Paleis op de Meir: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
AGL (overleg | bijdragen)
kGeen bewerkingssamenvatting
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
{{Infobox gebouw
| naam = Paleis op de Meir
| afbeelding = Koninklijk Paleis op de Meir, 1888, Jozef Linnig, Felixarchief, 12 3010 = Antwerpen Meir 50 - 102916 - onroerenderfgoed.jpg
| onderschrift = Koninklijk Paleis op de Meir, 1888, Jozef Linnig, Felixarchief =
| locatie = {{BE}}, [[Antwerpen (stad)|Antwerpen]]
| oorspronkelijke functie = Stadspaleis
| gebruik = Museum
| start =
| gereed =
| opening =
| sluiting =
| verbouwing =
| antenne/spits =
| hoogte top =
| status =
| bouwstijl =
| bouwkosten =
| hoogte dak =
| monumentstatus =
| monumentnummer =
| verdiepingen =
| liften =
| architect =
| eigenaar =
| ingenieur =
| aannemer =
| ontwikkelaar =
| afbeelding2 =
| onderschrift2 =
| mapname =
| lat_deg =
| lat_min =
| lat_sec =
| lat_dir =
| lon_deg =
| lon_min =
| lon_sec =
| lon_dir =
}}
Het voormalig '''Koninklijk Paleis op de Meir''' is een 18de-eeuws [[stadspaleis]] in de [[Belgische]] stad [[Antwerpen (stad)|Antwerpen]], beheerd door [[Herita]]. Het paleis bevindt zich op de hoek van de [[Meir (straat)|Meir]] en de [[Wapper]].
 
Het voormalig '''Koninklijk Paleis op de Meir''' is een voormalig 18de-eeuws [[stadspaleis]] in de [[Belgische]] stad [[Antwerpen (stad)|Antwerpen]]. Het was ooit nog de eigendom van belangrijke heersers zoals [[Napoleon Bonaparte]], beheerd[[Willem doorI der Nederlanden]] en het [[HeritaBelgische monarchie|Belgisch koningshuis]]. Het paleis bevindt zich op de hoek van de [[Meir (straat)|Meir]] en de [[Wapper]]. Naast een stadspaleis was het ook een keizerlijke en een koninklijke residentie, tot het in [[1969]] "aan het volk gegeven" is.
==Koninklijk Paleis van Antwerpen==
[[File:Antwerpen 5.JPG|thumb|300px|Spiegelzaal van het Paleis op de Meir]]
Het paleis werd gebouwd in het midden van de 18de eeuw als stadspaleis. De rijke koopman [[Johan Alexander van Susteren]] (1719-1764), die een vermogen vergaarde met beleggingen in de [[Oostendse Compagnie]], liet het bouwen door de Antwerpse architect [[Jan Pieter van Baurscheidt de Jonge]].
 
== Geschiedenis ==
Door de gunstige ligging wekte het paleis de aandacht van [[Napoleon Bonaparte|keizer Napoleon]], die het in 1811 verwierf. De keizer liet de salons verfraaien en inrichten met Franse [[Empirestijl|empiremeubels]]. Parijse decorateurs zoals [[Pierre Fontaine]] werden hiervoor belast. Napoleon heeft echter nooit in het paleis verbleven. Tijdens de verbanning van de Franse keizer op het eiland Elba heeft zijn rivaal [[Alexander I van Rusland]] er wel gewoond.
[[Bestand:Koninklijk Paleis op de Meir, 1888, Jozef Linnig, Felixarchief, 12 3010.jpg|links|miniatuur|250x250px|Koninklijk Paleis op de Meir, 1888, Jozef Linnig, Felixarchief.]]
 
=== Oorsprong ===
Na de verdrijving van Napoleon werden de Zuidelijke Nederlanden onderdeel van het nieuwe [[Verenigd Koninkrijk der Nederlanden]] en het paleis ging naar de nieuwe koning: [[Willem I der Nederlanden|Koning Willem I]]. Deze gaf opdracht tot het inrichten van de ''Zaal van de XVII Provinciën''<ref>{{Citeer web |url=http://www.cultuurwetenschappen.org/essays/07/antwerpen.php |titel=De Hollandse Zaal in het koninklijk paleis van Antwerpen |auteur=Jean-Pierre Van der Planken |uitgever=Cultuurwetenshappen E-zine |datum=2007 |bezochtdatum=29 november 2016 |dodeurl=ja |archiefurl=https://archive.is/20120530093744/http://www.cultuurwetenschappen.org/essays/07/antwerpen.php |archiefdatum=30 mei 2012 }}</ref>. Na de Belgische opstand van 1830 werd het Paleis opgeëist door het Belgische [[Voorlopig Bewind (België)|Voorlopig Bewind]].
Het gebouw werd opgetrokken in opdracht van de rijke [[Handelaar|koopman]] Johan Alexander van Susteren (1719-1764), die een vermogen vergaarde met beleggingen in de [[Oostendse Compagnie]], door de Antwerpse architect [[Jan Pieter van Baurscheidt de Jonge]]. Van Susteren liet hiervoor in [[1745]] drie panden afbreken op de [[Meir (straat)|Meir]] om er zijn droompaleis te laten optrekken. De koopman woonde eigenlijk in een kasteel in het landelijke '[['s-Gravenwezel|s-Gravenwezel]], maar hij wou ook in de stad [[Antwerpen (stad)|Antwerpen]] een residentie hebben. Helaas heeft hij zijn droomstekje nooit volledig afgewerkt gezien vanwege zijn kinderloze dood in [[1764]].
 
