Gebruiker:Arjuno3/Lijst van zeer grote vulkaanuitbarstingen
Tijdens een vulkaanuitbarsting worden lava, tefra (vulkanische bommen, lapilli en as) en verschillende gassen uitgestoten via een vulkanisch eruptiekanaal of fissuur. Hoewel de meeste erupties alleen een bedreiging vormen in de directe omgeving van de vulkaan, kunnen zeer grote vulkaanuitbarstingen een significante regionale en zelfs globale impact hebben; een aantal uitbarstingen heeft zelfs het klimaat beïnvloed en bijgedragen aan massa-extincties op Aarde.[1][2] Vulkaanuitbarstingen kunnen over het algemeen onderverdeeld worden in explosieve erupties, met een plotselinge krachtige uitstoot van vulkanisch materiaal, en effusieve erupties, waarbij lava relatief rustig uitstroomt.[3] Hieronder worden beide soorten erupties in een afzonderlijke lijst weergegeven.
Alle hieronder vermelde erupties hebben minstens 1000 km³ aan lava en tefra uitgestoten; bij explosieve erupties komt dit overeen met een vulkanische-explosiviteitsindex (VEI) van 8.[4] Deze erupties zijn minstens duizend maal groter dan de uitbarsting van de Mount St. Helens van 1980, die 1 km³ aan vulkanisch materiaal heeft uitgeworpen,[5] en minstens zes keer groter dan de uitbarsting van de Tambora van 1815, de grootste eruptie in de recente geschiedenis, die 160 km³ aan vulkanisch materiaal heeft geproduceerd.
Er zijn waarschijnlijk veel meer zeer grote erupties geweest gedurende de geschiedenis van de Aarde dan in deze lijst vermeld is. Door de effecten van erosie en platentektoniek zijn er soms te weinig sporen van erupties overgebleven en zijn geologen niet meer in staat hun omvang vast te stellen. Ook bij de hier vermelde erupties kunnen de schattingen van het volume aan uitgeworpen vulkanische materiaal onderhevig zijn aan een betrekkelijk grote mate van onzekerheid.[6]
Explosieve erupties
bewerken- Dit artikel is mogelijk incompleet; u kunt helpen door het uit te breiden.
Bij explosieve erupties wordt magma opgestuwd door een snelle toename van druk, hetgeen vaak gepaard gaat met de expansie van gassen die in het magma opgelost zijn. De bekendste historische explosieve erupties zijn vooral van dit type. Een eruptieve fase kan uit een enkele eruptie bestaan, of een reeks erupties verdeeld over een aantal dagen, weken of maanden. Explosieve erupties gaan gewoonlijk gepaard met vrij dik, zeer stroperig, silicisch of felsisch magma, met een hoog gehalte aan volatielen (vluchtige bestanddelen), zoals waterdamp en kooldioxide. Het uitgeworpen vulkanische materiaal is voornamelijk pyroclastisch, gewoonlijk in de vorm van tuf. Erupties met de omvang van de Toba-uitbarsting van 74.000 jaar geleden, die minstens 2800 km³ aan vulkanisch materiaal uitstootte, of de Yellowstone-eruptie van 620.000 jaar geleden, met ongeveer 1000 km³ aan vulkanisch materiaal, komen wereldwijd elke 50.000 tot 100.000 jaar voor.[1][n 1]
Vulkaaneruptie[7] | Leeftijd (Ma)[n 2] | Locatie | Volume (km³)[n 3] | Noten | Refs |
---|---|---|---|---|---|
Guarapuava —Tamarana—Sarusas | 132 | Paraná en Etendeka traps | 8600 | Het bestaan van een enkele vulkaan is controversieel; mogelijk een vulkaanketen.[6] | [6] |
Santa Maria—Fria | ~132 | Paraná en Etendeka traps | 7800 | Het bestaan van een enkele vulkaan is controversieel; mogelijk een vulkaanketen.[6] | [6] |
Guarapuava —Ventura | ~132 | Paraná en Etendeka traps | 7600 | Het bestaan van een enkele vulkaan is controversieel; mogelijk een vulkaanketen.[6] | [6] |
Sam Ignimbrite en Green Tuff | 29,5 | Jemen | 6800 | Volume met inbegrip van 5550 km³ aan distale tuf. Deze schatting heeft een onzekerheidsfactor van 2 of 3. | [8] |
Goboboseb–Messum volcanic centre—Springbok quartz latite unit | 132 | Paraná en Etendeka traps, Brazilië en Namibië | 6340 | [9] | |
Caxias do Sul—Grootberg | ~132 | Paraná en Etendeka traps | 5650 | [6] | |
