Wikipedia

Yoko Tsuno

Belgische stripreeks

Yoko Tsuno is een Belgische stripreeks bedacht door Roger Leloup. Anno 2022 zijn er 30 albums, enkele korte verhalen en een op de strip gebaseerde roman verschenen.

Yoko Tsuno
Stripmuur in Brussel
Land van oorsprong Vlag van België België
Oorspronkelijke taal Frans
Genre Sciencefiction
Creatieteam
Bedenker(s) Roger Leloup
Schrijver(s) Roger Leloup (1970-heden)
Maurice Tillieux (1970-1971)
Tekenaar(s) Roger Leloup
Publicatie
Uitgever Dupuis
Publicatie 30 albums
Publicatiemedia Tijdschriften
Stripalbums
Huidige status Actief
Eerste publicatie Trio in het onbekende (1971)
Laatste publicatie De tweeling van Saturnus (2022)
Website
Portaal  Portaalicoon   Strip

De reeks verscheen naast het Frans in 16 andere talen, waaronder het Nederlands.[1]

Inhoud bewerken

De stripreeks gaat over de belevenissen van een Japanse vrouw die zich moeiteloos beweegt tussen meerdere culturen: de West-Europese, de Japanse en zelfs een buitenaardse (Vinea). De heldin van de serie is moedig, intelligent en doortastend. Ze kan een vliegtuig besturen en spreekt verschillende talen zoals Nederlands, Japans, Duits en Chinees. Ze is boeddhiste, beoefent aikido en kendo en is een geoefend boogschutter.

Yoko beleeft als elektrotechnisch ingenieur zowel aardse als buitenaardse avonturen, waarbij ze al in haar eerste avontuur contact maakt met de buitenaardse Vineanen. In het eerste album Trio in het onbekende ontmoet Yoko haar toekomstige kameraden: Paul Pola en Ben Beeld, die bij de televisie werken. In het tweede album leren zij tijdens een toeristische boottocht op de Rijn een Duitse organiste kennen, Ingrid Hallberg. Ingrid wordt een vriendin van Yoko en zal ook in enkele latere albums verschijnen. Zij vertegenwoordigt de Duitse romantiek (kastelen, Rothenburg ob der Tauber, Rheingold).

Yoko's avonturen bevatten vele elementen: het oplossen van misdaden, vriendschap, liefde, adoptie en moderne techniek met sciencefiction-elementen zoals robots, vreemde hemellichamen, ruimte- en tijdreizen. Soms spelen eigenaardige dieren zoals een vleermuis een belangrijke rol in het avontuur.

Personages bewerken

  Zie Lijst van personages uit Yoko Tsuno voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Hieronder volgen een aantal van de belangrijkste personages.[2][3]

  • Yoko Tsuno, een Japanse elektrotechnische ingenieur en het titelpersonage
  • Ben (originele naam: Vic), een rustige vriend van Yoko
  • Paul (originele naam: Pol), een mopperende vriend van Yoko
  • Khany (originele naam: Khâny), een Vineaanse vriendin van Yoko
  • Emilia (originele naam: Émilia), een Schots-Russische vriendin van Yoko
  • Ingrid, een Duitse vriendin van Yoko
  • Myna, een robot en vriendin van Yoko
  • Roosje (originele naam: Rosée du matin), de Chinese adoptiedochter van Yoko
  • Monya, een vriendin van Yoko die uit de toekomst komt
  • Mieke, een Vlaamse vriendin van Yoko die uit het verleden komt

Publicatiegeschiedenis bewerken

Voorgeschiedenis bewerken

Sciencefiction is een populair genre in de Belgische strip. Spirou/Robbedoes importeerde vanaf eind de jaren 30 Amerikaanse comics zoals Superman en Brick Bradford, waar geregeld sciencefiction in voorkwam.[4] De ruimtewedloop stimuleerde het vervolgens. Willy Vandersteen liet zijn stripreeks Suske en Wiske in 1948 op de maan afspelen in het album De mottenvanger. In 1950 begon Hergé met zijn stripreeks De avonturen van Kuifje met het maantweeluik: Raket naar de maan en Mannen op de maan. Vervolgens verscheen sciencefiction steeds meer in Belgische stripreeksen.[5] Zo verschenen er in Blake en Mortimer enkele sciencefictionverhalen. Ook verscheen de stripreeks Luc Orient en deze stripreeks rond 1970.[6]