=== Franse periode ===
De [[België|Belgische]] monarchen gebruikten het paleis als ontvangstdecor voor gasten die via de haven in het land aankwamen. [[Leopold II van België|Leopold II]] liet het paleis verfraaien en bouwde onder andere een grote [[spiegelzaal]]. Hij gaf opdracht voor het bouwen van een verbindingsgalerij tussen de twee zijvleugels. [[Albert I van België|Koning Albert I]] verbleef er kort tijdens de [[Eerste Wereldoorlog]]. In de jaren 60 achtte de [[Koninklijke Huishouding]] het paleis niet meer geschikt en men dacht aan een culturele bestemming voor het geheel. [[Koning Boudewijn]] schonk het paleis aan het volk, het werd samen met het meubilair in 1969 overgedragen aan het Ministerie van Cultuur. Sindsdien grepen in het gebouw culturele [[happening|happenings]], [[performance|performances]] plaats en huisvestte het tijdelijke [[Installatie (kunstwerk)|installaties]].
Door de gunstige ligging wekte het paleis de aandacht van de Franse keizer [[Napoleon Bonaparte]] toen onze gewesten na de [[Franse Revolutie]] in zijn handen kwamen. Hij kocht het stadspaleis in [[1812]] voor 170.000 francs. Hij liet het paleis ombouwen tot vier appartementen: eentje voor zijn [[Grootmeester (hofhouding)|grootmaarschalk]], de [[hofdame]], de [[Joséphine de Beauharnais|keizerin]] en eentje voor zichzelf. De keizer liet de salons ook verfraaien en inrichten met Franse [[Empirestijl|empiremeubels]]. Parijse decorateurs zoals [[Pierre Fontaine]] werden hiervoor belast. Napoleon liet ook meubels uit [[Eerste Franse Keizerrijk|Frankrijk]] en uit het [[Paleis op de Dam]] in [[Amsterdam]] aanrukken. Kandelaars, wandtafels, meubels van roudbruin mahoniehout werden vervaardigd, net als ornamenten in verguld brons. Napoleon zag het groots voor zijn paleis.
 
Ondanks alle inspanningen heeft Napoleon nooit in het paleis verbleven. Wanneer het paleis klaar was, zat hij al op het eiland [[Elba]] in ballingschap. Nadien kwam het paleis in de handen van zijn rivaal de [[Keizerrijk Rusland|Russische tsaar]] [[Alexander I van Rusland|Alexander I]] die er in [[1814]] zijn intrek nam. Op [[28 juni]] verscheen hij op het balkon om de bevolking van Antwerpen te groeten: het begin van een lange traditie. Na de verdrijving van Napoleonde Fransen werden de [[Zuidelijke Nederlanden]] onderdeel van het nieuwe [[Verenigd Koninkrijk der Nederlanden]] en het paleis ging naar dezijn nieuwe koning: [[Willem I der Nederlanden|Koning Willem I]]. Deze gaf opdracht tot het inrichten van de ''Zaal van de XVII Provinciën''<ref>{{Citeer web |url=http://www.cultuurwetenschappen.org/essays/07/antwerpen.php |titel=De Hollandse Zaal in het koninklijk paleis van Antwerpen|bezochtdatum=29 november 2016|auteur=Jean-Pierre Van der Planken |datum=2007|uitgever=Cultuurwetenshappen E-zine |datum=2007 |bezochtdatum=29 november 2016 |dodeurl=ja |archiefurl=https://archive.is/20120530093744/http://www.cultuurwetenschappen.org/essays/07/antwerpen.php |archiefdatum=30 mei 2012 |dodeurl=ja}}</ref>. Na de Belgische opstand van 1830 werd het Paleis opgeëist door het Belgische [[Voorlopig Bewind (België)|Voorlopig Bewind]].
Sinds 2004 droeg [[Erfgoed Vlaanderen]] de verantwoordelijkheid over het paleis, dat in zijn koninklijk verleden al heel wat bestemmingen had. Er werd een inventaris opgesteld van het meubilair. Op 12 maart 2010 keerden de 150 historisch waardevolle meubels terug op hun oorspronkelijke bestemming.<ref>[http://www.gva.be/antwerpen/antwerpen/historische-meubelen-paleis-op-de-meir-zijn-terecht.aspx Historische meubelen Paleis op de Meir zijn terecht]</ref> Deze vonden tot die datum een onderkomen op het [[Koninklijk Paleis van Brussel]]. Volgens kenners verkeerden de meubels in goede staat.
 