La Garita Caldera—Fish Canyon Tuff | 27,8 | San-Juanvulkaanveld, Colorado | 5000 | Maakt deel uit van een reeks van minstens twintig grote calderavormende erupties in het San-Juanvulkaanveld en omliggend gebied, ongeveer 26 tot 35 Ma. | [10][11] |
Jacui—Goboboseb II | ~132 | Paraná en Etendeka traps | 4350 | [6] | |
Ourinhos—Khoraseb | ~132 | Paraná en Etendeka traps | 3900 | [6] | |
Jabal Kura'a Ignimbrite | 29,6 | Jemen | 3800 | Schatting volume heeft een onzekerheidsfactor van 2 of 3. | [8] |
Windows Butte tuff | 31,4 | William's Ridge, centraal Nevada | 3500 | Maakt deel uit van de Mid-Tertiary ignimbrite flare-up | [12][13] |
Anita Garibaldi—Beacon | ~132 | Paraná en Etendeka traps | 3450 | [6] | |
Indian Peak Caldera Complex—Wah Wah Springs tuff | 29,5 | Oost-Nevada/West-Utah | 3200 | Indian Peak Caldera Complex heeft een totaal volume van meer dan 10.000 kubieke kilometer, waarvan Wah Wah Springs tuff de grootste is. | [14][15] |
Oxaya ignimbrites | 19 | Chili | 3000 | Eigenlijk een regionale correlatie van veel ignimbrieten waarvan men aanvankelijk dacht dat ze verschillend waren. | [16] |
Lund Tuff | 29 | Grote Bekken, VS | 3000 | Zelfde samenstelling als Fish Canyon Tuff | [17] |
Tobameer—Youngest Toba Tuff | 0,073 | Soendaboog, Indonesië | 2800 | Eén van de grootste erupties op Aarde in de laatste 25 miljoen jaar, die mogelijk zou hebben geleid tot een genetische flessenhals van de menselijke soort (zie Toba-catastrofetheorie) | [18] |
Pacana Caldera—Atana ignimbrite | 4 | Chili | 2800 | Vormt een resurgent caldera. | [19] |
Iftar Alkalb—Tephra 4 W | 29,5 | Afro-Arabisch | 2700 | [6] | |
Yellowstonecaldera—Huckleberry Ridge Tuff | 2,059 | Yellowstone hotspot | 2450 | Grootste Yellowstone-eruptie | [20] |
Whakamaru | 0,254 | Vulkanisch gebied Taupo, Nieuw-Zeeland | 2000 | Grootste eruptie in het zuidelijk halfrond in het Laat-Kwartair | [21] |
Palmas BRA-21—Wereldsend | 29,5 | Paraná en Etendeka traps | 1900 | [6] | |
Kilgore tuff | 4,3 | Nabij Kilgore (Idaho), Idaho, VS | 1800 | Laatste eruptie van Heise volcanic field | [22] |
Sana'a Ignimbrite—Tephra 2W63 | 29,5 | Afro-Arabisch | 1600 | [6] | |
Millbrig-erupties—Bentonieten | 454 | Engeland, komt aan de oppervlakte in Noord-Europa en de Oostelijke Verenigde Staten | 1509[n 4] | Een van de oudste geconserveerde grote erupties. | [7][23][24] |
Blacktail tuff | 6,5 | Blacktail, Idaho | 1500 | De eerste van een reeks erupties in Heise volcanic field | [22] |
Emory Caldera—Kneeling Nun tuff | 33 | Zuidwestelijk New Mexico | 1310 | [25] | |
Timber Mountain tuff | 11,6 | Zuidwestelijk Nevada | 1200 | Ook inbegrepen is een tuf van 900 kubieke kilometer als tweede lid van het tuf | [26] |
Paintbrush tuff (Topopah Spring Member) | 12,8 | Zuidwestelijk Nevada | 1200 | Gerelateerd aan 1000 kubieke kilometer tuf (Tiva Canyon Member) als een ander lid van Paintbrush tuff | [26] |
Bachelor—Carpenter Ridge tuff | 28 | San-Juanvulkaanveld | 1200 | Maakt deel uit van een reeks van minstens twintig grote calderavormende erupties in het San-Juanvulkaanveld en omliggend gebied ongeveer 26 tot 35 Ma | [11] |
Bursum—Apache Springs Tuff | 28,5 | Zuidelijk New Mexico | 1200 | Gerelateerd aan tuf van 1050 kubieke kilometer, de Bloodgood Canyon tuff | [27] |
Taupovulkaan—Oruanui-eruptie | 0,027 | Vulkanisch gebied Taupo, Nieuw-Zeeland | 1170 | De meeste recente VEI 8-eruptie | [28] |
Huaylillas Ignimbrite | 15 | Bolivia | 1100 | Antidateert de helft van de stijging van de centrale Andes. | [29] |
Bursum—Bloodgood Canyon tuff | 28,5 | Zuidelijk New Mexico | 1050 | Gerelateerd aan 1200 kubieke kilometer tuf, de Apache Springs tuff | [27] |
Yellowstonecaldera—Lava Creek Tuff | 0,639 | Yellowstone hotspot | 1000 | Laatste grote eruptie in het gebied van het Yellowstone National Park | [30] |
Cerro Galán | 2,2 | Catamarca, Argentinië | 1000 | Ellipsvormige caldera met een breedte van ~35 km | [31] |
Paintbrush tuff (Tiva Canyon Member) | 12,7 | Zuidwestelijk Nevada | 1000 | Gerelateerd aan 1200 kubieke kilometer tuf (Topopah Spring Member) als een ander lid van Paintbrush tuff | [26] |
