Vion Food Group
Vion Food Group is een internationaal opererend Nederlands levensmiddelenbedrijf met vooral slachterijen en vleesverwerkende bedrijven voor varkens- en rundvlees, maar ook plantaardige alternatieven onder de merknaam ME-AT. Het hoofdkantoor is gevestigd te Boxtel. Het bedrijf levert haar producten aan retail, horecabedrijven, cateraars en de vleesverwerkende industrie en exporteert wereldwijd. Vion is eigendom van NCB Ontwikkeling, een onderdeel van de Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie (ZLTO).
| Vion Food Group | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| ||||
VION hoofdkantoor in Boxtel
| ||||
| Motto of slagzin | Food that Matters | |||
| Rechtsvorm | Naamloze Vennootschap | |||
| Eigenaar | NCB Ontwikkeling/ZLTO | |||
| Sleutelfiguren | Ronald Lotgerink (CEO) Tjarda Klimp (CFO) | |||
| Hoofdkantoor | Boxtel | |||
| Werknemers | 11.838 (in fte, incl. uitzend- en oproepkrachten, eind 2022)[1] | |||
| Dochteronderneming | Vion Zucht- und Nutzvieh De Groene Weg Ahlener Fleischhandel BestHides GmbH CEMO GmbH Distrifresh B.V. Encebe Vleeswaren B.V. FVZ Convenience GmbH Hildener Landmetzgerei GmbH Me-at Leeuwarden NWT-CT GmbH Otto Nocker Fleischmarkte Otto Nocker Salomon Food World GmbH Salomon Hitburger SFB Fleisch- und Kühlcentrale Südfleisch Bamberg GmbH Südfleisch Waldkraiburg Vion Adriaens Vion Altenburg Vion Apeldoorn Vion Bad Bramstedt Moksel Vion Beef Süd GmbH Vion Boxtel B.V. Vion Convenience GmbH Vion Crailsheim Vion EGN Südostbayern Vion Emstek Vion Enschede B.V. Vion Farming Vion Farming België Vion FKM Furth im Wald Vion Food (NL Division) Vion Food Group Ltd Vion Food International Vion Food North Vion Food Scotland Ltd Vion Groenlo Vion Hilden Vion Holdorf TK GmbH Vion Perleberg GmbH Vion Retail Groenlo B.V. Vion Retail Nederland B.V. Vion Rundvee Vion SBL Landshut Vion Scherpenzeel Vion Tilburg B.V. Vion Trading B.V.
| |||
| Producten | varkensvlees, rundvlees, plantaardige vleesvervangers | |||
| Sector | slachterij | |||
| Omzet/jaar | € 5,3 miljard (2022)[1] | |||
| Winst/jaar | € –108 miljoen (2022)[1] | |||
| Website | Vion Group | |||
| ||||
Geschiedenis bewerken
In 1925 werd de N.V. Export-centrale Boxtel opgericht, afgekort ECB (EnCeBe) die zich vestigde aan het Boseind bij de Spoorlijn Boxtel - Wesel en werd geopend door August van Rijckevorsel op 29 april 1929.[2] In 1938 wordt NCB uitgebreid met een worstfabriek. N.C.B. gaat later samen met Gupa op in Dumeco. In 2009 gaat Dumeco op in VION Food Group samen met Hendrix Meat Group, Moksel en de Norddeutsche Fleischzentrale. Ook dat waren merendeels exportslachterijen. Hendrix Meat Group was een varkensvleesverwerkend bedrijf dat ontstond in 1998 na een fusie tussen Hendrix' Vlees b.v. uit Druten, Smits b.v. uit Emmen en Murris b.v. uit Meppel.[3]
Brits avontuur bewerken
In 2008 kocht Vion voor ruim €400 miljoen veertig Britse slachterijen en vleesfabrieken met een jaaromzet van €2 miljard van Grampian Country Food Group.[4] Het bedrijf, de grootste leverancier van kippen- en varkensvlees aan Britse supermarkten, was in financiële problemen geraakt door stijgende energieprijzen, goedkope import en een toenemende kritische houding van Britse consumenten ten opzichte van de massaproductie van vlees.[4] Grampian telde op het moment van de overname zo'n 17.500 werknemers van wie 13.000 in Groot-Brittannië en 4500 in Thailand. Vion telde op dat moment zo’n 16.200 werknemers en had in 2007 een omzet van €7,1 miljard.[4] Na de overname verkocht Vion de Thaise kipactiviteiten van Grampian.[5]
