Ergatief-absolutieve taal

Een ergatief-absolutieve taal - meestal afgekort tot ergatieve taal - is een taal waarin het onderwerp van een intransitieve zin geheel hetzelfde behandeld wordt als het lijdend voorwerp van een transitieve zin, waardoor deze twee zinsdelen in termen van thematische relaties worden onderscheiden van de agens. Talen met een dergelijk ergatief systeem worden aldus onderscheiden van nominatief-accusatieve talen, waarbij het onderwerp altijd in de nominatief staat en het lijdend voorwerp in de accusatief.

Markering

Het verschijnsel ergativiteit wordt over het algemeen morfologisch gemarkeerd, dus met behulp van aparte naamvallen. Dit zijn over het algemeen de ergatief, die wordt gebruikt voor het onderwerp bij een transitief werkwoord. Een andere naamval, de absolutief, wordt daarnaast gebruikt voor zowel het onderwerp van zinnen met een intransitief werkwoord als voor het lijdend voorwerp van zinnen met een transitief werkwoord. Daarnaast speelt ook woordvolgorde vaak een belangrijke rol bij het tot uitdrukking komen van ergativiteit; zo hanteren ergatieve talen doorgaans de VOS-woordvolgorde en/of de SOV-woordvolgorde als de standaardnorm.

Voorbeelden

Voorbeelden van ergatieve talen zijn het Baskisch, Groenlands, Tibetaans, een aantal Kaukasische talen zoals het Abchazisch en Georgisch en de meeste Mayatalen. Binnen de grote groep van de Indo-Europese talen zijn alleen enkele Indo-Iraanse talen ergatief, zoals het Koerdisch en het Pasjtoe.

Ergatief Nederlands

Hier een behulpzaam hypothetisch voorbeeld van hoe Nederlands eruit zou zien als het een ergatieve taal was geweest:

	Nederlands			hypothetisch ergatief Nederlands
woordvolgorde	SVO			SOV			VOS
transitief	nominatief		accusatief	ergatief	absolutief			absolutief	ergatief
	Hij	zoent	haar.	Hij	haar	zoent.	Zoent	haar	hij.
	Zij	zoent	hem.	Zij	hem	zoent.	Zoent	hem	zij.
intransitief	nominatief			absolutief					absolutief
	Hij	lacht.		Hem		lacht.	Lacht		hem.
	Zij	lacht.		Haar		lacht.	Lacht		haar.

Zie ook

• Gespleten ergativiteit