Apertium

Apertium is een computerprogramma dat teksten vertaalt en behoort zo tot computervertaling. Het is vrije software en wordt uitgebracht onder de GPL.

Apertium
Apertium
Ontwikkelaar(s)	Universiteit van Vigo, Polytechnische Universiteit van Catalonië en Pompeu Fabara Universiteit
Recentste versie	3.9.4 (28 december 2023)
Status	Actief
Besturingssysteem	Linux, FreeBSD en Unix (POSIX-compatibel)
Geschreven in	C++, Java
Categorie	Computervertaling
Licentie(s)	GPL
Versiebeheer	github.com/apertium
Website	(mul) Projectpagina
Portaal    Informatica Vrije software

Geschiedenis

Apertium ontstond als een van de computervertalingsprogramma's uit het project OpenTrad, wat door de Spaanse overheid werd gefinancierd. Het was oorspronkelijk bedoeld om tussen sterk gerelateerde talen te vertalen, maar het is recent uitgebreid om meer uiteenlopende talenparen te omvatten. Om een nieuw systeem voor computervertaling te maken, moet men veel gegevens van de taal, zoals woordenboeken en regels, in een goedgespecificeerde XML-standaard verzamelen.

De huidige ondersteunde talen (ontwikkeld in samenwerking met de Universiteit van Vigo, de Polytechnische Universiteit van Catalonië en de Pompeu Fabara Universiteit) zijn Asturisch, Baskisch, Bretons, Bulgaars, Catalaans, Deens, Engels, Esperanto, Frans, Galicisch, IJslands, Macedonisch, Noors (Bokmål en Nynorsk), Occitaans, Portugees, Roemeens, Spaans, Welsh en Zweeds. Een volledige lijst met talenparen is hieronder te vinden. Een aantal bedrijven zijn betrokken bij de ontwikkeling van Apertium, waaronder Prompsit Language Engineering, Imaxin Software en Eleka Ingeniaritza Linguistikoa.

Apertium is een lichtvaardig systeem voor computervertaling. Het gebruikt eindigetoestandautomaten voor alle lexicale transformaties en hidden Markov modellen voor patroonherkenning of het sorteren van woorden in categorieën. Regels voor conditionele grammatica worden voor sommige talenparen ook gebruikt (bijvoorbeeld Bretons-Frans).

Het project heeft deelgenomen aan de Google Summer of Code in 2009 en 2010 en de Google Code-in in 2010.

Talenparen

Dit is een lijst van huidige stabiele talenparen.

	af	ast	eu	br	bg	ca	da	en	eo	fr	gl	is	mk	nl	nb	nn	oc	pt	ro	es	cy	sv
Afrikaans	—	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Ja (⇄)	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee
Asturisch	Nee	—	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Ja (⇄)	Nee	Nee
Baskisch	Nee	Nee	—	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Ja (→)	Nee	Nee
Bretons	Nee	Nee	Nee	—	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Ja (→)	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee
Bulgaars	Nee	Nee	Nee	Nee	—	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Ja (⇄)	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee
Catalaans	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	—	Nee	Ja (⇄)	Ja (←)	Ja (⇄)	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Ja (⇄)	Ja (⇄)	Nee	Ja (⇄)	Nee	Nee
Deens	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	—	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Ja (⇄)	Ja (⇄)	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Ja (←)
Engels	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Ja (⇄)	Nee	—	Ja (⇄)	Nee	Ja (⇄)	Ja (←)	Ja (←)	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Ja (⇄)	Ja (←)	Nee
Esperanto	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Ja (←)	Nee	Ja (⇄)	—	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Ja (←)	Nee	Nee
Frans	Nee	Nee	Nee	Ja (←)	Nee	Ja (⇄)	Nee	Nee	Nee	—	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Ja (⇄)	Nee	Nee
Galicisch	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Ja (⇄)	Nee	Nee	—	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Ja (⇄)	Nee	Ja (⇄)	Nee	Nee
IJslands	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Ja (→)	Nee	Nee	Nee	—	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee
Macedonisch	Nee	Nee	Nee	Nee	Ja (⇄)	Nee	Nee	Ja (→)	Nee	Nee	Nee	Nee	—	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee
Nederlands	Ja (⇄)	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	—	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee
Noors (Bokmål)	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Ja (⇄)	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	—	Ja (⇄)	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee
Noors (Nynorsk)	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Ja (⇄)	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Ja (⇄)	—	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee
Occitaans	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Ja (⇄)	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	—	Nee	Nee	Ja (⇄)	Nee	Nee
Portugees	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Ja (⇄)	Nee	Nee	Nee	Nee	Ja (⇄)	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	—	Nee	Ja (⇄)	Nee	Nee
Roemeens	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	—	Ja (←)	Nee	Nee
Spaans	Nee	Ja (⇄)	Ja (←)	Nee	Nee	Ja (⇄)	Nee	Ja (⇄)	Ja (⇄)	Ja (⇄)	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Ja (⇄)	Ja (⇄)	Ja (←)	—	Nee	Nee
Welsh	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Ja (→)	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	—	Nee
Zweeds	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Ja (→)	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	—

Externe links

• Apertium home
• Apertium Wiki
• OpenTrad

Referenties

• Corbí-Bellot, M. et al. (2005) "An open-source shallow-transfer machine translation engine for the romance languages of Spain" in Proceedings of the European Association for Machine Translation, 10th Annual Conference, Budapest 2005, pp. 79–86
• Armentano-Oller, C. et al. (2006) "Open-source Portuguese-Spanish machine translation" in Lecture Notes in Computer Science 3960 [Computational Processing of the Portuguese Language, Proceedings of the 7th International Workshop on Computational Processing of Written and Spoken Portuguese, PROPOR 2006], p 50-59.

---