Onder invloed van de Franse censuurcommissie waren vrouwelijke vormen jarenlang niet toegestaan. Ook waren de redacties en de drukkers zeer katholiek.[7] Vrouwelijke personages waren daardoor gewoonlijk onbelangrijke personages in de Belgische strip. Eind jaren 60 waren de vrouwen wat meer geëmancipeerd en de censuurcommissie was verdwenen. De hoofdredacties van de stripbladen hadden echter nog hun vooroordelen.[8]

In de jaren 50 en 60 werkte Roger Leloup voornamelijk als decortekenaar bij Jacques Martin bij zijn reeksen Alex en Lefranc. Ook assisteerde hij in die periode Francis en Hergé.[9][10]

Leloup (1970-heden) bewerken

 
Stripmuur in Verviers

De eerste schets van Yoko Tsuno tekende Leloup op Kerstmis 1968.[2][11] Eind de jaren 60 werkte Leloup als decortekenaar bij Jakke en Silvester van Peyo. Vervolgens schreef hij zelf een scenario voor een nieuw verhaal van Jakke en Silvester.[10][12] Hierin ontmoetten ze een Japanse vrouw genaamd Yoko, van wie de naam afkomstig was van de actrice Yoko Tani.[13] Het verhaal ging echter niet door, waarna Leloup het scenario vervolgens bewerkte tot het eerste album van een nieuwe stripreeks. Hij verving Jakke en Silvester door de personages Paul en Ben.[10][12] Vervolgens ging Leloup, op aanraden van Peyo, in 1969 met zijn verhaal Trio in het onbekende naar Spirou/Robbedoes.[2] Een Duitse uitgeverij verzocht Dupuis om een nieuwe sciencefictionserie, waarna Dupuis aankwam met Trio in het onbekende. Het duurde echter even voordat de Duitse uitgever akkoord ging, daarom verzocht Dupuis om vast enkele korte verhalen in het blad te tekenen met het minst belangrijke personage van de drie: Yoko Tsuno.[14]

Zo verschenen er in 1970 twee reeksen in Spirou/Robbedoes met sterke vrouwen in de hoofdrol: Natasja en de reeks van Leloup.[8][15] Yoko's beroep van elektrotechnische ingenieur als een vrouwelijk hoofdpersonage was ongewoon in die tijd.[8] Op aandringen van uitgever Charles Dupuis hielp Maurice Tillieux met de scenario's van de eerste korte verhalen. Tillieux achtte zijn bijdrage echter overbodig, waarna Leloup de reeks alleen verder schrijft en tekent.[10][16] Tillieux adviseerde hem wel nog de reeks humoristischer te maken zoals de andere reeksen van Spirou.[13][14] De tekenstijl van de eerste verhalen is nog enigszins karikaturaal, maar dit wijzigde zich al snel naar semi-realistisch vanaf het tweede verhaal Het helse orgel.

In de eerste korte verhalen was Yoko nog een bijfiguur, maar de jaarlijkse verkiezing veranderde alles. Tijdschrift Spirou/Robbedoes hield een jaarlijkse verkiezing waarbij de lezers konden stemmen op hun favoriete reeksen. De hoofdredactie van het blad verwachtte dat de reeks laag zou eindigen. Yoko Tsuno eindigde echter vijfde, waarop uitgever Charles Dupuis aan Leloup vroeg om de reeks verder te zetten en Yoko het hoofdpersonage te maken.[7] Het derde album, Vulcanus' smidse, was ook gebaseerd op een afgewezen scenario, maar ditmaal eentje dat Leloup schreef voor De avonturen van Kuifje.[7]

Net zoals bij Hergé doet Leloup veel onderzoek voor de decors van deze stripreeks.[2] Daarnaast zorgde het succes van de Star Wars-films in de jaren 80 voor een verhoogde interesse in sciencefictionstrips zoals deze.[17] Geleidelijk aan kwamen er naast ruimtereizen ook tijdreizen in de reeks.

Verhalen bewerken

Albums bewerken

In de vijftig jaar tussen 1972 en 2022 verschenen er dertig stripalbums in de Yoko Tsuno-reeks.