De overname van de Britse onderneming was geen succes. In 2012 besloot het bestuur van Vion zich terug te beperken tot de kernmarkten op het Europese continent. In december 2012 werd een koper gevonden voor de Britse varkensvleesactiviteiten.[6] Met de verkoop gingen circa 4.000 werknemers over.[6] De koper was de eigen directie van Vion UK onder leiding van Seamus Carr. Het management kreeg bij de transactie financiële steun van de Britse investeringsmaatschappij Endless. De verkoopprijs is niet bekendgemaakt. Na de verkoop stonden de andere rund- en lamsvlees-, bacon-, en kipactiviteiten, met ongeveer 8000 werknemers, nog in de verkoop.[6]
In maart 2013 volgde de verkoop van elf productielocaties in het Verenigd Koninkrijk aan Boparan Holdings, de houdstermaatschappij van 2 Sisters Food Group.[7] Het ging om de roodvlees- en pluimveevleesactiviteiten waarbij zo’n 6.000 werknemers waren betrokken. De nieuwe eigenaar kondigde direct een herstructurering aan om de resultaten te doen verbeteren.[7] Vion’s Welsh Country Foods met 335 medewerkers stond nog steeds te koop. Dat bedrijf verloor in januari 2013 de belangrijkste afnemer, de supermarktketen Asda, als klant en verkeerde in problemen.[7]
Verkoop Ingredients bewerken
Vion verzelfstandigde in 2013 haar twee belangrijkste activiteiten, Food en Ingredients.[8] Deze splitsing was de opmaat voor de verkoop van VION Ingredients. Dit onderdeel van het vleesconcern verwerkte bijproducten en slachtafval van slachterijen. Het omvatte de destructiebedrijven Sonac en Rendac, de gelatinefabriek Rousselot en biobrandstofproducent Ecoson. De hier gewonnen producten worden toegepast voor velerlei doeleinden. Begin oktober 2013 bleek dat het Amerikaanse bedrijf Darling International circa €1,6 miljard in contanten betaalde voor een volledige overname.[9]
Het resterende Vion Food is actief op de internationale markten voor varkens- en rundvlees en Food Service in Nederland, Duitsland en exportmarkten waaronder China.[8] Het telt circa 11.500 medewerkers.
Inkrimpen en aankopen bewerken
In juli 2014 bleek dat Vion vijf tot tien Duitse vestigingen zou sluiten, de onderneming wilde met deze maatregel 100 miljoen euro besparen.[10] Aangekondigd werd dat 100 tot 150 miljoen euro zou worden geïnvesteerd in de vestigingen die open bleven.[10] In 2015 werden in Duitsland twee varkens- en twee rundvleeslocaties gesloten.
In januari 2021 werd de koop van Adriaens gemeld.[11] Het is een van de modernste runderslachterijen van Europa en het Belgische bedrijf heeft de capaciteit om 2500 runderen per week te slachten. Het bedrijf was sinds 2016 in handen van de Veviba-slachthuisgroep. Alle 126 medewerkers gingen over naar Vion.[12]
In januari 2024 werden belangrijke maatregelen aangekondigd om de overcapaciteit in Duitsland te reduceren. Vion gaat de slachterij van runderen in Altenburg en de hamspecialist Ahlener Fleischhandel verkopen aan Tönnies Group.[13] Verder wordt wordt de varkensslachterij in Perleberg verkocht aan Uhlen.[13] De contracten zijn getekend, maar de mededingingsautoriteit in Duitsland moet deze nog goedkeuren. Hiermee gaan zo'n 700 medewerkers over naar de nieuwe eigenaren. De varkensslachterij in Emstek wordt gesloten in maart 2024, hier werken nog ongeveer 750 mensen.[13] Vion zocht ook een koper voor deze vestiging, maar die is niet gevonden.
