Wikipedia

Te land, ter zee en in de lucht

televisieprogramma uit Nederland
(Doorverwezen vanaf Te Land, Ter Zee en in de Lucht)

Te land, ter zee en in de lucht is een van de belangrijkste en bekendste programma's van de TROS en tevens het langstlopende amusementsprogramma van de Nederlandse televisie. In dit programma staan mensen centraal die met zelfgemaakte auto's, boten, vliegtuigen en andere vervoermiddelen een poging doen om een parcours af te leggen, dat meestal ergens in Nederland opgebouwd staan

Te land, ter zee en in de lucht
Opnamen van Te land, ter zee en in de lucht in Veurne
Voormalige titel Vlieg er eens uit (1973-1977)
Genre Amusement
Speelduur per afl. 50 minuten
Bedenker René Stokvis
Presentatie zie Presentatieteam
Vaste gasten Johan Vlemmix
Puck Hulstaert
Voice-over zie Commentatoren
Regie Bas Peters
Muziek Edwin Schimscheimer
Land van oorsprong Vlag van Nederland Nederland
Taal Nederlands
Productie
Producent René Stokvis Producties
Uitzendingen
Start 22 juni 1973
Seizoenen 40
Netwerk of omroep Vlag van Nederland TROS (1973-2011)
Vlag van Nederland RTL (2024)
Zender Vlag van België VTM (2010)
Opvolger(s) Bommetje!
Officiële website
(en) IMDb-profiel
Portaal  Portaalicoon   Televisie
Bioscoopjournaal uit 1974. Impressie vanuit Enkhuizen van het TROS-televisieprogramma 'Vlieg er eens uit', waarin de deelnemers proberen m.b.v. zelfgebouwde voertuigen zo lang mogelijk in de lucht te blijven na een sprong vanaf een stellage.

De eerste uitzending van het programma, toen nog onder de titel Vlieg er eens uit, was op 22 juni 1973. Het voorlopig laatste seizoen van Te land, ter zee en in de lucht werd in 2010 opgenomen. Dit was een samenwerkingsproject tussen de Vlaamse zender VTM en de TROS voor acht afleveringen in Nederland en Vlaanderen. VTM zond dit seizoen in 2010 uit en de TROS in 2011.

Op 11 februari 2024 maakte Ruben Nicolai in Beste Kijkers bekend dat er vier nieuwe afleveringen van het programma zullen worden opgenomen in de Efteling in de zomer van 2024. Deze afleveringen zullen vervolgens worden uitgezonden bij RTL 4.[1][2]

Geschiedenis bewerken

Op een dag zag René Stokvis een foto in een Engelse krant van een piloot die met een tuig van de Tower Bridge afsprong. Op dat moment wist hij het: hij wilde proberen mensen te laten vliegen door zo lang mogelijk in de lucht te blijven met zelfgebouwde 'vliegtuigen' en in 1973 werd dit werkelijkheid met het spelprogramma Vlieg er eens uit op tv. Kandidaten moesten met een zelfgemaakt 'vliegtuig' van een verhoging springen en zo lang mogelijk in de lucht blijven. De eerste uitzending werd opgenomen bij de Drommedaris in Enkhuizen. Vlieg er eens uit was vervolgens eenmaal per jaar te zien in 1974, 1975, 1976 en 1977.

Het programma werd een groot succes. René Stokvis mocht nieuwe onderdelen bedenken met tot de verbeelding sprekende titels als Met Glans van de Schans, de Badkuiprace, Op Glad IJs en Loop Er Eens In, en het programma kreeg in 1978 de titel Te land, ter zee en in de lucht. Het groeide uit tot een van de bekendste TROS-programma's. De frase 'te land, ter zee en in de lucht' is afkomstig uit een vertaling van een bespiegeling van Winston Churchill over de geallieerde samenwerking tijdens de Eerste Wereldoorlog in zijn boek The World Crisis.

Tijdens de stunts die de deelnemers aan dat programma uitvoerden, was er altijd commentaar te horen. Soms ging dat live, maar meestal werd het commentaar later opgenomen. In de tijd dat André van Duin het presenteerde was dat ook noodzakelijk, omdat hij als presentator en commentator niet op twee plaatsen tegelijk kon zijn. Als de commentator meneer Vreugdevol deed Van Duin het voorkomen alsof hij in een hokje in het veld zat en ook rechtstreeks bij de uitzending betrokken was. Ook in de tijd dat Jack van Gelder zowel de presentatie als het commentaar verzorgde was er sprake van een latere opname voor dat commentaar.

