CIS ETR 610

De Pendolino, FS ETR 610 / SBB RABe 503, ook wel ElettroTreno Rapido Cisalpino Due of New Pendolino genoemd, is een zevendelig elektrisch treinstel, bestemd voor het langeafstandspersonenvervoer tussen Zwitserland en Noord-Italië van de voormalige Zwitserse spoorwegonderneming Cisalpino (CIS).

Pendolino FS ETR 610 - SBB RABe 503
SBB ETR 610 006 op 30 oktober 2010 te Domodossola
FS ETR 610 008 op 2 juni 2010 te Olten
Aantal	FS: 7 SBB: 7 + 8 + 4 = 19
Optie	SBB: 8 SBB: 4
Aantal bakken	7
Nummering	610 001-014 zie tekst
Fabrikant	Alstom te Savigliano
In dienst	2007-2010 2014 2017
Asindeling	1A)'(A1)' + (1A)'(A1)' + 2'2' + 2'2' + 2'2' + (1A)'(A1)' + (1A)'(A1)'
Spoorwijdte	(normaalspoor) 1435 mm
Massa	450 ton
Lengte over buffers	187.4 m
Breedte	2.92 m
Hoogte	4.12 m
Aantal zitplaatsen	1e klas: 109 2e klas: 304
Maximumsnelheid	250 km/h
Stroomsysteem	~ 15.000 volt 16 2/3 Hz ~ 25.000 volt 50 Hz = 3000 volt
Aandrijving	elektrisch, mechanisch
Vermogen	5500 kW
Motoren	8
Motorfabrikant	Alstom
Opmerkingen	kantelbaktechniek
Portaal    Verkeer & Vervoer

Schweizerische Bundesbahnen (SBB) en de Trenitalia (TI), bedrijfsonderdeel van Ferrovie dello Stato (FS) hebben in 2009 ieder zeven treinen overgenomen.

Zie Pendolino voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Geschiedenis

De hogesnelheidtreinen werden door FIAT Ferroviaria ontwikkeld en gebouwd. Het ontwerp stamt van Giorgetto Giugiaro. In 2000/2002 werd deze fabriek overgenomen door Alstom.

Het treinstel werd in juni 2005 als een schaal 1:1-model gepresenteerd. De eerste treinen werden als ETR 600 in 2008 door Alstom aan het Italiaanse Ferrovie dello Stato afgeleverd.

Door de ontbinding van Cisalpino per 13 december 2009 gingen 7 treinen over naar Ferrovie dello Stato en gingen 7 treinen over naar Schweizerische Bundesbahnen. Halverwege 2010 zouden de resterende 4 treinen worden afgeleverd.

Op 15 februari 2011 botste SBB-treinstel 610 007 tijdens een testrit in het station van Trier op een stootblok en ontspoorde hierdoor.

Sinds 8 december 2011 zet de Ferrovie dello Stato deze treinstellen alleen nog op trajecten binnen Italië in.

Op 2 augustus 2012 werd bekend dat SBB een bestelling geplaatst voor de bouw van 8 treinstellen met een levering in 2014. Deze treinstellen worden op de Gotthardbahn voor de opening van de Wereldtentoonstelling van 2015 te Milaan ingezet. In 2018 verhuizen deze treinstellen naar de volgende trajecten:

• Bazel - Bern - Brig - Simplon - Milaan
• Genève - Lausanne - Brig - Simplon - Milaan

Op 3 juni 2014 werd het eerste treinstel van de tweede serie van acht treinstellen bij Alstom in Savigliano aan SBB afgeleverd.

Op 30 januari 2015 werd bekend dat SBB een derde serie van vier treinstellen bij Alstom in Savigliano heeft besteld.

Constructie en techniek

Het treinstel is opgebouwd uit een aluminium frame met luchtgeveerde draaistellen. Het treinstel is uitgerust met kantelbaktechniek. Door deze installatie is het mogelijk dat het rijtuig ongeveer 8° gaat kantelen; daardoor is meer comfort in de bochten merkbaar.