Nr.[18][19] Titel[18][20] Originele titel[19][21] Publicatiejaar Spirou[22][23] Uitgavejaar album[18][19]
1 Trio in het onbekende Le trio de l'étrange 1971 1972
2 Het helse orgel L'orgue du diable 1972 1973
3 Vulcanus' smidse La forge de Vulcain 1973 1973
4 Avonturen met elektronika Aventures électroniques 1970-1973 1974
5 Seinen voor de eeuwigheid Message pour l'éternité 1974 1975
6 De 3 zonnen van Vinea Les 3 soleils de Vinéa 1975 1976
7 De grens van het leven La frontière de la vie 1976 1977
8 De titanen Les titans 1977 1978
9 De dochter van de wind La fille du vent 1978 1979
10 Het licht van Ixo La lumière d'Ixo 1979 1980
11 De tijdspiraal La spirale du temps 1980 1981
12 Prooi en schaduw La proie et l'ombre 1981 1982
13 De aartsengelen van Vinea Les archanges de Vinéa 1982 1983
14 De bliksem van Wodan Le feu de Wotan 1984 1984
15 Het kanon van Kra Le canon de Kra 1985 1985
16 De draak van Hong-Kong Le dragon de Hong Kong 1986 1986
17 De danseres van Bali Le matin du monde 1988 1988
18 De bannelingen van Kifa Les exilés de Kifa 1990-1991 1991
19 De Rheingold-Express L'or du Rhin 1992-1993 1993
20 De astroloog van Brugge L'astrologue de Bruges 1994 1994
21 De poort van de zielen La porte des âmes 1996 1996
22 De hemelse jonk La jonque céleste 1998 1998
23 De pagode der nevelen La pagode des brumes 2001 2001
24 De zevende code Le septième code 2005 2005
25 De dienares van Lucifer La servante de Lucifer 2010 2010
26 De vloek van de amethist Le maléfice de l'améthyste 2012 2012
27 Khany's geheim Le secret de Khâny 2015 2015
28 De tempel der onsterfelijken Le temple des immortels 2017 2017
29 Engeltjes en valken Anges et faucons 2019 2019
30 De tweeling van Saturnus Les gémeaux de Saturne 2022 2022

Korte verhalen bewerken

Hoofdreeks bewerken

Onderstaande korte verhalen, die verschenen tussen 1970 en 1973, werden in 1974 gebundeld in het vierde album Avonturen met elektronika.[24][25]

Titel[23][24] Oorspronkelijke titel[22] Tekenaar[22][23] Scenarist[22][23] Aantal pagina's[22][23] Publicatiejaar Spirou[22][23]
Overval in hi-fi Hold–up en hi–fi Leloup Leloup, Tillieux 8 1970
Het kerstengeltje L'ange de Noël[25] Leloup Leloup 2 1970
De aapmens La belle et la bête Leloup Leloup, Tillieux 6 1971
Koers 351 Cap 351 Leloup Leloup, Tillieux 6 1971
Honing voor Yoko Du miel pour Yoko Leloup Leloup 10 1971
De vliegende spin/De stelende spin L’araignée qui volait Leloup Leloup 12 1973

Los bewerken

In 2007 verscheen een naamloze strip.[22]

Titel Tekenaar Scenarist Publicatiejaar Spirou
Geen Leloup Leloup, Léonardo 2007

Hommages bewerken

Titel[22] Scenarist/Tekenaar[22] Aantal pagina's[22] Publicatiejaar Spirou[22]
Geen Deliège 1/2 of 1 1981
Geen Stanislas 1/2 of 1 2009

Integrale edities bewerken

In 1997 en 1998 verscheen een integrale reeks van 7 banden in het Frans die 21 albums bevat.[26]

Tussen 2006 en 2009 verscheen er een reeks van 8 banden in het Frans die 24 albums bevat.[26][27] Het gaat om een thematische en geen chronologische integrale reeks. Sinds 2017 wordt de serie vertaald.[28]

Boek bewerken

In 1991 verscheen het boek L'Écume de l'aube, waarin Leloup meer over Yoko's jeugd vertelt.[16][29] In het Nederlands verscheen dit boek onder de titel De parel van de dageraad.[30]

Stripmuren bewerken

In 2009 werd een muurschildering van Yoko Tsuno aangebracht nabij een parking in Waver.[31] In 2010 kreeg ze ook een stripmuur in Brussel, in de straat Nieuwland.[32] In 2018 volgde een muur in Leloups geboorteplaats Verviers.[33]

Trivia bewerken

  • De naam van de fictieve planeet uit deze reeks Vinea en haar bewoners Vineanen baseerde Leloup op het merk Nivea. De blauwe huid van de bewoners baseerde Leloup op de kleur van het doosje van datzelfde merk.[34]
  • In 2009 verscheen er een Belgische postzegel van Yoko Tsuno.[35]
  • Reeds heel wat jaren reist in België een polyp (kermisattractie) met op de middenton een opvallende afbeelding van Yoko Tsuno.

Literatuur bewerken

  • (fr) Caluwaerts, Stephan, Taymans André, Leloup Roger (2004), A propos de Yoko Tsuno. Incourt. ISBN 978-2-930-34810-0.

Externe links bewerken

Zie de categorie Yoko Tsuno van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Yoko_Tsuno&oldid=66235173"