=== Belgische periode ===
Op 8 en 9 mei 2010 werd een openingsweekend gehouden en was het gerestaureerde interieur samen met het meubilair er voortaan te bewonderen.
[[Bestand:Liberation de la Belgique. Lanimation sur la Place de Meir à Anvers devant le …, Bestanddeelnr 158-2364.jpg|miniatuur|300x300px|Feest aan het paleis n.a.v. de bevrijding van België na WOI]]
Na de [[Belgische Revolutie|Belgische opstand]] van [[1830]] werd het Paleis opgeëist door het [[België|Belgische]] [[Voorlopig Bewind (België)|Voorlopig Bewind]]. Het gebouw kwam in de handen van het allereerste Belgische staatshoofd: [[Regent (bestuurder)|Regent]] [[Erasme Louis Surlet de Chokier|Erasme-Louis Surlet de Chokier]]. Een jaar later zou het Paleis op de Meir het middelpunt zijn van de festiviteiten naar aanleiding van de blijde intrede van koning [[Leopold I van België|Leopold I]]. De vorst zou er regelmatig verblijven en hier ook de [[Britse monarchie|Britse koningin]] [[Victoria van het Verenigd Koninkrijk|Victoria]] tweemaal feestelijk ontvangen. Ook de volgende koningen en andere belangrijke gasten, zoals de [[Premier van het Verenigd Koninkrijk|Britse premier]] [[Winston Churchill]], kwamen op het balkon om het volk te groeten en begroet te worden. Ze gebruikten het ook als ontvangstdecor voor gasten die via de [[Haven van Antwerpen|haven]] in het land aankwamen.
 
De [[België|Belgische]] monarchen gebruikten het paleis als ontvangstdecor voor gasten die via de haven in het land aankwamen.Koning [[Leopold II van België|Leopold II]] liet het paleis verfraaien tijdens zijn regeerperiode en bouwde onder andere een grote [[spiegelzaal]]. Hij gaf de opdracht voor het bouwen van een verbindingsgalerij tussen de twee zijvleugels. Moderne sanitair werd ook pas in zijn periode geïnstalleerd. Koning [[Albert I van België|Koning Albert I]] verbleef er kort tijdens de [[Eerste Wereldoorlog]], het was een tijdje zijn residentie toen hij moest vluchten uit [[Brussel (stad)|Brussel]]. In de [[jaren 60]] achtte de [[Koninklijke Huishouding]] het paleis niet meer geschikt en men dacht aan een culturele bestemming voor het geheel. Koning [[Koning Boudewijn|Boudewijn]] schonk het paleis "aan het volk", het werd samen met het meubilair in [[1969]] overgedragen aan het Ministerie van Cultuur. Sindsdien grepen in het gebouw culturele [[happening|happenings]], [[performance|performances]] plaats en huisvestte het tijdelijke [[Installatie (kunstwerk)|installaties]].
==Restauratie==
Erfgoed Vlaanderen startte in 2001 met de [[restauratie (gebouw)|restauratie]] van de gevels en het dak, evenals van het interieur waaronder de empiresalons. De beschadigde wandbekledingen werden hersteld en gereinigd en de plafondversieringen werden opnieuw voorzien van verguldsel. Het geheel kreeg een nieuwe klimaatregeling en werd voorzien van een aangepaste brandbeveiliging.
 
=== Restauratie ===
==Huidige functie==
Erfgoed Vlaanderen startte in 2001 met de [[restauratie (gebouw)|restauratie]] van de gevels en het dak, evenals van het interieur waaronder de empiresalons. De beschadigde wandbekledingen werden hersteld en gereinigd en de plafondversieringen werden opnieuw voorzien van verguldsel. Het geheel kreeg een nieuwe klimaatregeling en werd voorzien van een aangepaste brandbeveiliging. Sinds 2004 draagt [[Erfgoed Vlaanderen]] de verantwoordelijkheid van het paleis. Er werd een inventaris opgesteld van het meubilair.
Anno 2010 kreeg het paleis op de Meir een nieuwe bestemming. De zalen en salons op de eerste verdieping kregen een museale functie. Men kan het paleis als monument bezoeken inclusief de empiremeubels en de decoraties.
 