Nummers

Bij de ontbinding van Cisalpino waren nog niet alle treinen afgeleverd.

Lijst van de ETR 610 / RABe 503
Nummer	Eigenaar	Naam	UIC nummer	Opmerkingen
610.001	Ferrovie dello Stato
610.002	Ferrovie dello Stato
610.003	Ferrovie dello Stato		93 83 5 610 103-1 I-TI
610.004	Ferrovie dello Stato		93 83 5 610 104-9 I-TI
610.005	Schweizerische Bundesbahnen
610.006	Schweizerische Bundesbahnen		93 85 5 610 106-2 CH-SBB	in SBB huisstijl
610.007	Schweizerische Bundesbahnen
610.008	Ferrovie dello Stato		93 83 5 610 108-0 I-TI	in FS huisstijl
610.009	Schweizerische Bundesbahnen		93 85 5 610 109-6 CH-SBB
610.010	Schweizerische Bundesbahnen		93 85 5 610 110-4 CH-SBB
610.011	Ferrovie dello Stato
610.012	Ferrovie dello Stato		93 83 5 610 112-2 I-TI
610.013	Schweizerische Bundesbahnen		93 85 5 610 113-8 CH-SBB
610.014	Schweizerische Bundesbahnen		93 85 5 610 114-6 CH-SBB	in SBB huisstijl

---

Het treinstel 610 006 is als volgt onderverdeeld:

• 1. ETR 93 85 5 610 106-2 CH-SBB
• 2. ETR 93 85 5 610 206-0 CH-SBB
• 3. ETR 93 85 5 610 306-8 CH-SBB
• 4. ETR 93 85 5 610 406-6 CH-SBB
• 5. ETR 93 85 5 610 506-3 CH-SBB
• 6. ETR 93 85 5 610 606-1 CH-SBB
• 7. ETR 93 85 5 610 706-9 CH-SBB

Treindiensten bij Cisalpino

Cisalpino

Deze treinstellen werden sinds juli 2009 op de volgende treindiensten ingezet;

• CIS 35: Genève - Milaan
• CIS 40: Milaan - Genève

SBB

De treinenstellen worden door de Schweizerische Bundesbahnen sinds 13 december 2009 ingezet:

• CIS 35: Genève - Milaan
• CIS 40: Milaan - Genève

Ferrovie dello Stato

De treinenstellen werden door de Ferrovie dello Stato tussen 2009 en 2012 ingezet:

• CIS 35: Genève - Milaan
• CIS 40: Milaan - Genève

De treinenstellen van Ferrovie dello Stato worden sinds 2012 uitsluitend op het Italiaans net ingezet.

Treindiensten bij SBB

Sinds de dienstregeling van 2020 wordt de ETR610/RABe 503 van de SBB op de volgende routes ingezet:

EC/ECE Frankfurt am Main Hbf - Basel - Luzern - Chiasso - Milano Centrale

EC Geneve Aeroport - Brig - Milano Centrale

EC Milano Centrale - Domodossola - Brig - Bern - Basel SBB

EC/ECE Zürich HB - St. Gallen - Lindau - München Hbf

Literatuur

• Spoorwegen, diverse jaargangen. Gerrit Nieuwenhuis, Richard Latten. Uitgeverij de Alk BV, Alkmaar.
• Theo Stolz: Triebfahrzeuge der Schweiz. Minirex AG, Luzern, 2007, ISBN 3-907014-31-6.

Externe links

• (de) ETR 610 op www.hochgeschwindigkeitszuege.com
• (en) Railfaneurope

Foto's

• 
  CIS ETR 610.001 op 21 juli 2008 bij SBB depot Biel/Bienne (CH)

Mediabestanden

Zie de categorie CIS ETR 610 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.