Versie van 11 dec 2020 02:04 bewerken Corhoogerwerf1 (overleg \| bijdragen) uitgebreid bevestigde gebruikers 873 bewerkingen →‎Methode ← Oudere bewerking		Versie van 13 sep 2021 10:33 bewerken ongedaan maken Bitbotje (overleg \| bijdragen) bots, Uitgezonderden van IP-adresblokkades 1.829.432 bewerkingen k ca is centiare, replaced: ca 2 → ca. 2 Label: AWB Nieuwere bewerking →
Regel 1: [[Bestand:Gutenberg Bible.jpg\|thumb\|[[Gutenbergbijbel]]]] '''Tekstkritiek van de Bijbel''' bestudeert de overlevering van de tekst van de Bijbel en tracht de oorspronkelijke tekst van het [[Oude Testament]] en het [[Nieuwe Testament]] vast te stellen door de werkwijze van de [[tekstkritiek (algemeen)\|tekstkritiek]] toe te passen op de oude [[Bijbelse handschriften]]. ==Fouten== Regel 19: ==Tekstfamilies== Soms zijn er zoveel [[handschrift (boek)\| handschriften]] beschikbaar, dat het ondoenlijk is om elk handschrift afzonderlijk te beoordelen. Het is dan nuttiger de handschriften te groeperen in families of teksttypes. Degenen die de handschriften vervaardigd hebben, beschikten niet over het origineel. Voor de uitvinding van de boekdrukkunst was de enige manier om boeken te vermenigvuldigen, kopieën te maken van de ene kopie die men in bezit had. Dat kon door stuk voor stuk overschrijven, of door het boek voor te lezen aan een groep mensen van wie de leden dan elk één kopie vervaardigden. Het gevolg van deze procedure is natuurlijk dat een fout in het handschrift dat gekopieerd werd, in alle kopieën terechtkwam en een fout bij het voorlezen eveneens. De kopieën dienden zelf ook weer als model, waardoor de fout vermenigvuldigd werd. Hierdoor ontstonden op den duur ''tekstfamilies''. [[Bestand:Amman BW 12.JPG\|thumb\|Dode Zee-rollen; Fragmenten uit grot 4; De fragmenten van de [[Dode Zeerollen]] vormden een enorme legpuzzel, die met geduld en computers zo goed mogelijk is opgelost]] [[Bestand:Codex ephremi (The S.S. Teacher's Edition-The Holy Bible - Plate XXIV).jpg\|thumb\|''Codex Ephraemi Rescriptus'', in de [[Bibliothèque nationale de France]], Parijs. dit handschrift bevatte een middeleeuws heiligenleven. dat over de Bijbeltekst heen geschreven was, die daardoor moeilijk te ontcijferen is]] [[Bestand:Papyrus 4 (Luk 6.4-16).jpg\|thumb\|Papyrus 4; (ca. 250) het materiaal waarop de tekst gevonden is, was gebruikt om een filosofisch boek mee in te binden]] ==Oude Testament: meerdere teksttypen== Regel 45: Er zijn meer dan 5.000 tekstgetuigen in het Grieks, meer dan 10.000 Latijnse handschriften en verder ongeveer 10.000 handschriften van andere oude vertalingen. Verder worden de teksten regelmatig door vroegchristelijke schrijvers geciteerd. De [[~~Kopiist\|kopiisten~~kopiist]]en wisselden vaak hun bronkopie, werkten met meerdere bronhandschriften tegelijkertijd of corrigeerden de kopie later met behulp van andere handschriften. Daardoor hebben veel handschriften niet één, maar meerdere oorsprongen: dit heet contaminatie. Het opstellen van een [[stemma]], een stamboom van handschriften, is hierdoor zeer moeilijk en ten dele niet mogelijk. De nieuwtestamentische tekstkritiek omzeilde dit probleem sinds de achttiende eeuw door tekstgetuigen in groepen in te delen met een bepaald teksttype. Door de coherentiemethode is deze benadering vanaf de 21e eeuw achterhaald. ===Ouderdom en indeling van de handschriften=== Regel 52: # In West-Europa circuleerde de ''[[westerse tekst]]''. Die werd al gauw in het Latijn vertaald. Griekse getuigen voor de Westerse tekst zijn de Griekse gedeelten van tweetalige handschriften, zoals de [[Codex Bezae]] voor de [[Evangelie\|evangeliën]] en de [[Codex Claromontanus]] voor de [[brieven van Paulus]]. De meeste getuigen van deze, nogal vrije, tekst zijn echter [[Vetus Latina\|oude Latijnse handschriften]]. # Eeuwenlang zijn in de [[Grieks-orthodoxe Kerk]] handschriften gekopieerd. Dit teksttype wordt de ''meerderheidstekst'' of de ''[[Byzantijnse tekst]]'' genoemd. De oudste getuige van dit teksttype zijn de evangeliën in de [[Codex Alexandrinus]] uit de vijfde eeuw. De meeste getuigen van de Byzantijnse tekst zijn echter duizenden [[minuskel\|in cursief geschreven middeleeuwse handschriften]]. # De [[Alexandrijnse tekst~~\|Alexandrijnse tekstfamilie~~]]familie is van hoge kwaliteit. De [[Codex Sinaiticus]] en de [[Codex Vaticanus]] zijn zeer betrouwbare handschriften uit de vierde eeuw. Deze Alexandrijnse tekst werd niet of nauwelijks meer gekopieerd nadat haar verspreidingsgebied geïslamiseerd werd. (De Codex Alexandrinus hoort dus wat de evangeliën betreft niet tot de Alexandrijnse tekstfamilie). # Sommigen{{Bron?\|Wie?\|2020\|02\|29}} onderscheiden nog een ''Caesareaanse'' familie, waarvan de [[minuskel]]s van [[familie 1]] en [[familie 13]], die overigens zelf uit Italië afkomstig zijn, de belangrijkste getuigen zouden zijn. Regel 115: ==Richtlijnen ('canons') van de tekstkritiek== Het is van belang voor de beslissingen zo veel mogelijk heldere objectieve criteria toe te passen. Zo worden de beslissingen transparant en consistent en wordt de discussie bevorderd.<ref> Dit gedeelte is ontleend aan: Biblical Criticism: Historical. Literary an Textual; by Harrison, Waltke, Guthrie, Fee, Zondervan Publsishing House, Grand Rapids, Michigan,1978.</ref> ===Oude Testament=== Regel 137: # In zijn algemeenheid is de moeilijkste lezing de meest waarschijnlijke. # In zijn algemeenheid is de kortste lezing de meest waarschijnlijke. # Wie zich echt met tekstkritiek bezig wil houden moet praktische ervaring opdoen met de [[Bijbelse handschriften]].<ref> Aland, Kurt en Barbara, ''Der Text des Neuen Testaments'', Deutsche Bibelgesellschaft, 1982; blz. 282-283</ref>

Tekstkritiek van de Bijbel: verschil tussen versies