San Juan—Sapinero Mesa Tuff | 28 | San-Juanvulkaanveld | 1000 | Maakt deel uit van een reeks van minstens twintig grote calderavormende erupties in het San-Juanvulkaanveld en omliggend gebied ongeveer 26 tot 35 Ma. | [11] |
Uncompahgre—Dillon & Sapinero Mesa Tuffs | 28,1 | San-Juanvulkaanveld | 1000 | Maakt deel uit van een reeks van minstens twintig grote calderavormende erupties in het San-Juanvulkaanveld en omliggend gebied ongeveer 26 tot 35 Ma. | [11] |
Platoro—Chiquito Peak tuff | 28,2 | San-Juanvulkaanveld | 1000 | Maakt deel uit van een reeks van minstens twintig grote calderavormende erupties in het San-Juanvulkaanveld en omliggend gebied ongeveer 26 tot 35 Ma. | [11] |
Mount Princeton—Wall Mountain tuff | 35,3 | Thirtynine Mile volcanic area, Colorado | 1000 | Droeg bij aan de uitzonderlijke conservatie van fossielen in Florissant Fossil Beds National Monument | [32] |
Effusieve erupties
bewerken- Dit artikel is mogelijk incompleet; u kunt helpen door het uit te breiden.
Bij effusieve erupties is er sprake van een relatief rustige en gestage uitstroom van lava, in plaats van grote explosies. Dit type eruptie produceert een grote hoeveelheid relatief vloeibare mafische lavastromen en kan jaren, zelfs decennia, voortduren.[33] Bijvoorbeeld, de Kīlauea op Hawaï is van 1983 tot heden voortdurend in eruptie geweest en produceerde tot nu toe 2,7 km³ lava dat een oppervlakte van 100 km² bedekt.[34] Ondanks hun schijnbaar onschuldige voorkomen kunnen effusieve erupties even gevaarlijk zijn als explosieve erupties: Eén van de grootste historische effusieve erupties was de Laki-eruptie van 1783–1784 in IJsland die ongeveer 15 km³ aan lava produceerde, en leidde tot de dood van één vijfde van de IJslandse bevolking.[33] Daarnaast kan de daaropvolgende ontwrichting van het klimaat mogelijk geleid hebben tot vele slachtoffers elders op Aarde.[35] Nog groter waren de erupties van de Katla (Eldgjá-eruptie) in ongeveer 934 met 18 km³ uitgestroomde lava, en de Þjórsárhraun-eruptie van de Bárðarbunga in circa 6700 v.Chr., met 25 km³ uitgestroomde lava; De laatste geldt als de grootste effusieve eruptie in de laatste 10.000 jaar.[36] De lavavelden die door deze eruptie zijn ontstaan bedekken een oppervlakte van respectievelijk 565 km² (Laki), 700 km² (Eldgjá) en 950 km² (Þjórsárhraun).
Eruptie | Leeftijd (Ma) | Locatie | Volume (km³) |
Noten | Refs |
---|---|---|---|---|---|
Mahabaleshwar–Rajahmundry Traps (Upper) | 64,8 | Deccan Traps, India | 9300 | [6] | |
Wapshilla Ridge flows | ~15,5 | Columbia River Basalt Group, Verenigde Staten | 5000–10.000 | Lid bestaat uit 8–10 lavastromen met een totaalvolume van ~50.000 km³ | [37] |
McCoy Canyon flow | 15,6 | Columbia River Basalt Group, Verenigde Staten | 4300 | [37] | |
Umtanum flows | ~15,6 | Columbia River Basalt Group, Verenigde Staten | 2750 | Twee stromen met een totaalvolume van 5500 km³ | [6] |
Sand Hollow flow | 15,3 | Columbia River Basalt Group, Verenigde Staten | 2660 | [6] | |
Pruitt Draw flow | 16,5 | Columbia River Basalt Group, Verenigde Staten | 2350 | [37] | |
Museum flow | 15,6 | Columbia River Basalt Group, Verenigde Staten | 2350 | [37] | |
Moonaree Dacite | 1591,0 | Gawler Range Volcanics, Australië | 2050 | Eén van de oudste geconserveerde grote erupties | [6] |
Rosalia flow | 14,5 | Columbia River Basalt Group, Verenigde Staten | 1900 | [6] | |
Joseph Creek flow | 16,5 | Columbia River Basalt Group, Verenigde Staten | 1850 | [37] | |
Ginkgo Basalt | 15,3 | Columbia River Basalt Group, Verenigde Staten | 1600 | [6] | |
California Creek–Airway Heights flow | 15,6 | Columbia River Basalt Group, Verenigde Staten | 1500 | [37] | |
Stember Creek flow | 15,6 | Columbia River Basalt Group, Verenigde Staten | 1200 | [37] |
Large igneous provinces (LIP)
bewerken- Dit artikel is mogelijk incompleet; u kunt helpen door het uit te breiden.