Activiteiten bewerken
Vion slacht varkens en runderen, verwerkt het vlees en produceert daarvan afgeleide voedingswaren en vleeswaren. Het bedrijf is verdeeld in vier Business Units: Pork, Beef, Food Service en Retail. De onderneming telt ruim 12.000 medewerkers (fte's) en had in 2019 een omzet van €5,1 miljard. Het verwerkt jaarlijks zo'n 15 miljoen varkens en 900.000 runderen. De Porkdivisie is het grootst en zorgde in 2018 voor circa twee derde van de totale omzet. Food Service produceert onder andere gemaksvoedsel zoals hamburgers, gehakt en schnitzels, met een aandeel van zo'n 5% in de totale omzet.
Vion beschikt in Nederland en Duitsland over 29 slachterijen en fabrieken. In Duitsland wordt ongeveer de helft van de totale omzet gerealiseerd. In Nederland heeft Vion varkensslachterijen in Apeldoorn, Boxtel en Groenlo en vleesverwerkingsfabrieken in Scherpenzeel en Boxtel (Encebe vleeswaren). De Nederlandse productielocaties voor rundvlees staan in Enschede en Tilburg. In Leeuwarden worden de plantaardige vleesvervangers geproduceerd. Het merendeel van het vlees en de vleesproducten wordt geëxporteerd. Het bedrijf heeft verkoopkantoren in vijftien landen.
Handelsmerken en dochterondernemingen bewerken
Export bewerken
- Food Family levert vers varkens- en rundvlees.
- Salomon FoodWorld biedt burgers, centre-of-plate en fingerfoodproducten in verschillende Europese landen. De drie concepten zijn: fingerfood hits, handheld snacks en centre-of-plate.
- ME-AT plantaardige vleesvervangers zoals plantaardige burgers, schnitzels, gehakt, kipstukjes en worstjes.
Nederland bewerken
- Good Farming levert varkensvlees dat geleverd wordt aan de retail en de vleesverwerkende industrie. Good Farming Star voldoet aan de criteria voor één ster van het Beter Leven keurmerk. Bij de productie wordt voldaan aan duurzaamheidseisen. Good Farming Star biedt vlees afkomstig van gecontroleerde varkenshouderijen.
- Encebe Vleeswaren levert basisproducten als gekookte worsten, kookhammen, leverproducten, droge worsten en gerookte (spek)producten. Deze producten worden geleverd aan groothandelaren en retailers. Voor de industrie worden maaltijdcomponenten geproduceerd.
- Weylander-producten worden gemaakt van rundvlees dat narijpt in de verpakking. Weylander is verkrijgbaar in verschillende supermarkten in Nederland.
- Robusto is een ham voor het topsegment van de Italiaanse en Spaanse markt. De ham is speciaal ontwikkeld voor producenten van gedroogde ham.
- De Groene Weg is sinds 1981 marktleider op het gebied van biologisch rund- en varkensvlees. De producten voldoen aan de Europese norm voor biologische producten en aan de criteria voor drie sterren van het Beter Leven keurmerk.