50 jaar Te land, ter zee en in de lucht bewerken

In de zomer van 2023 werd de vierdelige serie Het beste van 50 jaar Te land, ter zee en in de lucht uitgezonden door AVROTROS. Daarin vertelden verschillende gasten, oud-deelnemers, presentatoren en fans over hun herinneringen aan het programma en de verschillende onderdelen.[3]

Spelverloop bewerken

In Te land, ter zee en in de lucht moeten deelnemers in zelfgemaakte voertuigen een bepaald traject afleggen. Meestal moet er op een eind een bel worden geluid, maar ook andere doelen zijn mogelijk. Er zijn prijzen te winnen in het programma.

  • Snel: de beste prestatie hebben geleverd tijdens de deelname (meestal houdt het in dat de spelers als snelste de bel luiden). Een kandidaat die deze prijs vele malen gewonnen heeft, is Marco Barink.
  • Origineel: het meest originele voertuig hebben gebouwd. Deze prijs wordt vaak gewonnen door carnavalsverenigingen.
  • Pech: de meeste pech hebben gehad tijdens de deelname. Hierbij moet gedacht worden aan de finish op laatste moment missen, ernstige verwondingen of een voertuig waar soms werkelijk maanden tot jaren aan is gewerkt, dat niet werkt of zelfs instort.

Eerdere prijzen bewerken

  • Home Video: als de kandidaten tijdens de bouw van hun voertuig nog genoeg tijd en inspiratie hadden om alles op band vast te leggen, konden ze er in sommige edities een prijs mee winnen. Deze prijs hadden ze in 1996 voor het laatst.
  • Innovatief: deze prijs werd maar één seizoen uitgereikt. Het bestond uit een trofee en deze was bestemd voor kandidaten die met nieuwe technieken hadden deelgenomen. Deze prijs bestond alleen in 2004.
  • Lokale prijs: deze prijs was bestemd voor de best presterende deelnemer uit de omgeving waar de aflevering werd opgenomen. Deze prijs bestond alleen in 2006.
  • Kennisquiz. In 1996 bestond het programma 25 jaar en werd er gedurende de reeks teruggeblikt op het 25-jarig bestaan van het programma. Bezoekers van het park Walibi Flevo werden vragen gesteld over het programma. Kandidaten die erin slaagden om alle twee de vragen goed te beantwoorden, wonnen een Sharp organizer en kwalificeerden zich voor de finale in de laatste aflevering, waar een Mazda 121 gewonnen kon worden. Deze prijzen waren er alleen in 1996.
  • Origineelste: deze hoofdprijs was een automobiel die werd uitgereikt aan het team dat het origineelste voertuig uit de afgelopen serie had gebouwd. Deze prijs hadden ze in 2001 voor het laatst. In de laatste jaren was de te winnen auto een Renault Kangoo.

Bekende deelnemers bewerken

 
Peter van der Sluijs uit Spijkenisse tijdens een van zijn tv-optredens

Lijst van onderdelen bewerken

  Zie Lijst van onderdelen van Te land, ter zee en in de lucht voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
  • Achteruitrijden (op Circuit Park Zandvoort of Eurocircuit in Valkenswaard)
  • Badkuiprace
  • Blij Dat Ik Glij (in een berggebied)
  • Caravanrace
  • Dan maar de lucht in
  • De Aanhanger Wint
  • Duw 'm d'r af
  • Fiets 'm d'r in
  • Freewheelen
  • Gein op 't plein
  • Heen en Weer
  • Hoog en droog
  • Lol aan de Katrol
  • Loop er eens in
  • Met Glans van de Schans
  • Met Je As Over De Plas
  • Op Glad IJs (ergens op een ijsbaan)
  • Pompen of Verzuipen
  • Pret in Bed
  • Rol 'm 'r op
  • Schiet 'm d'r af
  • Snel Naar De Bel
  • Tobbedansen
  • Tobbedansen Speciaal
  • Uitpakken en Wegwezen
  • Vlieg er eens uit

Presentatieteam bewerken

Presentatoren bewerken

Het programma is in de loop der jaren door de volgende mensen gepresenteerd:

Co-presentatoren bewerken

Commentatoren bewerken

Starters bewerken

Van 2005 tot 2007 was er bij elk onderdeel een bekende Nederlander gaststarter. Vanaf 2007 was Dick Jol de vaste starter. In het laatste seizoen (2010/2011) zou er worden gestart door verschillende onbekende Nederlanders of Belgen.