Zeer actieve periodes van vulkanisme in zogeheten large igneous provinces (LIP) hebben in het verleden enorme oceanische plateaus en vloedbasalten gevormd. Het ging hierbij om honderden grote erupties die een totaalvolume van miljoenen kubieke kilometers lava produceerden. Dit type vulkanische activiteit wordt in het geologisch archief vaak geassocieerd met het uiteenvallen van supercontinenten als Pangea,[38] en kan een belangrijke rol hebben gespeeld bij een aantal massa-extincties.[n 5] De laatste vond meer dan tien miljoen jaar geleden plaats; gedurende de geschiedenis van de mensheid heeft zich dan ook geen vloedbasalteruptie voorgedaan. De meeste LIP's zijn nog onvoldoende onderzocht om de omvang van de daarmee geassocieerde erupties te kunnen bepalen, of zijn onvoldoende geconserveerd om dit te kunnen onderzoeken. Dit verklaart waarom veel van de hierboven genoemde grote erupties afkomstig zijn van slechts twee LIP's: de Paraná en Etendeka traps en de Columbia River Basalt Group. De laatste is de meest recente LIP en tevens een van de kleinsten.[35] Ter indicatie van het aantal nog ontbrekende grote erupties in bovenstaande lijsten, volgt hieronder een lijst van de tot nu toe bekende LIP's.
Large igneous province | Leeftijd (miljoenen jaren) | Locatie | Volume (miljoenen km³) | Noten | Refs |
---|---|---|---|---|---|
Ontong Java–Manihiki–Hikurangi Plateau | 121 | Zuidwesten van de Stille Oceaan | 59–77[n 6] | De grootste LIP op Aarde die later uiteenviel in drie ver uit elkaar gedreven oceanische plateaus, met een vierde component die nu mogelijk met Zuid-Amerika is verenigd. Mogelijk gerelateerd aan de Louisville hotspot. | [39][40][41] |
Kerguelenplateau–Broken Ridge | 112 | Zuiden van de Indische Oceaan, Kerguelenarchipel | 17[n 6] | Gerelateerd aan de Kerguelen hotspot. Het volume omvat Broken Ridge en het zuidelijke en centrale deel van het Kerguelenplateau (gevormd 120–95 Ma), maar niet het noordelijke Kerguelenplateau (gevormd na 40 Ma). | [42][43] |
North Atlantic Igneous Province | 55,5 | Noord-Atlantische Oceaan | 6,6[n 7] | Gerelateerd aan de Iceland hotspot. | [7][44] |
Mid-Tertiary ignimbrite flare-up | 32,5 | Zuidwesten van de Verenigde Staten: grotendeels in Colorado, Nevada, Utah en New Mexico | 5,5 | Grotendeels andesiete tot ryoliete explosieve (0,5 miljoen km³) tot effusieve (5 miljoen km³) erupties, 25–40 Ma. Omvat vele vulkanische centra, waaronder het San-Juanvulkaanveld. | [45] |
Caribbean large igneous province | 88 | Caribbean–Colombian oceanic plateau | 4 | Gerelateerd aan de Galápagos hotspot. | [46] |
Siberian Traps | 249,4 | Siberië, Rusland | 1–4 | Een zeer grote uitvloeiing van lava op land die mogelijk heeft geleid tot de Perm-Trias-massa-extinctie, de grootste bekende massa-extinctie. | [47] |
Karoo-Ferrar | 183 | Voornamelijk Zuidelijk Afrika en Antarctica. Ook Zuid-Amerika, India, Australië en Nieuw Zeeland | 2,5 | Gevormd toen Gondwana uiteenviel | [48] |
Paraná en Etendeka traps | 133 | Brazilië/Angola en Namibië | 2,3 | Gerelateerd aan de Tristan hotspot | [49][50] |
Central Atlantic magmatic province | 200 | Continenten van Laurazië | 2 | Gevormd bij het uiteenvallen van Pangaea | [51] |
Deccan Traps | 66 | Deccanplateau, India | 1,5 | Kan bijgedragen hebben aan de massale sterfte onder de dinosauriërs. | [52][53] |
Emeishan Traps | 256,5 | Zuidwestelijk China | 1 | Kan, naast de Siberian Traps, hebben bijgedragen aan de Perm-Trias-massa-extinctie. | [54] |