Resultaten bewerken
Vion maakt deel uit van de top 100 food en beverage bedrijven wereldwijd.[14]
| Jaar[15] | Omzet | Bedrijfs- resultaat |
Netto- resultaat |
Aantal werknemers (FTE) per jaareinde |
|---|---|---|---|---|
| 2008 | € 8644 | € 130 | € 54 | 35.261 |
| 2009 | € 9040 | € 172 | € 62 | 27.259 |
| 2010 | € 8870 | € 180 | € 80 | 26.756 |
| 2011 | € 9490 | € 76 | € 14 | 26.415 |
| 2012 | € 9749 | € 19 | € –830 | 23.474 |
| 2013 | € 7897 | € 98 | € 516[16] | 6669 |
| 2014 | € 4992 | € 53 | € –21 | 4311 |
| 2015 | € 4571 | € 31 | € 22 | 4233 |
| 2016[17] | € 4749 | € 28 | € 31 | 4262 |
| 2016 (p.f.)[18] | € 4750 | € 30 | € 39 | - |
| 2017[19] | € 5070 | € 24 | € 22 | 4386 |
| 2018 | € 4670 | € 17 | € 10 | 4558 |
| 2019 | € 5060 | € 36 | € 27 | 4544 |
| 2020[20] | € 4900 | € 53 | € 53 | 4673 |
| 2021 | € 4552 | € –31 | € –29 | 7974 |
| 2022 | € 5341 | € –87 | € –108 | 7645 |
Over 2012 leed Vion een verlies van circa €830 miljoen. Dit was met name het gevolg van de afboeking op de waarde van de bezittingen in het Verenigd Koninkrijk.[9] Daarnaast werd ook op andere materiële en immateriële activa afgeboekt, waren er hogere rentelasten en substantiële kosten in verband met reorganisaties. Het eigen vermogen daalde daardoor tot circa €100 miljoen negatief per ultimo 2012. Op de verkoop van de divisie Ingredients werd 2013 een boekwinst gemaakt van ruim €500 miljoen. Daardoor kwam het eigen vermogen van Vion uit op zo'n €400 miljoen per eind 2013.[9]
Tot 2014 realiseerde Vion een omzet van ruim €8 miljard per jaar. Duitsland was de grootste afzetmarkt met een jaaromzet van bijna €3 miljard en in Nederland was de omzet ongeveer €1 miljard. De scherpe daling van het aantal werknemers in 2009 was vooral het gevolg van de verkoop van de kipactiviteiten in Thailand. In 2012 had Vion in Nederland zo’n 3000 werknemers en in het Verenigd Koninkrijk bijna 11.000.[21] In 2014 daalde de omzet van €7 miljard in 2013 naar €5 miljard in 2014. Dat heeft te maken met de verkoop van de ingrediëntendivisie.[22]
Transparantie bewerken
In 2014 publiceerde Vion de keuringsrapporten van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) op zijn website.[23] In 2017 is een aparte transparantie website gelanceerd. Daarop werden auditrapporten, waarschuwingen en boetes van de autoriteiten openbaar gemaakt evenals de residumonitoring en kwaliteitsbewakingsaudits van alle productielocaties.
In 2017 publiceerde Vion haar eerste MVO jaarverslag over 2016 en was daarmee de snelste stijger in de Transparantie Benchmark.[24] Met een puntenstijging van 90 ten opzichte van vorig jaar, is de onderneming gestegen van de 204e naar de 112e positie op de ranglijst. Volgens de jury zijn in het verslag cruciale onderdelen zoals een waardecreatiemodel, een beschrijving van de waardeketen en informatie met betrekking tot stakeholderdialoog opgenomen. Een ander sterk element van het verslag is dat voor bijna ieder materieel thema resultaten op kwantitatieve wijze worden gepresenteerd.[24] In 2020 is Vion opgeklommen tot de 25e plek in de benchmark en is het hoogst scorende bedrijf in de voedingsbranche.[25]
Biologisch en Beter Leven-keurmerk bewerken
Vion verkoopt biologisch vlees via de dochteronderneming De Groene Weg, dat sinds 1981 bestaat. Sinds 1 januari 2018 voldoen de varkenshouderijen van De Groene Weg naast het Europees Biologisch keurmerk eveneens aan de eisen van het nieuwe EKO-keurmerk. Het EKO-keurmerk is een Nederlands keurmerk voor biologische producten met eisen die verdergaan dan het Europese keurmerk voor biologische producten. Het biologisch varkensvlees dat Vion via De Groene Weg verkoopt voldoet ook aan de eisen van het 'drie sterren' Beter Leven-keurmerk.
Samen met De Dierenbescherming en een aantal stakeholders heeft Vion meegewerkt aan de ontwikkeling van het Beter Leven-keurmerk in Nederland. In 2009 begon Vion met de verkoop van varkensvlees met het keurmerk.
