Aluminiumjodide

Aluminiumjodidehexahydraat
Algemeen
Molecuulformule
IUPAC-naam	Aluminium(III)jodidehexahydraat
Molmassa	515.786 g/mol
SMILES	I[Al](I)I
CAS-nummer	10090-53-6
Wikidata	Q159096
Beschrijving	geel poeder
Fysische eigenschappen
Aggregatietoestand	vast
Kleur	geel
Dichtheid	2,63 g/cm³
Smeltpunt	ontleed °C
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal	Scheikunde

Aluminiumjodide
Structuurformule en molecuulmodel
	Dimeer van
Algemeen
Molecuulformule
Andere namen	Aluminium(III)jodide, Aluminiumtri-jodide
Molmassa	407.695 g/mol
SMILES	I[Al](I)I
CAS-nummer	7784-23-8
EG-nummer	232-054-8
PubChem	82222
Wikidata	Q159096
Beschrijving	it poeder
Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen
VN-nummer	UN 3260
Fysische eigenschappen
Dichtheid	3,98 g/cm³
Smeltpunt	185 °C
Sublimatiepunt	382 °C
Goed oplosbaar in	alcohol, ether
Geometrie en kristalstructuur
Kristalstructuur	Monoklien
Thermodynamische eigenschappen
ΔfHos	-302,9 kJ/mol
Sos	195,9 J/mol·K
Cop,m	9,7 J/mol·K
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal	Scheikunde

Aluminiumjodide, ook wel aluminiumtri-jodide, of heel formeel: aluminium(III)jodide, genoemd, is een chemische verbinding van aluminium en jood. Hoewel er meerdere verbindingen van deze twee elementen bestaan, verwijst deze naam normaal gesproken altijd naar de verbinding met de verhoudingsformule ${\ce {AlI3}}$ . De stof ontstaat door de directe reactie tussen het metaal en jood^[4] of door inwerking van waterstofjodide, ${\ce {HI}}$ , op het metaal. Het hexahydraat ontstaat bij de reactie tussen metallisch aluminium of aluminiumhydroxide met ${\ce {HI}}$ of een waterige oplossing daarvan.

Eigenschappen bewerken

Net als het chloride en bromide is ook ${\ce {AlI3}}$ een sterk Lewiszuur en neemt het water op uit de lucht.

Toepassingen bewerken

Het wordt toegepast als reagens voor het splitsen van bepaalde C-O en N-O bindingen. Het splitst arylethers en ontleedt epoxides naar de overeenkomstige alkenen.^[5]

Structuur bewerken

Vast ${\ce {AlI3}}$ vormt dimeren, bestaande uit ${\ce {Al2I6}}$ op dezelfde manier als aluminiumbromide, ${\ce {AlBr3}}$ .^[2] In de gasfase komen beide vormen voor.^[6] Het monomeer, ${\ce {AlI3}}$ , heeft een trigonale vlakke structuur. De bindingslengte tussen aluminium en jood bedraagt 244,8(6) pm. Het gebrugde dimeer, vergelijkbaar met Al₂Cl₆ and Al₂Br₆, heeft bij 430 K bindingslengtes van 245,6(6) pm (eindstandig) en 267,0(8) pm (in de bruggen).

In bovenstaand experiment wordt ${\ce {AlI3}}$ direct uit de elementen gesynthetiseerd. Enkele druppels water worden op een gehomogeniseerd mengsel van aluminium- en jood-poeder gesprenkeld. Na een korte inductieperiode treedt een heftige reactie op waarbij intens gekleurde dampen ontstaan. De paarse dampen zijn het gevolg van verdampend jood, het gevolg van de temperatuurstijging ten gevolge van de reactie. De bruine dampen zijn mogelijk het gevolg van een adduct, gevormd tussen de overmaat jood en het reactieproduct. De volgende exotherme reactie ligt ten grondslag aan de waargenomen verschijnselen:

{\ce {2 Al \ + \ 3 I2 \ -> \ 2 AlI3}}

Aluminium(I)jodide bewerken

Naast het hier besproken aluminium(III)jodide is ook aluminium(I)jodide bekend.

Bronnen, noten en/of referenties

Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Aluminium iodide op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Haynes, William M., ed. (2011). CRC Handbook of Chemistry and Physics (92nd ed.). Boca Raton, FL: CRC Press. p. 4.45. ISBN 1-4398-5511-0.
↑ ^a ^b Troyanov, Sergey I., Krahl, Thoralf, Kemnitz, Erhard (2004). Crystal structures of GaX₃(X= Cl, Br, I) and AlI₃. Zeitschrift für Kristallographie 219 (2–2004): 88–92. DOI: 10.1524/zkri.219.2.88.26320.
↑ ^a ^b Perry, Dale L. (19 april 2016), Handbook of Inorganic Compounds, Second Edition. CRC Press, p. 8. ISBN 978-1-4398-1462-8.
↑ Watt, George W, Hall, James L, Taylor, William Lloyd, Kleinberg, Jacob (1953), Inorganic Syntheses. DOI:10.1002/9780470132357.ch39, "Aluminum Iodide", 117–119. ISBN 9780470132357.
↑ Gugelchuk, M. (2004), Encyclopedia of Reagents for Organic Synthesis. J. Wiley & Sons, New York. DOI:10.1002/047084289X.ra083, "Aluminum Iodide". ISBN 0471936235.
↑ Hargittai, Magdolna, Réffy, Balázs, Kolonits, Mária (2006). An Intricate Molecule: Aluminum Triiodide. Molecular Structure of AlI₃and Al₂I₆ from Electron Diffraction and Computation. The Journal of Physical Chemistry A 110 (10): 3770–3777. PMID 16526661. DOI: 10.1021/jp056498e.

[b92-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Haynes, William M., ed. (2011). CRC Handbook of Chemistry and Physics (92nd ed.). Boca Raton, FL: CRC Press. p. 4.45. ISBN 1-4398-5511-0.

[TroyanovKrahl2004-2] Troyanov, Sergey I., Krahl, Thoralf, Kemnitz, Erhard (2004). Crystal structures of GaX₃(X= Cl, Br, I) and AlI₃. Zeitschrift für Kristallographie 219 (2–2004): 88–92. DOI: 10.1524/zkri.219.2.88.26320.

[Perry2016-3] Perry, Dale L. (19 april 2016), Handbook of Inorganic Compounds, Second Edition. CRC Press, p. 8. ISBN 978-1-4398-1462-8.

[4] Watt, George W, Hall, James L, Taylor, William Lloyd, Kleinberg, Jacob (1953), Inorganic Syntheses. DOI:10.1002/9780470132357.ch39, "Aluminum Iodide", 117–119. ISBN 9780470132357.

[5] Gugelchuk, M. (2004), Encyclopedia of Reagents for Organic Synthesis. J. Wiley & Sons, New York. DOI:10.1002/047084289X.ra083, "Aluminum Iodide". ISBN 0471936235.

[HargittaiRéffy2006-6] Hargittai, Magdolna, Réffy, Balázs, Kolonits, Mária (2006). An Intricate Molecule: Aluminum Triiodide. Molecular Structure of AlI₃and Al₂I₆ from Electron Diffraction and Computation. The Journal of Physical Chemistry A 110 (10): 3770–3777. PMID 16526661. DOI: 10.1021/jp056498e.

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]