Treinvervoer in Marokko

Het treinvervoer in Marokko vindt plaats op een aantal hoofdlijnen die samen het treinnet vormen van Marokko. Eén lijn loopt min of meer noord-zuid langs de Atlantische kust vanaf Kenitra tot aan Casablanca en vanaf daar meer landinwaarts naar eindpunt Marrakesh. Bij Kenitra splitst de lijn zich, één tak gaat noordwaarts naar Tanger en de andere tak is de oost-westlink tot aan Oujda.

Het net wordt geëxploiteerd door de nationale spoorwegmaatschappij van Marokko, het Office National des Chemins de Fer (ONCF).

Belangrijkste verbindingen, reistijden en frequenties bewerken

De belangrijkste verbindingen op het hoofdnet zijn:

Startpunt Eindpunt via gem. reistijd[1] aantal dagelijkse verbindingen[1]
Casablanca Fez - 3:20 uur 18 x daags
Casablanca Tanger - 4:45 uur 8 x daags
Casablanca Oujda direct of via Fez 10:00 uur 3 x daags waarvan 1 nachtelijke hotel-trein
Fez Oujda 3x vanuit Casablanca en 1x vanuit Tanger 10:00 uur 4 x daags waarvan 1 nachtelijke hotel-trein
Casablanca Nador 1x direct, 3x overstap in Fez waarvan 2 met overstap in Taourirt
en 1 met alleen overstap in Taoritit
8:30 tot
10:00 uur
5 x daags >waarvan 2 's nachts
Fez Nador 2 rechtstreeks, 3 met overstap Taorirt 6:00 uur 5 x daags waarvan 3 's nachts
1x direct, 1x via Taorirt en 1x via Taorirt met hoteltrein tot daar
Marrakesh Fez - 7:10 uur 8 x daags
Marrakesh Tanger Casablanca Voyageurs 9:30 uur 6 x daags waarvan 1 directe nachttrein
Tanger Oujda overdag direct
's nachts via kenitra
10:20 uur (dag)
10:35 uur (nacht)
2 x daags waarvan 1 's nachts
Nador Taourirt 3 x door naar Fez, 1 x tot Taorirt 1:42 uur 4 x daags
Casablanca Oued Zem - 3:00 uur 1 x daags

Treinen bewerken

Er zijn verschillende soorten treinen: getrokken rijtuigen met als tractie een elektrische of diesellocomotief en treinstellen met eigen aandrijving.

De getrokken treinen die op de lange trajecten op het hoofdnet rijden (vanaf Marrakesh via Casablanca naar Nador en Oujda bijvoorbeeld) bestaan voor een groot deel uit rijtuigen met kleine afgescheiden compartimenten. In de tweede klas is elk compartiment voorzien van 2 tegenover elkaar geplaatste banken welke ontworpen zijn voor 4 reizigers per bank. In elk compartiment kunnen dus 8 personen zitten. Elk compartiment is afgesloten van de verbindingsgang met een schuifdeur en ramen. De compartimenten zelf zijn voorzien van airconditioning, een eigen centrale lamp, een regelaar voor de airco en volume van de intercom. Met name in de nachttreinen zullen reizigers in een bepaald compartiment op tussenliggende stations de gordijnen naar de gang dichthouden, en het licht uitdoen in de hoop dat mensen het compartiment voorbijlopen zodat de reeds aanwezige reizigers meer zitruimte hebben of zelfs kunnen liggen.

De eerste klas compartimenten zijn exact even groot, maar hier is de bank bekleed met stof (in plaats van kunstleer) en met wegklapbare armsteunen verdeeld in 3 zitplaatsen. Elke zitplaats is voorzien van een eigen leeslampje. Alle 1e klas reizigers hebben een gereserveerde toegewezen zitplaats. Ook deze compartimenten hebben elk een uitschakelbare hoofdlamp, regelbare airconditioning en volumeknop voor de intercom. Zowel de gordijnen naar de verbindingsgang als voor de buitenramen zijn van zware stof zodat overdag het zonlicht buiten gehouden kan worden.

