Oorlogsmisdaden tijdens de Tweede Tsjetsjeense Oorlog

Dit artikel beschrijft opmerkenswaardige mensenrechtenschendingen die werden gepleegd door de strijdende partijen tijdens de Tweede Tsjetsjeense Oorlog. Russische overheidsfunctionarissen en Tsjetsjeense rebellen werden regelmatig en herhaaldelijk beschuldigd van verscheidene oorlogsmisdaden te hebben gepleegd, waaronder ontvoering, marteling, moord, gijzelneming, plundering, verkrachting, onthoofding en diverse andere schendingen van het oorlogsrecht.

Internationale en hulporganisaties waaronder de Raad van Europa en Amnesty International, hebben beide zijden van het conflict bekritiseerd voor flagrante en aanhoudende schending van het internationaal humanitair recht.

= Gedwongen verdwijningen

Mensenrechtenactivisten schatten dat sinds het begin van de Tweede Tsjetsjeense Oorlog (september 1999) 5.000 mensen zijn verdwenen en wellicht dood zijn. Amnesty International stelde in 2005 dat volgens officiële Russische statistieken de cijfers 2.000 bedragen.

• Human Rights Watch bracht in maart 2001 het rapport genaamd De "Vuile Oorlog" in Tsjetsjenië uit, volgens welke de "verdwijningen" van gevangenen die zich in hechtenis bevonden van de Russische Federale overheidstroepen een grote mensenrechtencrisis uitmaakt waarop de internationale gemeenschap moest ingrijpen.
• Op 31 maart 2003 suggereerde Achmat Kadyrov - het hoofd van de pro-Moskouse regering van de Tsjetsjenië - dat Russische overheidstroepen 's nachts inbraken in burgerwoningen en burgers ontvoerden. Kadyrov stelde het volgende (vertaald): "Mensen blijven verdwijnen in Tsjetsjenië. Ze worden weggenomen midden in de nacht. Hun lichamen worden niet gevonden en ze worden nooit meer gezien. Door hun misdaden spelen ze spanningen in de republiek in de hand, en aan hun handen kleeft het bloed van onschuldige mensen. De eenheid bestaat uit ontvoerders in gepantserde wagens. Het is een doodseskader.
• Álvaro Gil-Robles, ontslagnemend commissaris voor mensenrechten van de Raad van Europa, bezocht samen met zijn opvolger Thomas Hammarberg op 25 februari 2006 Tsjetsjenië. Ze hekelden de ontvoeringen, de straffeloosheid en onveiligheid die er heerste. Tsjetsjeens ombudsman Nurdi Nukhadzhiyev stelde op 2 maart 2006 dat de gedwongen verdwijningen van burgers in Tsjetsjenië niet kon worden opgelost door de lokale autoriteiten. Volgens hem was er een federale speciale commissie vereist.
• Dmitry Grushkin van de Russische mensenrechtenorganisatie Memorial vertelde op 12 mei 2006 aan Interfax dat minstens 1.893 inwoners van Tsjetsjenië ontvoerd werden sinds 2002. Van dat aantal werden volgens hem 653 levend en 186 dood teruggevonden. 1.023 mensen "verdwenen". Memorial zag enkel toe op ontvoeringen die 25-30 procent van het Tsjetsjeens grondgebied bestreken.
• Human Rights Watch publiceerde op 13 november 2006 een paper inzake martelingen in Tsjetsjenië. Deze paper werd voorbereid voor de 37ste sessie van het [[Verdrag tegen foltering en andere wrede, onmenselijke en onterende behandeling of bestraffing

|Comité tegen Foltering]] van de Verenigde Naties. De paper behandelde folteringen gepleegd door het personeel van het Tweede Operationele Onderzoeksbureau (Second Operational Investigative Bureau, ook wel gekend als ORB-2), dat onder rechtstreekse leiding van Ramzan Kadyrov stond, folteringen in gevangenschap, en aanhoudende "verdwijningen". Volgens Human Rights Watch zijn folteringen in zowel officieel als geheim gevangenschap alomtegenwoordig en systematisch in Tsjetsjenië. In 2005 concludeerde Human Rights Watch, na uitvoerig onderzoek, dat de gedwongen verdwijningen in Tsjetsjenië zo alomtegenwoordig en systematisch zijn dat ze een misdaad tegen de menselijkheid uitmaken.