In 2021 was 28% van de door Vion in Nederland afgenomen dieren grootgebracht volgens de eisen van het Biologisch of het Beter Leven-keurmerk.[26]
Controverses bewerken
Dierenwelzijn en hygiëne bewerken
Op aanwijzingen van het Ministerie van Landbouw uit Sleeswijk-Holstein, dat bij het slachten in het Duitse Vion-slachthuis in Bad Bramstedt de dierenwelzijnswet werd geschonden, liet de aanklager uit Kiel onderzoek verrichten. Eind februari 2014 doorzochten de douane en de politie het bedrijfspand en stelden materiaal veilig, waarop het slachthuis ongeveer 5 weken dicht moest. In 2016 waren twee andere Duitse Vion-vestigingen betrokken bij een schandaal in verband met hygiëne en dierenmishandeling.[27][28] In dat jaar werd bekend dat er tekortkomingen waren in de dierenwelzijn en de hygiëne in het slachthuis in Landshut. Het slachthuis zat in een bouwfase en werd nauwlettend gecontroleerd door de toezichthoudende instanties waar nauwe contacten mee waren. Geen enkel moment was de voedselveiligheid in het geding. Vion heeft daarop alle fracties van het Beierse parlement uitgenodigd in het slachthuis in Landshut. In 2016 werd ook onderzoek verricht bij een slachthuis in Nedersaksen, waar Vion vlees verwerkt voor het merk LandJuwel. Dieren waren gewond en verminkt en wonden werden niet behandeld. Heinz Schweer, landbouwdirecteur van Vion, gaf in een uitzending van het Duitse televisiekanaal van de Norddeutscher Rundfunk (NDR) aan niets van de incidenten te hebben geweten totdat de onderzoeksjournalistiek van de NDR de wreedheid toonde. Volgens hem zou de kwaliteitscontrole van de mesterijbedrijven bij de boeren liggen. Eindgebruikers en klanten veroordeelden de staat van de veeteelt scherp.
Handel in diermeel bewerken
In 2007 heeft de consumentenorganisatie Foodwatch een klacht ingediend tegen het bedrijf SNP (destijds onderdeel van Vion), GePro (PHW), de meststofhandelaar Beckmann en de veterinaire bureaus van de districten Diepholz, Emsland, Oldenburg en Vechta, omdat de bedrijven illegaal handelden in diermeel (uit de derde categorie: 'niet voor menselijke consumptie') en de bureaus daarbij ondersteuning hadden geboden. Onderzoek wees uit dat handel met diermeel had plaatsgevonden met toestemming van de bevoegde autoriteiten, waardoor dit niet strafbaar was. Echter de vergunningen zelf waren in strijd met de wetgeving. De goedkeuringspraktijk door de autoriteiten werd daarop gewijzigd.
Fraude bewerken
In twee uitzendingen van het programma Aktuelle Stunde op het Duitse televisiekanaal van de Westdeutscher Rundfunk (WDR), op 17 en 27 januari 2012, kwam Vion Hilden GmbH in de publieke belangstelling te staan. Vanuit het Openbaar Ministerie in Düsseldorf werd een onderzoek gestart naar het bedrijf. Het bedrijf werd voorgeworpen dat het rundvlees uit andere Europese landen had omgelabeld om het te kunnen verkopen als Duits rundvlees. Het onderzoek hiernaar werd in september van dat jaar ingesteld.