Nachttreinen bewerken

Speciale nachttreinen rijden op drie routes: Marrakesh-Tanger en Casablanca-Oujda/Nador vv. Daarnaast zijn er van/naar Nador twee nachttreinen: een vanuit Casablanca en een vanuit Tanger (met overstap in Fez).
Onafhankelijk van de route en je vertrek- dan wel aankomststation betaal je een vaste prijs voor een ligplaats[2].

Prijzen van slaapplaatsen in Marokkaanse treinen[2]
Type plaatsen per
compartiment
Prijs per volwassene Prijs per meereizend
kind tot 12 jaar
Bed 1 Dh. 600 Dh. 490
Bed 2 Dh. 460 Dh. 340
Couchette 4 Dh. 350 Dh. 280

Op het traject Marrakesh-Tanger zijn alleen couchettes beschikbaar. Op de hoteltrein naar Oujda zijn zowel de couchettes (4 persoons) als de slaaprijtuigen (1 en 2 persoons) beschikbaar. Op het traject van/naar Nador zijn over het algemeen alleen de 2 persoons slaaprijtuigen beschikbaar maar dit kan naar aanleiding van vraag en beschikbaarheid wijzigen.

Nachttrein Marrakesh-Tanger bewerken

Dagelijks is er één nachttrein Marrakesh-Tanger en één in de andere richting die naast de normale 1e en 2e klas zit-rijtuigen ook speciale slaaprijtuigen beschikbaar zijn met 4-persoons couchette-compartimenten. Hierbij zijn per (airconditioned) compartiment 4 bedden: binnenkomend in het compartiment zijn er dwars op de rijrichting aan beide zijden van het middenstuk 2 × 2 bedden boven elkaar.

De nachttrein vanuit Marrakesh vertrekt om 21:00 uur met o.a. de volgende tussenstations: Casablanca Voyageurs (0:45), Rabat-Ville (1:57), Kentira (2:37) en Sidi-Kacem (3:33) met aankomst te Tanger om 7:25 uur.
Vertrek Tanger 21:05, Sidi-Kacem (1:30), Kentira (2:35), Rabat (3:15), Casablanca (4:30) en aankomst Marrakesh om 08:05 uur.

Kaartjes voor deze ligplaatsen zijn, zoals hierboven genoemd, 350 Dh voor volwassenen en 280 Dh voor meereizende kinderen tot 12 jaar enkele reis[2]

Nachttrein Casablanca-Oujda vv bewerken

De nachttrein Oujda-Casablanca heeft de volgende tijden:[2]
vertrek Oujda: 21:00, Taorirt (22:43), Fez (3:00), Kentira (4:30), Rabat (6:15) en aankomst Casablanca-Voyageurs: 07:15 uur
vertrek Casablanca-Voyageurs: 21:15, Rabat (22:23), Kentira (22:51), Fez (1:30), Taorirt (5:03) en aankomst in Oujda: 07:00 uur.

Nachttrein Casablanca-Nador vv bewerken

vertrek Nador: 19:43 uur, Fez (1:00) met aankomst in Casablanca om 06:15 uur.
vertrek Casablanca: 19:45, Fez (0:15) met aankomst in Nador om 06:00 uur.[3]

De treinen van/naar Nador beginnen/eindigen NIET in Nador Ville maar bij het station van de Haven van Nador in Beni Ansar

Nachttrein Tanger-Nador vv bewerken

vertrek Nador: 17:43 uur, Fez (23:00) met aankomst in Tanger om 07:00
vertrek: Tanger 21:35, Fez (2:30) met aankomst in Nador om 09:32[3]

De treinen van/naar Nador beginnen/eindigen NIET in Nador Ville maar bij het station van de Haven van Nador in Beni Ansar

Hoteltrein bewerken

Een keer per nacht rijdt er op het traject Casablanca naar Oujda een zogenaamde hoteltrein: in een hoteltrein hebben alle passagiers een gereserveerde ligplaats. In tegenstelling tot de normale nachttrein zijn er in de hoteltrein geen 1e klas zitplaatsen of 2e klas plaatsen verkrijgbaar[2]

Railinfrastructuur bewerken

Zoals gemeld bestaat er grofweg een noord-zuidlijn vanaf Tanger via Sidi-Kacen, Rabat, Casablanca naar Marrakesh. En oost-west vanaf Casablanca via Rabat, Meknes, Fez, Taourirt naar Oujda. Vanaf Oujda loopt nog een lijn evenwijdig aan de Algerijnse grens naar Bouaria.

