Gebruiker:Daalbhaat/Kladblok
 |
Dit artikel ondergaat een review. Denk mee, help mee, geef commentaar op de review-pagina. |
De Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde, kortweg: KNVWS, is opgericht op 1 september 1901, om de wetenschappelijke disciplines meteorologie en astronomie in Nederland toegankelijk te maken voor iedereen. Bij deze landelijke organisatie zijn tientallen regionale verenigingen en sterrewachten aangesloten die via diverse evenementen en lezingen tienduizenden bezoekers en belangstellenden bereiken. Voor hun verdienste bij het populariseren van de Meteorologie en Astronomie zijn twee planetoiden, 9708 Gouka en 9709 Chrisnell, vernoemd naar beide oprichters A.J. Gouka en Ch. A.C. Nell Lijst van planetoiden.
| Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde | ||
|---|---|---|
| Geschiedenis | ||
| Oprichter | A.J. Gouka en Ch. A.C. Nell | |
| Structuur | ||
| Voorzitter | dr. S.J. de Vet | |
| Werkgebied |  Nederland
| |
| Plaats | Den Haag | |
| Doel | Het populariseren van de weer- en sterrenkunde en het beoefenen ervan te bevorderen in Nederland[1] | |
| Aantal leden | 58 lidorganisaties (2020) | |
| Media | ||
| Website | www.knvws.nl | |
In 2020 waren er 25 regionale verenigingen, 22 publiekssterrewachten en 9 thematische vereningingen (werkgroepen) aangesloten.[2]
Uit de statuten van de KNVWS: "De KNVWS heeft ten doel het beoefenen en het verbreiden van de weer- en sterrenkunde in populairwetenschappelijke zin."[3]
Ontstaan en vroege geschiedenis bewerken
Een van de tradities uit deze periode, dat nog steeds een belangrijk activiteit van de leden is, betreft het organiseren van gemeenschappelijke waarneem-evenementen. Zoals de maansverduistering van 11/12 april 1903 en de komeet C/A1910 A1 die in januari 1910 met het blote oog zichtbaar was. De KNVWS begon ook met een bibliotheek eerst bij enkele oprichters thuis en vanaf 1926 in het gebouw van de huidige theater diligentia aan de Lange Voorhout in Den Haag. Deze boeken zijn in 1974 overgebracht naar het gebouw van Stichting 'De Koepel' in Utrecht (thans sonnenborgh. Een ander belangrijke traditie uit deze beginjaren dat nog steeds een belangrijk onderdeel van de KNVWS is het uitgeven van een populair wetenschappelijk tijdschrift.[4]
De NVWS nu bewerken
Eenmaal per jaar is er een algemene ledenvergadering met afgevaardigden van de regionale afdelingen en werkgroepen. Tijdens deze bijeenkomst wisselen de leden ervaringen uit en bespreken specifieke vraagstukken. Vanaf 1997 beschikte KNVWS te gast op website bij het Kapteyn Instituut van de Rijksuniversiteit Groningen (www.astro.rug.nl/~nvws). Anno 2022 beschikt de vereniging over eigen website waarop actuele jaarverslagen en notulen van de ALV te vinden is. In het jaarverslag uit 2021 staat dat 5225 personen zijn aangesloten bij via de regionale afdelingen en werkgroepen (totaal 58).[4]
Publicaties bewerken
Het lijfblad van KNVWS was vanaf 1903 het tijdschrift Hemel en Dampkring. Naast dit tijdschrift verscheen in 1945 het blad De Meteoor op initiatief van een van de werkgroepen. In 1969 is De Meteoor samengevoegd met Hemel en Dampkring. De auteurs waren naast enkele leden vooral professionele astronomen en meterologen. In 1974 verscheen de eerste kleuren uitvoering van de opvolger van het blad Hemel en Dampkrijg namelijk zenit (tijdschrift).