Op [[12 maart]] [[2010]] keerden de 150 historisch waardevolle meubels terug op hun oorspronkelijke bestemming.<ref>[http://www.gva.be/antwerpen/antwerpen/historische-meubelen-paleis-op-de-meir-zijn-terecht.aspx Historische meubelen Paleis op de Meir zijn terecht]</ref> Deze vonden tot die datum een onderkomen op het [[Koninklijk Paleis van Brussel]]. Volgens kenners verkeerden de meubels in goede staat. Op 8 en 9 mei 2010 werd een openingsweekend gehouden en was het gerestaureerde interieur samen met het meubilair er voortaan te bewonderen. [[File:Antwerpen 5.JPG|thumb|300px|Spiegelzaal van het Paleis op de Meir]]De zalen en salons op de eerste verdieping kregen een museale functie. Men kon het paleis als monument bezoeken, inclusief de empiremeubels en de decoraties. De spiegelzaal werd gebruikt voor diners, recepties, presentaties, walking dinners en modeshows. In de blauwel zaal, vroeger het salon van Napoleon, hangen portretten van Napoleon en Leopold II, gemaakt in opdracht van [[Dominique Persoone]]. Op het gelijkvloers is er een winkel van ''The Chocolate Line'' van Persoone en een koffie- en theehuis. De opbrengst van de verhuur wordt door de erfgoedorganisatie [[Herita]] aangewend voor het onderhoud en de ontsluiting van het monument.<ref>{{Citeer web|url=http://www.gva.be/antwerpen/antwerpen/the-chocolat-line-opent-zijn-deuren-in-het-paleis-op-de-meir.aspx|titel=The Chocolat Line opent zijn deuren in het Paleis op de Meir|bezochtdatum=22 maart 2010|auteur=|datum=18 maart 2010|uitgever=[[Gazet van Antwerpen]]}}</ref>
De 'Spiegelzaal' wordt gebruikt voor diners, recepties, presentaties, walking dinners of modeshows. (zittend tot 100 personen, staande tot 250 personen).
 
== Huidige functie ==
In de blauwe zaal, vroeger het salon van Napoleon, hangen portretten van Napoleon en Leopold II, gemaakt in opdracht van [[Dominique Persoone]] door het grafisch collectief [[fourpoint]].
Na de restauratie werd het Paleis op de Meir in [[2013]] tijdelijk opengesteld voor het publiek. In [[2021]] opende het Paleis na jaren, tijdelijk en voor een tweede keer, de deuren voor het publiek. Die opening paste in de feestelijkheden rond 800 jaar 't Stad. De historische meubels werden weer van zolder gehaald en tentoongesteld.<ref>{{Citeer web|url=https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/04/12/paleis-op-de-meir-met-meubels-van-napoleon-tijdelijk-open-voor-p/|titel=Paleis op de Meir in Antwerpen met meubels van Napoleon tijdelijk open voor publiek|bezochtdatum=2021-08-09|auteur=VRT NWS|datum=2021-04-12|werk=vrtnws.be|taal=nl}}</ref> Deze keer kon het publiek ook de prachtige spiegelzaal en het bed van de keizerin aanschouwen. De verdere toekomst van het paleis is nog onduidelijk. [[Herita]] is volop aan het zoeken naar een geschikte invulling.<ref>{{Citeer web|url=https://myprivacy.dpgmedia.be/consent?siteKey=Uqxf9TXhjmaG4pbQ&callbackUrl=https%3A%2F%2Fwww.hln.be%2Fprivacy-gate%2Faccept-tcf2%3FredirectUri%3D%252Fantwerpen%252Fooit-nog-van-napoleon-straks-open-voor-grote-publiek-binnenkijken-in-het-paleis-van-een-keizer-verstopt-op-de-antwerpse-meir~a60084a7%252F|titel=DPG Media Privacy Gate|bezochtdatum=2021-08-09|werk=myprivacy.dpgmedia.be}}</ref>
Op het gelijkvloers is er een winkel van ''The Chocolate Line'' van Dominique Persoone en een koffie- en theehuis. De opbrengst van de verhuur wordt door [[Herita]] aangewend voor de onderhoud en de ontsluiting van het monument.<ref>{{Citeer web |url=http://www.gva.be/antwerpen/antwerpen/the-chocolat-line-opent-zijn-deuren-in-het-paleis-op-de-meir.aspx |titel=The Chocolat Line opent zijn deuren in het Paleis op de Meir |auteur= |uitgever=[[Gazet van Antwerpen]] |datum=18 maart 2010 |bezochtdatum=22 maart 2010}}</ref>
 
== Externe link ==
* [http://www.paleisopdemeir.be/ website Paleis op de Meir]