Panini (taalkundige): verschil tussen versies

'''Panini''' ([[Sanskriet]]: Pāṇini; [[Internationaal Fonetisch Alfabet|IPA]] {{IPA|pɑːɳɪn̪ɪ}}) was een Sanskriet-geleerde en wordt wel gezien als een van de grootste [[taalkunde|taalkundigen]] aller tijden. Over de precieze tijd waarin hij leefde (schattingen lopen uiteen van de 7e tot de 3e eeuw voor Christusv.Chr.), noch over de plaats waar hij woonde bestaat overeenstemming. Zijn enig overgeleverde werk is de ''[[Astadhyayi]]'' (acht boeken), een uitvoerige beschrijving van de [[grammatica]] van het Sanskriet.

De traditie wil dat Panini geboren werd in [[Shalatula]], nabij de rivier de [[Indus (rivier)|Indus]] in het huidige [[Pakistan]],. enIn datieder geval wordt [[Gandhara]] in het noordwesten van het subcontinent als waarschijnlijk geacht. Traditioneel wordt hij rond de jaren 520–460 v.Chr. leefdegeplaatst, aan het eind van de [[Vedische periode]]: aan enkele grammaticaregels gaf hij de toevoeging ''chandasi'' (in de hymnen) mee; een aanwijzing dat de zuivere Vedische taal in zijn tijd nog wel begrepen werd, maar niet meer gesproken. Een andere belangrijke aanwijzing is dat Panini ergens het woord ''[[Yavana|yavan]]'' (Griek) gebruikt. Tot de veroveringen van [[Alexander de Grote]] in de derde eeuw v.Chr. had men in India waarschijnlijk nog nooit een Griek van nabij gezien, maar het woord kan ontleend zijn aan het [[Perzische]] ''yauna'', zodat Panini mogelijk geleefd heeft in de tijd van [[Darius I|Darius de Grote]] die van 521 v.Chr. tot 485 v.Chr. regeerde. Waarschijnlijker leefde hij echter na 350 v.Chr., terwijl [[Patanjali]] dacht dat hij onder de [[Mauryadynastie]] leefde, na Alexander de Grote.<ref name="Bronkhorst2016">{{aut|Johannes Bronkhorst|Bronkhorst}} (2016)</ref>{{rp|8}}

Het is niet bekend of Panini kon lezen en schrijven. Het lijkt moeilijk voor te stellen dat iemand een wetenschappelijk werk met een complexiteit van de ''Astadhyayi'' zou kunnen samenstellen zonder schriftelijke aantekeningen. Het [[Brahmi-schrift]] kwam in Oost-Azië op rond de vierde eeuw v.Chr. en Panini is de eerste Indische auteur waarvan bekend is dat hij naar [[schrift]] (''[[Lipi (schrift)|lipi]]'') verwijst.<ref name="Bronkhorst2016">{{aut|Johannes Bronkhorst|Bronkhorst}} (2016)</ref>{{rp|171}} Onder meer [[Frits Staal]] en [[Harry Falk]] wijzen erop dat Panini mogelijk met studenten heeft samengewerkt die delen voor hem [[Memorisering|memoriseerden]].<ref name="Bronkhorst2016" />{{rp|169-170}}