Waarnemen van astronomische opbjecten vereist zorgvuldige voorbereiding en planning net als een "voorspelling" van interessante verschijnselen. De amateurs hadden behoefte aan dergelijke informatie voordat deze op grote schaal via internet beschikbaar was. Daarom hebben de leden van KNVWS in 1938 de eerste druk van het boek Sterrengids samen met het Zeiss Planetarium Haagsche Courant uitgebracht. Vanaf 1980 is het stokje overgenomen door de Stichting De Koepel. Hierna is de uitgave van de jaarlijkse uitgave in handen gekomen van de uitgever van het tijdschrift Zenit in opdracht van KNVWS.[4]
Organisatie bewerken
Leden bewerken
KNVWS bestaat uit 58 (2020) lidorganisaties waarvan de deelnemers zelf actief zijn als amateurs in de Weer- en Sterrenkunde. De activiteiten van deze leden variëren van het organiseren van waarneem weekenden in binnen- en buitenland, verzorgen van cursussen en organiseren en volgen van lezingen meestal gegeven door professionele Astronomen en Meteorologen.[2]
Ereleden bewerken
Personen die vanwege bijzondere verdiensten zijn benoemd door het bestuur tot erelid. Wellicht de meest bekende erelid was Kees de Jager.[4]
| Benoeming | Naam | Verdienste |
|---|---|---|
| 23-2-1924 | A.J. Monné | Ruim 23 jaar bestuurslid en mede-oprichter KNVWS |
| 18-10-1930 | Johan Stein | Redacteur tijdschrift Hemel en Dampkring en bestuurslid |
| 11-12-1937 | Anton Philips | Oprichter Sterrenwacht Eindhoven |
| 26-2-1944 | Jan van der Bilt | Langdurig voorzitter KNVW |
| 26-2-1944 | Cornelis C. Honig | Langdurig penningmeester KNVWS |
| 18-9-1971 | Henk W. Verheyen | 40 jaar voorzitter afdeling Rotterdam |
| 15-5-1982 | Piet W. Steenbergen | 35 jaar voorzitter afdeling Den Haag, Organisatie Nationale Sterrenkijkdagen |
| 18-5-1985 | Arie Mak | Bijdrage in diverse werkgroepen KNVWS w.o. Instrumentencommissie |
| 18-5-1985 | Dik Schmidt | Bijdrage in diverse werkgroepen KNVWS w.o. Sterbedekkingen |
| 14-12-1985 | Simon J. Sampiemon | Langdurig penningmeester KNVWS bestuurslid Stichting De Koepel |
| 19-2-1994 | Jean Meeus | Hoofdredacteur van Sterrengids |
| 20-5-1995 | Baltus Zwart | Langdurig bestuurslid, redacteur Zenit (sterrenkundig tijdschrift) |
| 15-6-1996 | Kees de Jager | Belangrijke bijdrage geleverd aan popularisering van de sterrenkunde |
| 9-6-2001 | Willem de Graaf | Langdurig besturen van diverse aanverwante vereningen en belangrijke bijdrage geleverd aan popularisering van de sterrenkunde |
| 9-6-2001 | Tom de Groot | Langdurig bestuurslid en redacteur tijdschrift Hemel en Dampkring |
Afdelingen en werkgroepen bewerken
Regionale afdelingen en daarbij aansloten leden vormen de kern van de landelijke vereniging. Deze afdelingen organiseren jaarlijks honderden lezingen, excursies, cursussen en kijkavonden. Recentelijk is hieraan de Nacht van de Nacht toegevoegd. De oudste regionale afdeling is in 1912 opgericht in Den Haag door de toenmalige voorzitter F.A. Koch. Ook is in 1922 in Den Haag de eerste cursus door T. van Lohuizen gegeven aan 200 deelnemers. In 1946 is de eerste thematische werkgroep 'Meteoren en Bedekkingen' opgericht.[4]
Jongerenwerkgroep bewerken
Vanwege de leeftijdgrens van 18 jaar hadden jongeren in de beginjaren moeite om aansluiting te vinden bij de KNVWS. Daarom is in 1960 de Vereniging voor Jonge Sterrenkundige Amateurs (VJSA) opgericht zonder directe binding met KNVWS. VJSA publiceerde ook een eigen tijdschrift Nova genaamd. In 1996 onstond een ruimtevaartuigkundige tak dat zich aansloot bij de Nederlandse Vereniging voor de Ruimtevaart NVR. [4]
Sterrewachten bewerken
Een belangrijke groep van leden zijn de Publieks- en VolksSterrenwachten.
Educatie bewerken
Voor onderwijsinstellingen heeft de KNVWS lesmateriaal gemaakt.
Evenementen bewerken
De leden van KNVWS zijn mede-organisator van (o.a.) de volgende evenementen in hun eigen regio.[2]
Landelijke Sterrenkijkdagen bewerken
Tijdens deze jaarlijkse evenementen krijgen bezoekers de mogelijkheid om, in hun eigen regio, door een telescoop naar de sterrenhemel te kijken. Deskundigen staan dan klaar om vragen te beantwoorden en demonstraties te geven. (Landelijke Sterrenkijkdagen)[5]
Landelijke Zonnekijkdagen bewerken
Met speciale filters en telescopen is de zon tijdens deze evenementen te bestuderen[5].
Nacht van de Nacht bewerken
Het doel van dit evenement, dat door de Natuur- en Milieufederaties wordt georganiseerd, is om aandacht te vragen voor de lichtvervuiling in Nederland.[6] Tijdens dit evenement ".. verzamelt de KNVWS alle geplande evenementen, zodat je eenvoudig kunt zien waar je op deze nacht de mooiste sterrenhemels of sterrenkijkactiviteiten kunt beleven". (nacht van de nacht)
Sterrenkunde Olympiade bewerken
KNVWS is ook sponsor van deze jaarlijkse wedstrijd tussen middelbare scholieren. Het doel is om de belangstelling voor de sterrenkunde verder te stimuleren. De hoofdprijs is een reis naar het Roque de los Muchachos Observatorium op het Canarische Eiland La Palma. (Nederlandse Sterrenkunde Olympiade)[5]
Bronnen, noten en/of referenties
|