Een energieproducent is een energiebedrijf dat energie produceert in een of meerdere energiecentrales. In verband met de liberalisering van de energiemarkt mogen energieproducenten en energieleveranciers in Europa op grond van Europese regelgeving geen eigenaar zijn van het net waarover de energie wordt getransporteerd. De geproduceerde energie wordt via een netbeheerder naar een energieleverancier getransporteerd.

Energievormen

bewerken

De energie die wordt geproduceerd kan fossiele of duurzame energie zijn, in de vorm van elektriciteit, gas of warmte. Deze kan worden opgewekt in een gascentrale, kerncentrale, warmte-krachtcentrale of kolencentrale of met zonne-energie, windenergie, waterkracht of via warmte-krachtkoppeling.

Nederland

bewerken
 
Openbare nutsbedrijven maakten in de eerste helft van de twintigste eeuw (toen elektriciteit nog als electriciteit werd geschreven) reclame via stoeptegels. Deze tegel ligt in de Gentiaanstraat in Arnhem (Nederland)

In de 20ste eeuw waren energiebedrijven gewoonlijk nutsbedrijven. Deze bedrijven waren verticaal geïntegreerd, dat wil zeggen dat ze zowel opwekking als transport via het net en levering aan de afnemers verzorgden. De basis voor de opsplitsing van energiebedrijven werd gelegd met Richtlijn 96/92/EG van het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie van 19 december 1996.[1][2] In 2004 kondigde het Nederlandse kabinet aan dat verticaal geïntegreerde energiebedrijven moesten worden opgesplitst in enerzijds netbeheerders en anderzijds energieproducenten en -leveranciers.[3] In 2006 leidde dit tot de Wet onafhankelijk netbeheer of Splitsingswet.

In 2007 maakte de Europese Commissie plannen bekend voor de definitieve doorvoering van de splitsing.[4] In 2015 bepaalde de Hoge Raad definitief dat Nederlandse verticaal geïntegreerde energiebedrijven moesten worden opgesplitst.[5]

Kritiek op de splitsing

bewerken
 
Tijdlijn van de fusies en splitsingen van de verschillende provinciale, regionale en gemeentelijke energiebedrijven (elektriciteit én gas) in Nederland, 1986–2014

Bij de energiebedrijven was er veel weerstand tegen de van boven opgelegde opsplitsing. Zij zagen hierdoor hun winstgevendheid verzwakt en vreesden via vijandige overnames ten prooi te vallen aan grote buitenlandse bedrijven. Nuon haalde bijvoorbeeld zijn winst vooral uit de productie van energie en uit handel in het buitenland. Door de Splitsingswet werd het plan voor een fusie van Nuon en Essent – juist bedoeld om zich te wapenen tegen die buitenlandse concerns – doorkruist.[6]

Nederland ging veel verder dan EU-richtlijn 96/92/EG voorschreef. Door de verplichte verkoop van hun netwerk werden de Nederlandse bedrijven commercieel ernstig verzwakt, waardoor zij een overnameprooi werden voor grote buitenlandse concerns, die zelf nog steeds waren geïntegreerd. Zo werd Essent in 2009 opgekocht door het Duitse RWE en NUON overgenomen in 2009 en 2012 door Vattenfall. Het Japanse concern Mitsubishi nam in 2019 Eneco over.[2]

Lijst van energiebedrijven

bewerken
Land van herkomst Bedrijf Landen waar het bedrijf actief is Grootste aandeelhouder
België Electrabel België, Nederland Engie
België EDF Luminus België EDF(63,5%)
België Ecopower Vlaanderen energiecoöperatie
België Belpower België Reibel
België Lampiris België Total S.A.
België OCTA+ België Familiebedrijf
België Wase Wind Vlaanderen (enkel regio Waasland) coöperatie
China PetroChina China De Chinese overheid
Denemarken Dong Energy Denemarken, Duitsland, Nederland, Noorwegen, Zweden, Groot-Brittannië De Deense overheid grootaandeelhouder met 58,8%
Duitsland E.ON Duitsland, Bulgarije, Nederland, Hongarije, Tsjechië, Roemenië, Slowakije, Verenigde Staten, Verenigd Koninkrijk, Zweden, Zwitserland 79% institutionele beleggers, geen aandeelhouders boven de 6%
Duitsland RWE Duitsland, Hongarije, Nederland, Polen, Slowakije, Verenigd Koninkrijk 86% institutionele beleggers, waaronder Duitse gemeenten verenigd in 'RW Energie-Beteiligungsgesellschaft' (16%)
Duitsland EnBW Duitsland 'OEW Energie-Beteiligungs GmbH' (46,55%), deelstaat Baden-Württemberg eveneens (46,55%)
Frankrijk EDF Frankrijk De Franse overheid heeft 85% van de aandelen
Frankrijk Poweo Frankrijk
Frankrijk GDF Suez Frankrijk, België Zo'n 35% van de aandelen zijn in handen van de Franse overheid
Ierland Bord Gáis Ierland De Ierse overheid
Ierland Bord Na Móna Ierland De Ierse overheid
Ierland ESB Ierland De Ierse overheid
Indonesië Pertamina Indonesië De Indonesische overheid
Indonesië Perusahaan Listrik Negara Indonesië De Indonesische overheid
Italië Enel Italië Italiaanse overheid heeft 30% van de aandelen
Italië Edison Italië Meerderheidsaandeelhouder is het Franse elektriciteitsbedrijf EDF
Nederland Anode Nederland, België, Luxemburg, Duitsland
Nederland Cogas Nederland Engie Energie Nederland)
Nederland DELTA Nederland Provincie Zeeland
Nederland Eneco Nederland, België Diversen Nederlandse gemeenten.
Nederland Energiedirect.nl Nederland Essent
Nederland Essent Nederland, België, Duitsland RWE
Nederland Gazprom Energy Nederland
Nederland Greenchoice Nederland 30% van de aandelen is in handen van Eneco
Nederland Gulf Gas & Power Nederland
Nederland MAIN Energie Nederland
Nederland UnitedConsumers Energie Nederland samenwerking van Engie Energie Nederland en UnitedConsumers
Nederland Nederlandse Energie Maatschappij Nederland
Nederland Nuon Nederland, Duitsland Vattenfall en nu nog enkele Nederlandse provincies en gemeenten. Vattenfall zal alle aandelen kopen in een aantal stappen in de komende jaren
Nederland Nuon Belgium België Eni
Nederland Oxxio Nederland Eneco
Nederland Rendo Nederland Engie
Nederland Robin Energie Nederland
Nederland Total Gas & Power Nederland Nederland
Nederland Windunie Nederland
Spanje Endesa Spanje ENEL heeft ruim 90% van de aandelen
Spanje Gas Natural Spanje
Spanje Iberdrola Spanje
Verenigd Koninkrijk British Energy Verenigd Koninkrijk EDF (80%), Centrica (20%)
Verenigd Koninkrijk Centrica Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten, Nederland
Verenigd Koninkrijk Scottish and Southern Energy Verenigd Koninkrijk
Verenigde Staten Exelon Verenigde Staten

Zie ook

bewerken

Referenties

bewerken