Met watervalsysteem, of watervalsyndroom bedoelt men in het voortgezet of secundair onderwijs dat een leerling start in een theoretische ("moeilijkere") onderwijsvorm (vwo/aso) of studierichting en na een of meer mislukkingen herkiest voor een praktische ("makkelijkere") studie.[bron?]

Het systeem werkt demotivatie in de hand. Dit is moeilijk tegen te gaan wegens:

  • soms onrealistisch hoge verwachtingen van de ouders, die aan aso/vwo ook een meerwaarde toedichten
  • de vrijheid van studiekeuze
  • de dubbele invulling van de groep leerlingen waar het om gaat:
    • zij die ten onrechte te hoog zijn gestart, en dus niet aan de eisen kunnen voldoen
    • zij die wel de capaciteiten hebben voor een theoretische studie, maar er de inspanning niet voor opbrengen, en dus ten onrechte "afstromen".

Er is ook kritiek op de stelling:

  • sommige praktische richtingen zijn even moeilijk of zelfs moeilijker dan aso-richtingen
  • het fenomeen doet zich ook in de tegenovergestelde richting voor.