Station Amsterdam Amstel: verschil tussen versies

| metrosporen = 2

| noord50 =

| zuid50 =

| west51 = [[Spaklerweg (metrostation)|Spaklerweg]]

| oost51 = [[Wibautstraat (metrostation)|Wibautstraat]]

| noord52 =

| zuid52 =

| noord53 = [[Wibautstraat (metrostation)|Wibautstraat]]

| zuid53 = [[Spaklerweg (metrostation)|Spaklerweg]]

| noord54 = [[Wibautstraat (metrostation)|Wibautstraat]]

| zuid54 = [[Spaklerweg (metrostation)|Spaklerweg]]

| busvervoerder = [[GVB (Amsterdam)|GVB]], [[Keolis Nederland]] &en [[Transdev]]

De naam Amstelstation ontstaatdateert inuit het begin van de jaren [[1930-1939|dertig]]., Alstoen de baas van de [[Dienst der Publieke Werken (Amsterdam)|Dienst der Publieke Werken]], [[Wichert Arend de Graaf|W.A. de Graaf]], in 1932 zijn plannen voor wat de [[Spoorwegwerken Oost]] zouden gaan heten ontvouwtontvouwde voor de [[burgemeester en wethouders]] van [[Amsterdam (gemeente)|Amsterdam]] voor wat de [[Spoorwegwerken Oost]] zouden gaan heten.<ref>[https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010662591:mpeg21:a0174 Algemeen Handelsblad, 2 juni 1932, De spoorwegen in Oost]</ref> De stad iswas ongelukkig met al die gelijkvloerse kruisingen van spoor en weg vanafin [[Amsterdam-Oost]] tussen het [[Station Amsterdam Centraal|Centraal Station]] toten de [[Omval (Amsterdam)|Omval]] (het station is zelf ook een ongelijkvloerse kruising van spoor en voetgangers). De Graaf steltstelde voor het spoor op een dijklichaam te plaatsenleggen en meteenook de situatie rond het dan verouderde [[Station Amsterdam Weesperpoort|Weesperpoortstation]] aan te pakken. Door dat station te verplaatsensluiten en anderste verplaatsen in tezuidoostelijke richtenrichting zou er in eendit project zowel een rechtstreekse verbinding tussen [[Station Utrecht Centraal|Utrecht]] en het [[Station Amsterdam Centraal|Centraal Station]] tot stand komen en was men afverlost met het [[kopmaken]] op het relatief smalle station Weesperpoort. Bovendienmet zorgdezijn hetbeperkte capaciteit.

Het talud van het dijklichaam voorwerd een [[groenstrook]] dwars door de stad. Als plaatsaanduiding werd toenaanvankelijk nog gebruikt: een terrein in de [[Watergraafsmeer]] in het verlengde van de [[Berlagebrug (Amsterdam)|Berlagebrug]], want de bebouwing van Amsterdam lag hier alleen langs de oever van de [[Amstel (rivier)|Amstel]], de naamgever van het station. Voordeel van deze plaatslocatie was dat het station in de jaren na oplevering voor een betere bereikbaarheid zorgde voor de bevolking in de uitdijende wijken in [[Amsterdam-Oost]] en [[Amsterdam-Zuid]]. Het station werd gebouwd aan een dan nog naamloos plein, officieus ''Amstelstationsplein'', dat pas op 26 juli 1939 haar officiële naam kreeg: [[Julianaplein (Amsterdam)|Julianaplein]]. ErHet station werd gebouwd in de jarentussen 1937, 1938 en 1939 aannaar het [[Station Amsterdam Amstel (gebouw)|ontwerp]] van [[Cor van Eesteren|C. van Eesteren]] (stedenbouwkundig traject), [[Hermanus Gerardus Jacob Schelling|H.G.J. Schelling]] ([[Nederlandse Spoorwegen]]) en [[Jan Leupen|J. Leupen]] ([[Dienst der Publieke Werken (Amsterdam)]]). De eerste [[paalfundering|heipalen]] gingen augustus 1937 de bodem in, nadat de omliggende terreinen twaalf meter met zand verhoogdopgehoogd waren en de maand ervoor proefpalen waren geslagen.<ref>[https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010539437:mpeg21:a0106 De Tijd, 17 juli 1937, Eerste palen geslagen]</ref> In de hal bevinden zich twee enorme wandschilderingen van [[Peter Alma]]. Op 15 oktober 1939 kwam [[koningin (titel)|koningin]] [[Wilhelmina der Nederlanden|Wilhelmina]] het station openen.