Coppermine River Group | 1267 | Mackenzie Large Igneous Province/Canadees Schild | 0,65 | Samengesteld uit minstens 150 verschillende uitvloeiingen. | [55] |
Afro-Arabisch vloedvulkanisme | 28,5 | Ethiopië/Jemen/Afar, Arabisch-Nubische schild | 0,35 | Geassocieerd met silicische explosieve tufs | [56][57] |
Columbia River Basalt Group | 16 | Pacific Northwest, Verenigde Staten | 0,18 | Blootgelegd door de Missoula-overstromingen in de Scablands. | [58] |
- Noten
- ↑ Bepaalde felsische provincies, zoals die van Chon Aike in Argentinië en de Whitsunday igneous province van Australië, zijn niet in deze lijst opgenomen omdat ze bestaan uit een groot aantal verschillende erupties waarvan de sporen niet meer van elkaar zijn te onderscheiden.
- ↑ Leeftijd is in miljoenen jaren (Ma) en is een gemiddelde waarde van de periode van vulkanische activiteit.
- ↑ Deze volumes zijn geschatte totaalvolumes van uitgeworpen tefra. Als de beschikbare bronnen alleen een vaste rots-equivalent voor het volume vermelden, dan wordt het getal cursief weergegeven en niet geconverteerd naar een tefravolume.
- ↑ Tevens de locatie van erupties met een omvang van 972 en 943 km³.
- ↑ Zie ook: Laat-Ordovicische massa-extinctie, Laat-Devonische extinctie, Midden-Perm-massa-extinctie, Perm-Trias-massa-extinctie, Trias-Jura-extinctie, Krijt-Paleogeengrens, Grande coupure.
- ↑ a b Dit is het volume van de korstverdikking en deze waarde omvat zowel intrusieve als extrusieve afzettingen.
- ↑ Eigenlijk verschillende provincies, variërend in omvang van 1,5 tot 6,6 miljoen km³
- Referenties
- ↑ a b Roy Britt, Robert, Super Volcano Will Challenge Civilization, Geologists Warn. LiveScience (8 maart 2005). Geraadpleegd op 27 augustus 2010.
- ↑ Self, Steve, Flood basalts, mantle plumes and mass extinctions. Geological Society of London. Geraadpleegd op 27 augustus 2010.
- ↑ Effusive & Explosive Eruptions. Geological Society of London. Geraadpleegd op 28 augustus 2010.
- ↑ How Volcanoes Work: Eruption Variability. San Diego State University. Geraadpleegd op 3 augustus 2010.
- ↑ Report: Volcanic-Hazard Zonation for Mount St. Helens, Washington, 1995. U.S. Geological Survey Open-File Report 95-497. USGS (17 juli 2002). Geraadpleegd op 27 augustus 2010.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Scott E. Bryan, Ingrid Ukstins Peate, David W. Peate (2010). The largest volcanic eruptions on Earth. Earth-Science Reviews 102. DOI: 10.1016/j.earscirev.2010.07.001.
- ↑ a b c (de gegevens in deze tabel zijn ontleend aan Ward (2009) tenzij anders vermeld) Ward, Peter L. (2 april 2009). Sulfur Dioxide Initiates Global Climate Change in Four Ways. Thin Solid Films 517 (11): 3188–3203 (Elsevier B. V.). DOI: 10.1016/j.tsf.2009.01.005. Geraadpleegd op 19 maart 2010. Supplementary Table I: Supplementary Table to P.L. Ward, Thin Solid Films (2009) Major volcanic eruptions and provinces. Teton Tectonics. Geraadpleegd op 8 september 2010. Supplementary Table II: Supplementary References to P.L. Ward, Thin Solid Films (2009). Teton Tectonics. Geraadpleegd op 8 september 2010.
- ↑ a b Ingrid Ukstins Peate, Joel A. Baker, Mohamed Al-Kadasi (2005). Volcanic stratigraphy of large-volume silicic pyroclastic eruptions during Oligocene Afro-Arabian flood volcanism in Yemen. Bulletin of Volcanology 68: 135–156 (Springer). DOI: 10.1007/s00445-005-0428-4.
