Vreesconditionering: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Albert Kok (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Albert Kok (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
'''Vreesconditionering''' ({{en}} fear conditioning) wil zeggen; het opwekken van vrees door middel van [[klassiek conditioneren]]. Hierbij wordt een neutrale [[conditionele stimulus]] (bijvoorbeeld een toon) gevolgd door een [[aversieve stimulus|aversieve]] [[onconditionele stimulus]] (UCS: bijvoorbeeld een elektrische schok).
 
== Vreesreactie: neurale aspecten ==
De vreesreactie wordt gestuurd door de centrale nucleus van de [[amygdala]] die allerlei gedragsmatige en fysiologische reacties kan ontketenen. Dit gebeurt via projecties van de centrale nucleus naar structuren als de [[pons]], [[hypothalamus]] en het [[tegmentum]]. Deze structuren zijn betrokken bij primitieve affectieve responsen als de [[schrikreactie]] (startle), motorische reacties, respiratie, defensieve reacties en 'freezing' (koud worden). Vrees uit zich, via de hypothalamus, ook in reacties van het autonome zenuwstelsel zoals toename van de hartslagfrekwentie, bloeddruk en huidgeleiding.
 
== Verwerken van affectieve prikkels: directe en indirecte routes ==
Vooral de Amerikaan Joe [[Le Doux]] heeft hiernaar veel onderzoek gedaan met ratten als proefdieren. In het model van Le Doux wordt verder een onderscheid gemaakt tusen twee neuroaffectieve routes, een snelle directe route van [[thalamus]] naar de [[laterale]] [[nucleus]] van de [[amygdala]], en een langzame indirecte route die loopt van thalamus via hogere [[hersenschors|schorsgebieden]] naar de laterale nucleus van de amygdala. [[Afbeelding:le doux.png|right|thumb|300px|Neuroaffectief model van Le Doux met directe en indirecte circuits naar de amygdala. Neocortex: 1=primair, 2=secundair unimodaal, 3=secundair polymodaal]]. Ook geheugenrepresentaties kunnen via de [[hippocampus]] de laterale nucleus bereiken. De vreesreactie wordt gestuurd door de centrale nucleus van de amygdala die allerlei gedragsmatige en fysiologische reacties kan ontketenen. Beide routes worden gelijktijdig geactiveerd: vaak treedt daardoor een sekwentie op van een vroege automatische en latere meer bewuste emotie. De werking van deze routes kan worden geïllustreerd met het volgende voorbeeld. Een wandelaar in de bergen schopt per ongeluk tegen een kronkelig voorwerp. Dit ontketent een snelle en automatische vreesreactie (directe route): het is misschien een ratelslang. Deze vreesreactie zal tot uiting komen in allerlei fysiologische reacties zoals verhoging van hartslag, bloeddruk, samentrekking van spieren e.d. Nadere inspectie (indirecte route) leert de wandelaar echter dat het niet een slang was, maar een stuk rubber achtergelaten door kampeerders. De directe route wordt beschouwd als een overblijfsel van een evolutionair primitief systeem dat diersoorten in staat stelt snel op bedreigende stimuli in de omgeving te kunnen reageren.
 
== Lagere en hogere emoties ==
Het onderscheid tussen direct een indirecte circuits heeft ook te maken met het niveau van emotionele beleving. In dit verband maakt bijvoorbeeld Damasio onderscheid tussen primaire en scundaire emoties. Lagere or primaire emoties verlopen min of meer reflexmatig. Hierbij zijn vooral structuren als de hypothalamus en amygdala betrokken. Zij kunnen, maar hoeven niet per se gepaard te gaan met 'gevoelens', dat wil zeggen bewuste emotionele belevingen. Bij hogere of secundaire emoties spelen meer complexe circuits een rol. De amygdala sturen dan ookhierbij output naar de dichtbijgelegen [[gyrus cinguli]] en de [[ventromediale frontale]] hersenen. Vooral deze gebieden mediëren hogere emotionele systemen die geassocieerd zijn met bewuste emotionele belevingen en actiesystemen. Ook is het mogelijk dat eende structuurlaterale alsnucleus van de amygdala input ontvangt uit deze hogere gebieden. Zo kunnen ook interne processen als gedachten of herinneringen, bijvoorbeeld van een bepaalde melodie, emoties oproepen, zonder dat er sprake is van directe input van de zintuigen.
 
== Maskering van affectieve stimuli ==