Bij de opening in 1939 kreeg het Amstelstation een tramverbinding, de [[Tramlijn 5 (Amsterdam)|tramlijnen 5]] en [[Tramlijn 25 (Amsterdam)|25]] werden toen vanaf de [[Berlagebrug]] hierheen verlengd. Voor de trams werd 'beneden' een ruim emplacement op het [[Julianaplein (Amsterdam)|Julianaplein]] aangelegd. In 1945 keerde lijn 25 echter niet terug, lijn 5 reed voortaan via de [[Wibautstraat]]. In 1948 en 1949 reed er een tijdelijke [[Tramlijn S (Amsterdam)|tramlijn S]]. Sinds 1961 reed [[Tramlijn 7 (Amsterdam)|tramlijn 7]] naar het station. Deze werd in 1977 opgevolgd door [[Tramlijn 12 (Amsterdam)|tramlijn 12]] die sindsdien hier zijn eindpunt heeft.

Het [[busstation]] bevond zich tot 2015 'boven' op hetzelfde niveau als het station en was te klein in omvang voor alle lijnen waarvan een aantal elders hun halte hadden. Tot de ingebruikname van de [[Amsterdamse metro|metro]] (in 1977) en later de Flevospoorlijn[[Flevolijn]] (in 1987) was het, afgezien van het CentraalstationCentraal Station, met rond de 20 buslijnen het drukste overstappunt van Amsterdam. Na de ingebruikname van de metro in 1977 en de Flevospoorlijn in 1987Daarna nam het aantal streekbuslijnen af en kreeg [[Eurolines]] het oude streekbusstation tot zijn beschikking.

In 2015 werd het busstation verplaatst naar een tijdelijke locatie binnen de tramlus in verband met de bouw van een woontoren op de plaats van het oude busstation. Hiervoor moest Eurolines op 3 december 2014 uitwijken naar [[station Duivendrecht]]. HetIn april 2018 werd het vernieuwde en uitgebreide busstation geopend op de oudevroegere locatie aan de zuidoostzijde, naast de gebouwdenieuwe [[Amstel Tower]]. keerdeDe inbussen april 2018 terug en werd uitgebreid, waarbij de bussenstaan in de andere richting staan opgesteld dan voorheen. De doorgaande lijnen maken echter geen gebruik van het busstation en behouden vooralsnog hun oude haltes. Ook de gehele verdere stationsomgeving is ingrijpend veranderd. In augustus 2018 werd de tramlus verplaatst naar de noordoostzijde van het station op de plaats van de voormalige taxistandplaats.<ref>https://www.amsterdam.nl/wonen-leefomgeving/bouwprojecten/bouw/gebiedsontwikkeling/amstelstation-aanpak</ref>

|[[Station Almere Parkwijk]] – [[Busstation ’t't Oor|Almere 't Oor]] – [[Station Almere Poort]] – [[Muiden]] – '''Station Amsterdam Amstel'''

|[[Almere Haven]] – [[Busstation ’t't Oor|Almere 't Oor]] – [[Muiden]] – '''Station Amsterdam Amstel'''

*vanafVanaf 1939: twee [[Peter Alma in Station Amsterdam Amstel|wandschilderingen]] van [[Peter Alma]] zichtbaar in de ontvangsthal; in 2003 kwam daar een tableau van dezelfde kunstenaar bij, afkomstig uit het geslooptgesloopte [[Marnixbad]].

*vanafVanaf 2006: het techniekgebouwtje aan het zuideinde van spoor 4 is voorzien van panelen ontworpen door [[Serge Verheugen]].

Bestand:Opening koningin Wilhelmina.jpg|Opening door [[Wilhelmina der Nederlanden|koningin Wilhelmina]] op 15 oktober 1939.

Bestand:Opening Amstelstation-513239.ogv|Polygoonjournaal opening Amstelstation.

Bestand:Amstelstation binnen.JPG|Onder de perronkap.

Bestand:HUA-159455-Afbeelding van het parkeren van een auto op een dubbeldekwagen van de autoslaaptrein op het N.S.-station Amsterdam-Amstel te Amsterdam.jpg|Het oprijden van een dubbeldekwagen van de [[autoslaaptrein]]; 1960.

Bestand:Metro van Amsterdam W.jpg|Een [[Amsterdamse metro|metro]]treinstel en sneltram bij het Amstelstation; 2009.

Bestand:Amstelstation 2019 middenoostnoordoost (601).jpg|IngangKeerlus Julianapleinvan tram 12 voor het Amstelstation in (juni 2019), op achtergrond van rechts naar links ROC, Rembrandttoren, Mondriaantoren en Amstel Tower.

Bestand:Amstelstation 2019 zuidoost (09).jpg|Busstation met een GVB- en een Connexxionbus; (juni 2019).

== Externe linklinks ==