- ↑ Ewart, A., Milner, S.C., Armstrong, R.A. (1998). Etendeka Volcanism of the Goboboseb Mountains and Messum Igneous Complex, Namibia. Part II: Voluminous Quartz Latite Volcanism of the Awahab Magma System. Journal of Petrology 39 (2): 227–253. DOI: 10.1093/petrology/39.2.227. Geraadpleegd op 29 augustus 2010.
- ↑ Ort, Michael, La Garita Caldera. Northern Arizona University (22 september 1997). Gearchiveerd op 19 mei 2011. Geraadpleegd op 5 augustus 2010.
- ↑ a b c d e Lipman, Peter W. (2 november 2007). Geologic Map of the Central San Juan Caldera Cluster, Southwestern Colorado USGS Investigations Series I-2799. Geraadpleegd op 6 augustus 2010.
- ↑ Cannon, Eric, 4. Petrology – The Mid-Tertiary Ignimbrite Flare-Up. University of Colorado at Boulder. Geraadpleegd op 5 augustus 2010.
- ↑ Best, Myron G., Scott R. B., Rowley P. D. (1993). Oligocene–Miocene caldera complexes, ash-flow sheets, and tectonism in the central and southeastern Great Basin. Field Trip Guidebook for Cordilleran/Rocky Mountain Sections of the Geological Society of America Crustal Evolution of the Great Basin and the Sierra Nevada: 285–312. Geraadpleegd op 18 augustus 2010.
- ↑ Best, Myron G., Eric H. Christiansen, Richard H. Blank, Jr (1989). Oligocene caldera complex and calc-alkaline tuffs and lavas of the Indian Peak volcanic field, Nevada and Utah. GSA Bulletin 101 (8): 1076–1090 (Geological Society of America). DOI: <1076:OCCACA>2.3.CO;2 10.1130/0016-7606(1989)101<1076:OCCACA>2.3.CO;2. Geraadpleegd op 5 augustus 2010.
- ↑ Woolf, Kurtus S. (2008). Pre-Eruptive Conditions of the Oligocene Wah Wah Springs Tuff, Southeastern Great Basin Ignimbrite Province. Geraadpleegd op 18 augustus 2010.
- ↑ Wörner, Gerhard, Konrad Hammerschmidt, Friedhelm Henjes-Kunst (2000). Geochronology (40Ar/39Ar, K-Ar and He-exposure ages) of Cenozoic magmatic rocks from Northern Chile (18–22°S): implications for magmatism and tectonic evolution of the central Andes. Revista geológica de Chile 27 (2). Geraadpleegd op 5 augustus 2010.
- ↑ Maughan, Larissa L., Eric H. Christiansen, Myron G. Best (maart 2002). The Oligocene Lund Tuff, Great Basin, USA: a very large volume monotonous intermediate. Journal of Volcanology and Geothermal Research 113 (1–2): 129–157. DOI: 10.1016/S0377-0273(01)00256-6. Geraadpleegd op 5 augustus 2010.
- ↑ Ambrose, Stanley H. (June 1998). Late Pleistocene human population bottlenecks, volcanic winter, and differentiation of modern humans.. Journal of Human Evolution 34 (6): 623–651 (Elsevier B. V.). PMID 9650103. DOI: 10.1006/jhev.1998.0219. Geraadpleegd op 5 augustus 2010.
- ↑ Lindsay, J. M., S. de Silva, R. Trumbull (april 2001). La Pacana caldera, N. Chile: a re-evaluation of the stratigraphy and volcanology of one of the world's largest resurgent calderas. Journal of Volcanology and Geothermal Research 106 (1–2): 145–173 (Elsevier B. V.). DOI: 10.1016/S0377-0273(00)00270-5. Geraadpleegd op 23 augustus 2010.
- ↑ Topinka, Lyn, Description: Yellowstone Caldera, Wyoming. USGS (25 juni 2009). Geraadpleegd op 6 augustus 2010.
- ↑ Froggatt, P. C., Nelson, C. S., Carter, L. (13 februari 1986). An exceptionally large late Quaternary eruption from New Zealand. Nature 319 (6054): 578–582. DOI: 10.1038/319578a0. Geraadpleegd op 23 augustus 2010.
- ↑ a b Morgan, Lisa A., McIntosh, William C. (maart 2005). Timing and development of the Heise volcanic field, Snake River Plain, Idaho, western USA. GSA Bulletin 117 (3–4): 288–306 (Geological Society of America). DOI: 10.1130/B25519.1. Geraadpleegd op 22 augustus 2010.
- ↑ Stetten, Nancy, Plate Tectonics from the Middle of the Plate. Geraadpleegd op 5 augustus 2010.
