Buslijn 23 (Haaglanden)

Buslijn 23 van HTM is een buslijn in de regio Haaglanden, in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. Er is in de regio ook een streeklijn 23 geweest, in Zoetermeer.

Lijn 23
Totale lengte	24,6 km
Geopend 1 november 1955: Tesselseplein - Schenkkade/Juliana van Stolberglaan
Heropend 1 oktober 1962: Tesselseplein - Koningin Julianalaan/Bruynings Ingenhoeslaan 20 april 1964: Tesselseplein - Laan van Nieuw Oost Einde/Van de Wateringelaan 30 oktober 1966: Tesselseplein - Voorburg Station 29 augustus 1971: Tesselseplein - Geestbrug/Prinses Mariannelaan 5 december 1971: Tesselseplein - Kijkduin 15 december 2002: Marksenseplein - Kijkduin 12 december 2011: Scheveningen - Kijkduin
Huidige status	In gebruik
Materieel	MAN Lion's City (CNG) VDL Citea SLF-120 Electric
Busdienst door	HTM
Lijn 23
Zwarte Pad bus 22 Kurhausweg bus 21 Harstenhoekplein Gentsestraat Duinkerksestraat bus 22 Maurits de Brauwweg bus 20 en 29 HMC Bronovo Ruychrocklaan Wassenaarseweg bus 29 Willem Witsenplein Theresiastraat bus 24 Juliana van Stolberglaan Station Laan van NOI (NS) (RR) Bruijings Ingenhoeslaan Mgr. van Steelaan Spinozalaan Koningin Julianaplein Rozenboomlaan Laan van Heldenburg Voorburg Station (NS) Beginpunt: bus 26 en 28 bus 26 en 28 Sonnenburghlaan Redenburgstaat Diaconessenhuis Binckhorstlaan Geestbrug Bilderdijklaan Herenstraat Esdoornstraat Paulus Potterlaan Hendrik Ravesteijnplein Rijswijkse Schouwburg Huis te Landelaan bus 22 en 29 Dr. H. Colijnlaan Rijswijk Station (NS) Eindpunt: bus 29 bus 22 Bogaard stadscentrum Prinses Beatrixlaan Minister Van den Tempellaan bus 22 De Schilp Eindpunt: bus 22 Sammersweg Cannenburglaan Loevesteinlaan Fluitenbergstraat bus 25 bus 21 Leyweg bus 25 Meppelweg bus 26 Leyenburg overstap: RR  4 , tram en streekbus bus 21 en 26 Escamplaan Volendamlaan Okkernootstraat bus 21 Appelstraat Colijnplein Het onderstaande traject wordt alleen in de zomermaanden gereden. Hoefbladlaan Lobelialaan Aronskelkweg bus 24 Muurbloemweg bus 26 Kijkduinsestraat Kijkduin Strand Kijkduin

Route en dienstregeling

De lijn verbindt Scheveningen Noord (Zwarte Pad) in Stadsdeel Scheveningen via het Kurhaus, het HMC Bronovo, door de Haagse wijken Benoordenhout en Bezuidenhout, via station Laan van NOI, door Voorburg, langs Station Voorburg, door Rijswijk, langs Station Rijswijk, de Bogaard stadscentrum, door de Haagse wijk Moerwijk, langs het Zuiderpark, winkelcentrum Leyweg, het OV-knooppunt Leyenburg, door de Haagse wijk Vruchtenbuurt met het Colijnplein in Haagse wijk Bohemen. De lijn rijdt in de zomermaanden door via de Haagse wijk Meer en Bos naar Kijkduin (Deltaplein).

Buslijn 23 rijdt op werkdagen overdag iedere 10 minuten, op zaterdag iedere 12 minuten en op zondag iedere 15 minuten. 's Avonds na 20.00 uur en in de vroege ochtend van het weekend rijdt buslijn 23 iedere 30 minuten. Daarnaast rijdt buslijn 23 tijdens de ochtendspits op het trajectdeel Station Voorburg - Scheveningen Noord extra vaker in één richting en op het trajectdeel Station Rijswijk - Den Haag Colijnplein extra vaker in één richting. In de middagspits is het in de tegengestelde richting. Vanwege personeelstekort is de frequentie sinds 16 maart 2024 deels verlaagd. Buslijn 23 rijdt op werkdagen tussen 9.00 en 14.00 uur iedere 15 minuten. De maatregel duurt naar verwachting tot oktober 2024.

Geschiedenis

1955-1971

• 1 november 1955: De eerste instelling van lijn 23 vond plaats op het traject Tesselseplein - Schenkkade/Juliana van Stolberglaan. In het kader van de wijziging van alle Haagse buslijnaanduidingen van letters in cijfers werd dit het nieuwe lijnnummer van lijn L , die vanaf 1948 een busdienst had onderhouden op dit traject.
• 1 oktober 1962: Lijn 23 werd doorgetrokken naar Voorburg. Het eindpunt Schenkkade/Juliana van Stolberglaan werd gewijzigd in Koningin Julianalaan/Bruynings Ingenhoeslaan.
• 20 april 1964: Het eindpunt Koningin Julianalaan/Bruynings Ingenhoeslaan werd verlegd naar Laan van Nieuw Oost Einde/Van de Wateringelaan.
• 30 oktober 1966: Het eindpunt Laan van Nieuw Oost Einde/Van de Wateringelaan werd verlegd naar Voorburg Station.
• 29 augustus 1971: Het eindpunt Voorburg Station werd verlegd naar Geestbrug/Prinses Mariannelaan.

