Vulvakanker

Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht. Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts.

Vulvakanker is kanker aan een deel van het vrouwelijke geslachtsorgaan, ter plaatse van de vulva.

Epidemiologie

• incidentie in Nederland is 2 per 100.000 vrouwen
• 200/jr nieuwe tumoren gediagnosticeerd
• overlijden ongeveer 70 vrouwen aan een maligne vulvatumor.
• piekincidentie bij oudere patiënten (54% ouder dan 70 jaar, 15% jonger dan 50 jaar) en betreffen in meer dan 70% van de gevallen een plaveiselcelcarcinoom. Maligne mela­nomen en adenocarcinomen worden relatief vaker bij jongere vrouwen aan­getroffen.

Typen vulvatumoren

• plaveiselcelcarcinoom (90%);
• basocellulair carcinoom;
• carcinoma verrucosum;
• adenocarcinoom;
• maligne melanoom (5%);
• sarcoom;
• metastase (uit cervix uteri, endometrium en vagina, adenocarcinoom van de nier).

Prognose

Prognose hangt af van de lokale uitbreiding (diameter, T status) en lymfogene metastasering (N status) zijn het belangrijkst. Bij het vulvacarcinoom staat de lymfogene metastasering naar de liesklieren op de voorgrond en vandaar naar de bekken­klieren. Ongeveer 30% van de patiënten met een vulva­carcinoom heeft metastasen in de liesklieren. Vooral patiënten met multipele lymfkliermetastasen, bilateraal voorkomen van deze metastasen &/of kapseldoorbraak van de kliermetastase hebben een slechte prognose. 5-jaars overleving: Stadium I: 90%; Stadium II: 80%; Stadium III: 70%; Stadium IV: 25%

Symptomen

Symptomen van vulvakanker of de voorstadia ervan zijn:

• langdurige jeuk of branderig gevoel
• het dikker worden van de huid van de vulva
• veranderen van de pigmentering of slechtgenezend open wondje
• bloederige afscheiding

Diagnostiek

• Lichamelijk onderzoek: Maligne tumoren van de vulva komen het meest voor aan de labia majora en minora. De tumor kan multi-centrisch ontstaan. In een aantal gevallen komt een “kissing ulcer” voor.
• Onderzoek in narcose: Bij grotere tumoren is onderzoek in narcose in multidisciplinair verband met evt urethrocysto- &/of rectoscopie.
• Laboratoriumonderzoek: routine (preoperatief) bloed- en urineonderzoek.
• Beeldvormend onderzoek: thoraxfoto (afstandsmetastasen?); CT/MRI-Abdomen+bekken bij ≥T3 &/of bij palpabele afwijkingen in de liezen (pelviene lymfadenopathie?, zo ja dan CT geleide punctie van klieren); urethrocysto-/rectoscopie op indicatie (doorgroei?).

TNM & FIGO Classificatie

TNM	FIGO
Tis	0	Carcinoma in situ
T1 N0 M0	Ia	Tumor beperkt tot vulva &/of perineum, diameter ≤ 2cm, geen lymfkliermetastasen, infiltratiediepte ≤ 1mm
	Ib	Tumor beperkt tot vulva &/of perineum, diameter ≤ 2cm, geen lymfkliermetastasen, infiltratiediepte > 1mm
T2 N0 M0	II	Tumor beperkt tot vulva &/of perineum, diameter > 2cm, geen lymfkliermetastasen
T3 N0 M0 T3 N1 M0	III	Tumor met uitbreiding naar distale deel urethra &/of vagina &/of anus; of unilaterale regionale lymfkliermetastasen
T4 N0-1 M0 T4 N2 M0	IV a	Tumor met infiltratie in proximale urethra, blaas, rectum, fixatie aan het bekken; &/of bilaterale regionale lymfkliermetastasen
T1-4 N0-2 M1	IV b	Metastasen op afstand

Behandeling

• Chirurgie (OK)
• Radiotherapie (RTX)
• Chemotherapie (CTX)

In het algemeen is chirurgie de behandeling van 1e keuze bij het vulvacarcinoom, eventueel gecombineerd met radiotherapie en /of chemotherapie.

Vervolgonderzoek

• Recidieven en metastasen op afstand treden vrijwel altijd op binnen 2-3 jaar na de operatie.
• Lokaal recidief is na behandeling opnieuw te cureren. Voor een liesrecidief en vooral voor een afstandsrecidief zijn deze curatiekansen veel kleiner. Lokaal recidief komt bij 15-30% van de patiënten voor, vaak nog na vele jaren. Lokaal recidief na >5 jaar na de primaire behandeling optredend, moet waarschijnlijk als een tweede tumor worden beschouwd.
• De kans op een tweede vulvacarcinoom is ongeveer 10%. Ook is er een verhoogde kans op (pre)maligne afwijkingen van de cervix en vagina.
• Controleschema: 1e controle: 6wkn na ontslag; 1e & 2e jaar: 1x/3mnd; 3e & 4e jaar: 1x/6mnd; 5e jaar & daarna: 1x/jr levenslang; tijdens de controlebezoeken gerichte anamnese en lichamelijk onderzoek.