In 2012 gaf Encebe Vleeswaren, een dochterbedrijf van Vion, toe gesjoemeld te hebben met biologisch vlees. Dat gaf het bedrijf toe na meldingen van twee klokkenluiders. Volgens het bedrijf gaat het om een incident. Vion meldde dat 11 ton regulier varkensvlees in de zomer van 2012 ten onrechte verwerkt is in biologische ham.[29] Uit eerder onderzoek van oud-minister Hans Alders, die beschuldigingen daarover in het tv-programma Zembla onderzocht, was niet gebleken dat er werd gerommeld met het vlees.[30]
Opdracht aan illegale arbeiders bewerken
Voor het laten werken van illegale arbeiders uit Roemenië aan het aanleggen van kunststof vloeren in het bedrijfspand van Vion in Boxtel kreeg Vion als opdrachtgever een boete opgelegd van 83.000 euro.[31]
Corona bewerken
Tijdens de coronapandemie van 2020 werd de Vion-slachterij in Groenlo gesloten nadat bleek dat bijna een kwart van het personeel corona had. Vanwege een corona-uitbraak moest Vion eerder al een slachterij in Duitsland sluiten.[32] Op 27 mei 2020 is op last van de Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland een Vion-slachterij in Apeldoorn gesloten. Aanleiding was het vervoer van medewerkers in te volle personenbusjes.[33]
Ook in de Vion slachterij in Boxtel werd 1 op de 3 werknemers positief getest op corona per medio juni.[34] De veiligheidsregio Noord Brabant vond deze resultaten niet ernstig genoeg om actie te ondernemen, iets wat door de RIVM wordt bekritiseerd.[35] Ondanks protest van bezorgde omwonenden en maatschappelijke organisaties,[36] is het bedrijf altijd opengebleven. Volgens de Veiligheidsregio Brabant Noord viel het namelijk wel mee, en waren de meeste werknemers met corona niet meer besmettelijk.[37] Er zouden goede afspraken gemaakt zijn met Vion. In september blijkt uit interne gespreksverslagen, dat de GGD en de veiligheidsregio in juni wisten dat de meeste positief geteste medewerkers juist wel klachten hadden. Ook blijkt uit dezelfde documenten dat Vion de afspraken helemaal niet nakwam. Het ging er vooral om dat Vion de gegevens van de bedrijfsarts nog niet verstrekt had.[38]
De maatregelen die Vion heeft genomen, zijn een dagelijkse grootschalige reiniging en desinfectie en een dagelijkse desinfecterende luchtbehandeling. Personeel wordt dagelijks gecontroleerd bij binnenkomst. Bij klachten mogen de medewerkers niet naar binnen en moeten ze naar de GGD.[39] De specialist veterinaire volksgezondheid bij Vion vertelt dat er vanaf half februari coronamaatregelen zijn ingevoerd. Eind juni vertelt hij dat het aantal mensen met klachten en het aantal positief geteste personen daalt en dat de 'health check' aan de poort, de 1,5 meterregel, het gebruik van mondkapjes en de afgescheiden werkplekken daarvoor zorgen. Naast deze maatregelen doet Vion dienst als onderzoekslocatie en werkt Vion protocollen uit, in afstemming met GGD Hart voor Brabant, het RIVM, Erasmus Universiteit en het IRAS van Universiteit Utrecht. Een van de onderzoeken is het nemen van monsters van het oppervlak, de lucht en mensen in de koude vleesverwerkingsruimten om inzichten te verkrijgen in hoe Vion de werkruimte veilig kan maken.[40] In juli is de situatie weer onder controle. Volgens de GGD is in heel juli 1 medewerker van de slachterij positief getest op corona.[41] Bij de 2e coronagolf lijken de besmettingen vooralsnog uit te blijven. In september werd er geen enkele besmetting aangetroffen.[42]
Begin 2021 bleek er weer een uitbraak[43] te zijn in Boxtel: bijna 100 medewerkers zijn positief getest, later kwamen daar nog 34 bij. Ook bij Vion Tilburg[44] bleken in het voorjaar 30 werknemers (van de 250) besmet te zijn geraakt (of zelfs 47[45]). Hiermee is Vion koploper coronabesmettingen in Nederlandse slachthuizen.
Protest bewerken
Vion heeft ook te maken met kritiek. De actiegroep Sluit VION![46] werd in juni 2020 opgericht toen het bedrijf, ondanks coronabesmettingen, open mocht blijven. De groep bekritiseert de uitbuiting van dieren, arbeiders en milieu en heeft een aantal acties georganiseerd waaronder een blokkade van de aanvoer van varkens.
De Animal Save Movement houdt regelmatig vigils (wakes) bij de verschillende slachthuizen van Vion.[47]