Etjoia
Etjoia is een geslacht van uitgestorven cynodonten uit de familie Traversodontidae uit het Laat-Trias van zuidelijk Afrika. Deze middelgrote omnivore Cynognathia levert belangrijke informatie over de gebitsontwikkeling van vroeg divergerende gomphodonten en traversodontiden. Etjoia werd in 2020 beschreven op basis van een bijna complete schedel en enkele halswervels, die gevonden zijn in de bovenste lagen van de Omingonde-formatie in Namibië. De soortaanduiding dentitransitus verwijst naar het gebit van Etjoia, dat een overgangsvorm is tussen dat van de basale gomphodonten en de herbivore latere traversodonten.
| Etjoia Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Trias | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Geslacht | |||||||||||||
| Etjoia Hendrickx et al., 2020 | |||||||||||||
| Typesoort | |||||||||||||
| Etjoia dentitransitus | |||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Ontdekking en etymologie bewerken
Etjoia werd ontdekt in de bovenste beddingen van de Omingondeformatie van Namibië (gedateerd op het Ladinien tot Carnien) door de Amerikaanse paleontoloog Charles Schaff in 1996. Het exemplaar werd opgegraven aan de zuidoostelijke kant van de Etjoberg, in het Waterbergbekken van de regio Otjozondjupa in centraal noordwest-Namibië. Het holotype is gedeponeerd bij de Geological Survey of Namibia in Windhoek met het specimennummer GSN F1591. De geslachtsnaam verwijst naar Mount Etjo waar het nieuwe geslacht werd opgegraven. De typesoort Etjoia dentitransitus verwijst naar het bezit van een overgangsgebit met subcirkelvormige bovenste postcaninen en een groot aantal sectorale tanden die het diademodontide/trirachodontide postcanine patroon vertegenwoordigen, en met subrechthoekige onderste postcaninen met een mesiaal geplaatste transversale kam, wat de klassieke morfologie is van onderste traversodontide postcaninen.
Beschrijving bewerken
Etjoia is een middelgrote, niet strikt plantenetende gomphodont, vertegenwoordigd door een bijna complete schedel en enkele halswervels. Het dier werd geschat op een lichaamslengte variërend van 40 tot 55 centimeter en een lichaamsgewicht van 3,2 kilogram. De schedel is 88,5 millimeter lang. Hiermee was Etjoia een middelgrote vorm binnen de Traversodontidae. Deze cynodont verschilt voornamelijk van andere gomphodonten door de morfologie van zijn gomphodonte postcaninen en het grote aantal sectorale tanden. Etjoia zelf was een omnivoor
Schedel bewerken
Het schedelmateriaal van Etjoia bestaat uit een bijna complete schedel waarbij alleen de rechterzygoma ontbreekt. De schedel, die een basale schedellengte heeft van 88,5 millimeter, wordt gekenmerkt door de afwezigheid van een labiale plaat in de bovenkaak.
Gebit bewerken
Het gebit bestaat uit vier bovenste en drie onderste snijtanden, een bovenste en een onderste canine, en negen bovenste en acht tot negen onderste postcaninen. De onderste snijtanden hebben grote apicaal hellende denticles, terwijl de bovenste snijtanden slechts minuscule denticles hebben. In de bovenste hoektanden zijn longitudinale richels aanwezig. Zowel de bovenste als de onderste postcaninen hebben één conische, vier gomphodonte en vier sectorale postcaninen, wat het hoogste aantal sectorale tanden is onder alle traversodontiden. In tegenstelling tot andere gomphodonten zijn de bovenste postcaninen subcirculair tot elliptisch, terwijl de onderste tanden subrectangular en mesiodistaal (anteroposterior) langwerpig zijn. De derde lagere postcanine heeft de bijzonderheid dat hij een lage richel heeft (bekend als een mesiaal cingulum) anterior aan de prominente transversale kam. De laatste bovenste sectorale postcaninen zijn ook sterk linguaal (mediaal) verschoven.
Postcraniaal skelet bewerken
Het postcraniale skelet wordt alleen vertegenwoordigd door de eerste vijf nekwervels.
Omgeving bewerken
De omgeving waarin Etjoia leefde werd gekenmerkt door kronkelende beekjes in een semi-aride overstromingsvlakte met lösslaag en ondiepe zoute meren. De overstromingsvlakte was onderhevig aan korte, natte winters met zware onweersbuien gevolgd door lange, warme en droge zomers waarin regelmatig stofstormen voorkwamen. Etjoia leefde samen met kleine plantenetende kannemeyeriide dicynodonten en de toppredator Cynognathus, een grote vleesetende cynognathide.
Fylogenie bewerken
Hieronder staat een cladogram uit Hendrickx et al. (2020) met de fylogenetische verwantschappen van Diademodontidae, Trirachodontidae (hier teruggevonden als parafyletisch), en vroeg divergerende Traversodontidae:
| Cynodontia |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bronnen, noten en/of referenties
|