- ↑ Huff, W.D., Bergstrom, S.M.; Kolata, D.R. (oktober 1992). Gigantic Ordovician volcanic ash fall in North America and Europe: Biological, tectonomagmatic, and event-stratigraphy significance. Geology 20 (10): 875–878 (Geological Society of America). DOI: <0875:GOVAFI>2.3.CO;2 10.1130/0091-7613(1992)020<0875:GOVAFI>2.3.CO;2.
- ↑ Mason, Ben G., Pyle, David M., Oppenheimer, Clive (2004). The size and frequency of the largest explosive eruptions on Earth. Bulletin of Volcanology 66 (8): 735–748. DOI: 10.1007/s00445-004-0355-9. Geraadpleegd op 20 september 2010.
- ↑ a b c Bindeman, Ilya N., John W. Valley (mei 2003). Rapid generation of both high- and low-δ18O, large-volume silicic magmas at the Timber Mountain/Oasis Valley caldera complex, Nevada. GSA Bulletin 115 (5): 581–595 (Geological Society of America). DOI: <0581:RGOBHA>2.0.CO;2 10.1130/0016-7606(2003)115<0581:RGOBHA>2.0.CO;2. Geraadpleegd op 18 augustus 2010.
- ↑ a b Ratté, J. C., R. F. Marvin, C. W. Naeser (27 januari 1984). Calderas and Ash Flow Tuffs of the Mogollon Mountains, Southwestern New Mexico. Journal of Geophysical Research 89 (B10): 8713–8732 (American Geophysical Union). DOI: 10.1029/JB089iB10p08713. Geraadpleegd op 18 augustus 2010.
- ↑ Wilson, Colin J. N., S. Blake; B. L. A. Charlier; A. N. Sutton (2006). The 26.5 ka Oruanui Eruption, Taupo Volcano, New Zealand: Development, Characteristics and Evacuation of a Large Rhyolitic Magma Body. Journal of Petrology 47 (1): 35–69. DOI: 10.1093/petrology/egi066.
- ↑ Thouret, J. C., Wörner, G.; Singer, B.; Finizola, A. (6 april 2003). EGS-AGU-EUG Joint Assembly, held in Nice, France; chapter: Valley Evolution, Uplift, Volcanism, and Related Hazards in the Central Andes of Peru: 641–644. Geraadpleegd op 5 augustus 2010.
- ↑ Morgan, Lisa, The floor of Yellowstone Lake is anything but quiet: Volcanic and hydrothermal processes in a large lake above a magma chamber. National Park Service and United States Geological Survey (30 maart 2004). Geraadpleegd op 5 augustus 2010.
- ↑ How Volcanos Work: Cerro Galan. San Diego State University. Geraadpleegd op 5 augustus 2010.
- ↑ Wall Mountain Tuff. National Park Service. Geraadpleegd op 5 augustus 2010.
- ↑ a b VHP Photo Glossary: Effusive Eruption. USGS (29 december 2009). Geraadpleegd op 25 augustus 2010.
- ↑ Ruben, Ken, A Brief History of the Pu`u `O`o Eruption of Kilauea. SOEST] (6 januari 2008). Geraadpleegd op 27 augustus 2010.
- ↑ a b Earth, 2e. W. F. Freeman and Company, San Francisco (1978), "Volcanism", 348–378. ISBN 0-7167-0289-4.
- ↑ Smithsonian Institution - Global Volcanism Program: Worldwide Holocene Volcano and Eruption Information. Volcano.si.edu. Geraadpleegd op 16 december 2015.
- ↑ a b c d e f g Martin, B. S.; H. L. Petcovic; S. P. Reidel, Goldschmidt Conference 2005: Field Trip Guide to the Columbia River Basalt Group (mei 2005). Geraadpleegd op 1 september 2010.
- ↑ Coffin, Millard F., Millard F. Coffin, Olav Eldholm (1994). Large igneous provinces: Crustal structure, dimensions, and external consequences. Reviews of Geophysics 32 (1): 1–36. DOI: 10.1029/93RG02508. Geraadpleegd op 27 augustus 2010.
- ↑ T. Worthington, Tim J. Worthington, Roger Hekinian (30 mei 2006). Osbourn Trough: Structure, geochemistry and implications of a mid-Cretaceous paleospreading ridge in the South Pacific. Earth and Planetary Science Letters 245 (3–4): 685–701 (Elsevier B. V.). DOI: 10.1016/j.epsl.2006.03.018. Geraadpleegd op 20 september 2010.
- ↑ Taylor, Brian (31 januari 2006). The single largest oceanic plateau: Ontong Java-Manihiki-Hikurangi. Earth and Planetary Science Letters 241 (3–4): 372–380 (Elsevier B. V.). DOI: 10.1016/j.epsl.2005.11.049. Geraadpleegd op 20 september 2010.