1971-heden

• 5 december 1971: De tweede instelling van lijn 23 vond plaats op het traject Duindorp (Tesselseplein) - Scheveningen - Voorburg - Rijswijk - Kijkduin (Deltaplein). Het was een samenvoeging van de twee voormalige lijnen 23 en 24 die op dezelfde dag werden opgeheven.
• In het enorme dienstregeling-boek van zomer 1983 neemt lijn 23 zoveel plaats in door de lange route en hoge frequentie dat het de enige lijn is met een uitvouwbare pagina, die aan weerszijden bedrukt is. Eigenlijk zijn dat vier 'volle' pagina's, in tegenstelling tot lijn 21, die één pagina heeft die bijna leeg is.(2 ritten per dag)
• 15 december 2002: Het eindpunt Tesselseplein werd verlegd naar het Markenseplein.
• 12 december 2011: Het trajectdeel Markenseplein - Harstenhoekplein werd vervangen door het van lijn 22 overgenomen trajectdeel Zwarte Pad - Harstenhoekplein. De verlaten route werd overgenomen door de minder frequent rijdende lijn 22 waarmee men kon bezuinigen doordat er op dit langere uiteinde minder bussen worden ingezet.
• 9 december 2012: Lijn 23 reed met een nieuwe frequentie. Tevens werd het concessiebedrijf van HTM overgegaan naar HTMbuzz.
• 9 december 2018: Het trajectdeel Den Haag Kijkduin - Den Haag Colijnplein wordt alleen in de zomermaanden (van 1 mei tot en met 31 augustus) in de weekenden en dagelijks tijdens de zomervakantie tussen 9.00 en 20.00 uur gereden. Daarnaast kwam de route in de wijk Muziekbuurt in Rijswijk met de bijbehorende 2 haltes te vervallen. Hierdoor is de Muziekbuurt niet meer voorzien van openbaar vervoer. Met ingang van 3 januari 2021 kwam buslijn 51 van EBS die deze route en haltes aandoet (een jaar later werd dit buslijn 61 van EBS).
• 15 december 2019: De nieuwe busconcessie "Haaglanden Stad" ging vanaf dat moment in voor de periode 2019 - 2034. Daarnaast werd het vervoersbedrijf HTMbuzz na zeven jaar weer veranderd naar HTM.

Feiten

Plannen in 1974 om van de lijn een volledige ringlijn te maken, waarbij echter Kijkduin niet meer zou worden aangedaan waarbij dan vanaf Bohemen weer naar Duindorp zou worden gereden, zijn nooit uitgevoerd. Nadat de Amsterdamse buslijn 36 in 1983 in de toenmalige vorm (Hoofddorpplein – Amsterdam Noord - Muiderpoortstation) werd opgeheven werd lijn 23 de langste stadsbuslijn van Nederland: 29 kilometer. De gemiddelde reistijd was toen 97 minuten en de lijn had 67 haltes. Sinds eind 2011 toen de lijn werd verlegd van Duindorp naar Scheveningen werd de route ingekort tot 25,3 kilometer met een gemiddelde reistijd van 66 minuten. De lijn heeft sinds eind 2018 normaliter 51 haltes maar in de zomer 58 en doorkruist naast de gemeente Den Haag twee andere gemeentes: Leidschendam-Voorburg en Rijswijk. Buslijn 23 doet drie spoorwegstations (Station Den Haag Laan van NOI, Station Voorburg en Station Rijswijk) aan, 3 ziekenhuizen (Bronovo, Leyenburg en Diaconessenhuis Voorburg), 2 badplaatsen (Kijkduin en Scheveningen) en 2 strandlocaties. Lijn 23 komt alle HTM-buslijnen (21, 22, 23, 24, 25, 26, 28, 29) tegen (en voorheen ook 2, 4, 5, 7, 13, 14, 15, 18, 19, 20, 27, 30, 31, 33, 34, 36, en 37) en ook de meeste tramlijnen kruist deze buslijn één of twee keer. Alleen tramlijn 11, 12 en 19 komt buslijn 23 niet tegen. Tot in 2011 kwam bus 23 tram 11 en 12 wel tegen.

Zoetermeer

In 1998 & 1999 was er in Zoetermeer een streekbuslijn 23. Samen met bus 22 reden zij elk in één richting een ringlijn om & door Rokkeveen en door Lansinghage vanaf station Centrum-west. In 2000 opgeheven en deels vervangen door lijn 71, 72 & 74.

• 
  Routes van buslijn L/23 door de jaren heen; actueel tot en met 2011.

Externe links

• Website van HTM
• Dienstregeling lijn 23
• Informatie over lijn 23

Bronnen, noten en/of referenties

Haagse buslijnen