[8] In 2019 is Feminists Against Ableism opgericht, in eerste instantie om de protestmars 'Women's March 2019' toegankelijk te maken voor gehandicapte deelnemers.[9][10] FAA pleit voor toevoegen van validisme aan Artikel 1 uit de Grondwet en voor het ratificatie van het optionele protocol van het VN-verdrag Handicap.[5]
In 2021 ontving het College voor de Rechten van de Mens een recordaantal klachten en vragen over discriminatie, het grootste deel daarvan over validisme.[11]
Zie ook
bewerken- ↑ Xandra Koster, Waarom je relschoppers geen 'idioten' moet noemen
. OneWorld (22 november 2021). Geraadpleegd op 12 oktober 2022. "Nieuw is het woord echter niet: al in 1988 introduceerde auteur Yvette den Brok het in Nederland."
- ↑ a b 'Het is 2020. Je kan validisme niet over het hoofd zien' - Movisie in gesprek met activist Naomi Doevendans. Movisie, landelijk kennisinstituut voor een samenhangende aanpak van sociale vraagstukken (10 november 2020). Geraadpleegd op 10 januari 2021. "We leven in 2020, dan kan je validisme, net als seksisme, racisme of LHBTIQA+-haat niet over het hoofd zien."
- ↑ Kustaw Bessems, 'Ik zou heel graag die muur weghalen' - interview met Mira Thompson en Marieke Anna Hermsen
. de Volkskrant (14 maart 2022). Geraadpleegd op 12 oktober 2022. "Ik voer actie tegen validisme. Dat is discriminatie tegen mensen met een beperking of chronische ziekte."
- ↑ a b c d Den Brok, Yvette (2005 -08-01). Validisme en gender - over leven met een handicap. Boom Juridische Uitgevers, Den Haag. ISBN 9789059313576.
- ↑ a b Roxane Soudagar, 'Ik was het liefst onzichtbaar, nu spreek ik feministen aan op validisme' . OneWorld (10 maart 2020). Geraadpleegd op 12 oktober 2022. "Negatieve denkbeelden van anderen beïnvloeden ook hoe mensen met een beperking naar zichzelf kijken, legt Chedda uit. Geïnternaliseerd validisme, wordt het genoemd. Als je opgroeit met zulke negatieve ideeën, ga je ze vanzelf geloven en je ernaar gedragen."
- ↑ Ieder(in): nieuwe koepelorganisatie van mensen met een beperking of chronische ziekte. Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) (12 december 2013). Geraadpleegd op 12 oktober 2022.
- ↑ Over deze website. Niets Over Ons Zonder Ons. Alliantie voor de implementatie van het VN-verdrag. Geraadpleegd op 12 oktober 2022.
- ↑ Geschiedenis van Wij Staan Op!. Wij Staan Op!. Geraadpleegd op 12 oktober 2022.
- ↑ Locatie gewijzigd! Women's March: Feminists Against Ableism. Feminists Against Ableism (8 maart 2019). Geraadpleegd op 29 augustus 2022 – via Facebook.
- ↑ Naïm Derbali, Discriminatie van mensen met een handicap - 'Men is tevreden met de kruimels'. De Groene Amsterdammer (13 augustus 2022). Geraadpleegd op 29 augustus 2022.
- ↑ Jorit Verkerk, Vorig jaar recordaantal meldingen en vragen over discriminatie . NRC (2 mei 2022). Geraadpleegd op 12 oktober 2022.