Een lokale lijn takt af van de hoofdlijn in Casablanca naar de internationale luchthaven van Casablanca. Vanaf Taourirt is een spoorlijn aangelegd naar Nador en het deel door Nador is ondergronds aangelegd. De opening werd in juli 2009 verricht door de koning[4]

Het hoofdnet is geëlektrificeerd behalve de trajecten ten oosten van Fez. (Fez-Taorirt en daarna door naar Oujda of Nador)

Op het traject Tanger-Rabat-Casablanca wordt een hogesnelheidslijn gebouwd.

Hogesnelheidslijn bewerken

De ONCF is bezig om een deel van het netwerk voor hoge snelheden geschikt te maken, vergelijkbaar met het TGV-netwerk in Frankrijk. Het traject Tanger-Casablanca zal als eerste een hogesnelheidslijn worden. Voor dit project werkt de ONCF samen met haar Franse evenknie het SNCF.[5]. Deze hogesnelheidslijn zou dan in Tanger aansluiten op de spoortunnel die onder de Straat van Gibraltar moet worden aangelegd zodat het Marokkaanse spoornet verbonden wordt met het Europese net via Spanje[6][7]

Langetermijnplannen voor de verbetering en uitbreiding van het gehele netwerk lopen tot 2030. De geplande hogesnelheidslijnen moeten de eerste in Afrika worden en uiteindelijk zouden de treinen met ruim 300 km/u over het gehele netwerk rijden.[8] en via de link met Spanje het Europese en Afrikaanse spoorwegnet met elkaar verbinden.

Ten zuiden van Marrakesh is uitbreiding in studie via Guelmim naar al-Ajoen en dan eventueel aansluiten op het netwerk van buurlanden.

Rollend materieel bewerken

 
Trein richting Fez op station Rabat
 
Trein naar Fez op station Nador Ville

Omdat het Noord-Zuid hoofdnet is geëlektrificeerd zijn de locomotieven betrekkelijk modern. De Oost-Westlijn Fez-Oujda en -Nador is (nog) niet geëlektrificeerd en daar rijden door diesellocomotieven getrokken treinen. De rijtuigen zijn voornamelijk oudere Franse rijtuigen. Daarnaast rijden op de drukste trajecten ook Italiaanse dubbeldekkers.

Voor de nachtelijke ritten op lange trajecten zijn naast de gewone eerste- en tweedeklaszitrijtuigen ook slaaprijtuigen beschikbaar. Naast passagiersvervoer wordt het spoornet gebruikt voor goederenvervoer, met name van fosfaat.

Aansluitende busdienst bewerken

 
Bord bouw spoor naar Nador

Naar een aantal plaatsen is spoor in aanleg of gepland. Nu worden op die trajecten aansluitende busdiensten aangeboden door de spoorwegmaatschappij ONCF, zoals:

Tanger - Tétouan (spoorlijn in aanleg)
Marrakesh - Dakhla via al-Ajoen (spoorlijn tot al-Ajoen in planning)
Marrakesh - Essaouira

Behalve deze busdiensten die geëxploiteerd worden door de ONCF kent Marokko een heel uitgebreid netwerk van lange-afstandsbussen.

Links en bronnen bewerken

  1. a b Dienstregeling ONCF op basis van reizen op 2-5-2011, (Franstalig) bezocht 19 juli 2011
  2. a b c d e ONCF website informatie over Trains du Nuit (Franstalig), bezocht 19 juli 2011
  3. a b ONCF Website Grand Lignes Nador-Casablanca, bezocht 19 juli 2011
  4. Koning Mohammed VI opent stations Nador, bezocht 4 augustus 2009
  5. Persbericht van de ONCF Latest news High Speed Link, bezocht op 9 juli 2008
  6. Gazet van Antwerpen over Spoortunnel Gibraltar, 14-12-2003, bezocht 2 mei 2011
  7. BBC News: Africa and Europe set for tunnel-link van 13-3-2007, bezocht 2 mei 2011
  8. Artikel op site van [1], bezocht 3 februari 2019
Zie de categorie Railtransport in Marokko van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.