- ↑ Kerr, Andrew C., Mahoney, John J. (2007). Oceanic plateaus: Problematic plumes, potential paradigms. Chemical Geology 241: 332–353. DOI: 10.1016/j.chemgeo.2007.01.019.
- ↑ Weis, D., Frey, F. A.. Kerguelen Plateau—Broken Ridge: A Major Lip Related to the Kerguelen Plume. Geraadpleegd op 5 augustus 2010.
- ↑ Coffin, M.F., Pringle, M.S.; Duncan, R.A.; Gladczenko, T.P.; Storey, M.; Müller, R.D.; Gahagan, L.A. (2002). Kerguelen Hotspot Magma Output since 130 Ma. Journal of Petrology 43 (7): 1121–1137. DOI: 10.1093/petrology/43.7.1121. Geraadpleegd op 9 september 2010.
- ↑ The North Atlantic Igneous Province: Stratigraphy, Tectonic, Volcanic and Magmatic Processes. Geological Society of London (2002). ISBN 1-86239-108-4.
- ↑ Cannon, Eric, Introduction – The Mid-Tertiary Ignimbrite Flare-Up. Geraadpleegd op 9 september 2010.
- ↑ Hoernle, Kaj, Folkmar Hauff, Paul van den Bogaard (augustus 2004). 70 m.y. history (139–69 Ma) for the Caribbean large igneous province. Geology 32 (8): 697–700 (Geological Society of America). DOI: 10.1130/G20574.1.
- ↑ The Siberian Traps. Palaeobiology and Biodiversity Research Group, Department of Earth Sciences, University of Bristol (2001). Geraadpleegd op 5 augustus 2010.
- ↑ Segev, A. (4 maart 2002). Flood basalts, continental breakup and the dispersal of Gondwana: evidence for periodic migration of upwelling mantle flows (plumes) 2: 171–191. Geraadpleegd op 5 augustus 2010.
- ↑ O'Neill, C., Müller, R. D., Steinberger, B. (2003). Revised Indian plate rotations based on the motion of Indian Ocean hotspots. Earth and Planetary Science Letters 215: 151–168 (Elsevier B. V.). DOI: 10.1016/S0012-821X(03)00368-6. Geraadpleegd op 20 september 2010.
- ↑ O'Connor, J. M., le Roex, A. P. (1992). South Atlantic hot spot-plume systems. 1: Distribution of volcanism in time and spac. Earth and Planetary Science Letters 113: 343–364 (Elsevier B. V.). DOI: 10.1016/0012-821X(92)90138-L.
- ↑ McHone, Greg, CAMP site introduction. Auburn University. Geraadpleegd op 5 augustus 2010.
- ↑ India's Smoking Gun: Dino-Killing Eruptions. Science Daily (10 augustus 2005). Geraadpleegd op 5 augustus 2010.
- ↑ Chatterjee, Sankar, Mehrotra, Naresh M. (2009). The Significance of the Contemporaneous Shiva Impact Structure and Deccan Volcanism at the KT Boundary. 2009 Annual Meeting of the Geological Society of America 41 (7) (Portland). Geraadpleegd op 22 september 2010.
- ↑ Lo, Ching-Hua, Sun-Lin Chung, Tung-Yi Lee (2002). Age of the Emeishan Flood magmatism and relations to Permian-Triassic boundary events. Earth and Planetary Science Letters 198: 449–458 (Elsevier). DOI: 10.1016/S0012-821X(02)00535-6. Geraadpleegd op 5 augustus 2010.
- ↑ Gittings, Fred W. (October 2008). Geological Report on the Muskox Property: Coppermine River Area, Nunavut. Gearchiveerd op 15 juli 2011. Geraadpleegd op 20 september 2010.
- ↑ Peate, Ingrid Ukstins (2005). Volcanic stratigraphy of large-volume silicic pyroclastic eruptions during Oligocene Afro-Arabian flood volcanism in Yemen. Bulletin of Volcanology 68 (2): 135–156 (Springer). DOI: 10.1007/s00445-005-0428-4. Geraadpleegd op 20 september 2010.
- ↑ Peate, Ingrid Ukstins (30 juni 2003). Correlation of Indian Ocean tephra to individual Oligocene silicic eruptions from Afro-Arabian flood volcanism. Earth and Planetary Science Letters 211 (3–4): 311–327 (Elsevier B. V.). DOI: 10.1016/S0012-821X(03)00192-4. Geraadpleegd op 5 augustus 2010.
- ↑ Topinka, Lyn, Columbia Plateau, Columbia River Basin, Columbia River Flood Basalts. USGS (27 augustus 2002). Geraadpleegd op 5 augustus 2010.
- Bronnen
Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel List of largest volcanic eruptions op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.