Opnamelocaties bewerken

Nederlandse opnamelocaties van Te land, ter zee en in de lucht. Bron: o.a. Beeld en Geluid.

Oorspronkelijk werden alle afleveringen van Te land, ter zee en in de lucht in een Nederlandse plaats opgenomen. In 1987 werd er voor het eerst naar het buitenland uitgeweken als in het Oostenrijkse Au "Blij Dat Ik Glij" werd opgenomen. Andere edities werden gedraaid op wisselende skipistes in Oostenrijk, Zwitserland, Noorwegen en Italië. Tevens werden er vanaf 1999 diverse zomerafleveringen in Belgische plaatsen opgenomen, waaronder Oostende en Veurne. Ook werden er diverse afleveringen in de Efteling opgenomen, waaronder de volledige seizoenen 1988 en 1990. Het seizoen 1996 werd in zijn geheel opgenomen in het toenmalige Walibi Flevo.

Elementen bewerken

In elke aflevering zijn er enkele terugkerende onderdelen, hiervan wordt hieronder een overzicht gegeven.

Duikers
Bij onderdelen waar het parcours zich op of boven open water bevindt, worden duikers ingeschakeld. Vóór de opname wordt gecontroleerd of er geen rommel in het water ligt, zoals fietswrakken of scherpe stenen. Dit kan gevaarlijk zijn voor de kandidaten die in het water vallen. Tijdens de opnames, die een zomaar een hele dag in beslag kunnen nemen, wisselen duikteams elkaar ongeveer iedere drie kwartier af. De duikers weten exact hoeveel mensen er in een constructie zitten en na afloop dus weer naar vaste wal moeten.
Stootkussens
Bij de finish zijn vaak stootkussens aangebracht. Deze zijn in de loop van het programma steeds dikker geworden omdat de kandidaten steeds harder gaan en zodat ze goed kunnen worden opgevangen.
Startpistool en finishbel
Er is iemand speciaal voor de verzorging van de bel en het startpistool. Dit zijn eigenlijk de belangrijkste onderdelen van het programma. Met het startpistool wordt de tijd gestart, met de bel gestopt.
Afduwen
Een speciaal team van mensen duwt de kandidaten op het moment dat het startpistool afgaat, zo vriendelijk mogelijk naar beneden. John de Mol jr. is ooit een van de afduwers geweest.

Buitenland bewerken

Duitsland bewerken

Tussen 1986 en 1988 was Te land, ter zee en in de lucht een coproductie van de TROS samen met de Bayerischer Rundfunk, en was daardoor in Duitsland te zien als "Zu Lande, zu Wasser und in der Luft". De presentatie van de Duitse versie was in handen van de Duitse sportjournalist en presentator Herbert Gogel. De eerste Duitse uitzending werd op 4 augustus 1986 uitgezonden.

Vlaanderen bewerken

In 2010 heeft de Vlaamse commerciële zender VTM, in samenwerking met de TROS, acht nieuwe afleveringen van het programma opgenomen. De opnamen vonden plaats in Nederland en Vlaanderen. Op elke opnamedag werden twee afleveringen opgenomen. De serie bestond uit de onderdelen Tobbedansen (Berlare), Heen en Weer (Almere), Snel Naar De Bel (Klein-Willebroek) en fiets 'm d'r in (Amersfoort).[4] De samenwerking tussen de TROS en de VTM werd op 21 april 2010 bekendgemaakt.[5]

Externe links bewerken

Referenties bewerken

  1. ↑ De Koning, Denise, Te land, ter zee en in de lucht keert terug, Ruben Nicolai neemt presentatie op zich. AD.nl (12 februari 2024). Geraadpleegd op 18 februari 2024.
  2. ↑ Te land, ter zee en in de lucht keert terug. broadcastmagazine.nl (12 februari 2024). Geraadpleegd op 18 februari 2024.
  3. ↑ Nostalgie, verbazing en hilariteit in Het beste van 50 jaar Te land, Ter zee en in de lucht. pers.avrotros.nl (4 juli 2023). Geraadpleegd op 18 februari 2024.
  4. ↑ te-land-ter-zee-en-in-de-lucht.webs.com. Gearchiveerd op 5 juni 2017. Geraadpleegd op 13 augustus 2011.
  5. ↑ TV-Visie - VTM brengt 'Te Land, Ter Zee en in de Lucht' naar Vlaanderen (21 april 2010)
Zie de categorie Te land, ter zee en in de lucht van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Te_land,_ter_zee_en_in_de_lucht&oldid=67218260"