Versie van 18 jun 2021 04:18 bewerken Jepz11 (overleg \| bijdragen) uitgebreid bevestigde gebruikers, Uitgezonderden van IP-adresblokkades 1.020 bewerkingen →‎top: crema Labels: Bewerking via mobiel Bewerking via mobiele app Bewerking via Android-app ← Oudere bewerking		Versie van 18 jul 2021 22:54 bewerken ongedaan maken De Geo (overleg \| bijdragen) uitgebreid bevestigde gebruikers, Uitgezonderden van IP-adresblokkades 16.729 bewerkingen inleiding; type apparaten is niet horeca OF thuisgebruik; crema niet echt goed ontwikkeld bij een espressokan; zie ook Mokkapot; veel suiker is niet meer de standaard Nieuwere bewerking →
Regel 1: {{Zie artikel\|Voor overige betekenissen, zie [[Espresso heuristische logische minimalisator]].}} [[Bestand:Tazzina di caffè a Ventimiglia.jpg\|thumb\|260px\|Espresso in klassiek porseleinen kopje]] '''Espresso''' is [[Koffie (drank)\|koffie]] die ~~gezet~~bereid wordt door een kleine hoeveelheid heet [[water]] onder hoge [[Druk (grootheid)\|druk]] door fijn gemalen koffie te persen. Espresso wordt gedronken uit een klein kopje. ~~Espresso wordt gedronken uit een klein kopje.~~ ~~Voor huishoudelijk gebruik zijn er espressokannen die door een gasvlam worden verhit.~~ ~~In de [[horeca]] wordt een [[espressomachine]] gebruikt.~~ ~~Typerend voor goed gemaakte espresso is het donkerbruine schuimlaagje, de ''crema''.~~ == Ontstaan == Door de grote vraag naar snellere bereidingen werd in 1822 door Louis Bernard Rabaut en later Edward Loysel een methode bedacht voor de productie van grote hoeveelheden koffie waarbij heet water door middel van [[stoom]]druk door het koffiemaalsel werd gefilterd. De stoomdruk werd verkregen door het water in het kookvat op hoge temperatuur te brengen. Rond 1900 werden in Italië variaties op deze zetmethode bedacht waardoor bereidingen per kop mogelijk werden - 'expres' voor één persoon gemaakt. De naam 'Espresso' was geboren. De etymologie van het woord is onderwerp van discussie. Voor de hand ligt een afleiding van het voltooid deelwoord van het Latijnse werkwoord ''exprimere'', uitpersen, uitknijpen, namelijk ''expressus''; anderen zeggen (''espresso'': Italiaans voor 'uitdrukkelijk' of letterlijk: onder druk, es presso)<ref>Elisabetta Sandri, 2001: "... da cui il nome di espresso: ''fatto al momento per chi lo richieda''", [https://web.archive.org/web/20071117051759/http://guide.dada.net/italiano/interventi/2001/11/78737.shtml Il caffè: piccola storia di aromi] (ital.)</ref>. In 1901 patenteerde Luigi Bezzera de eerste compacte espressomachine 'Ideale' geschikt voor elke gewone drinkgelegenheid. Water én stoom werden onder 1,5 [[bar (druk)\|bar]] door de gemalen koffie gedrukt. Dit hete water had wel een nadeel; het verbrandde de fijngemalen koffie en gaf de koffie zo een bijzonder bittere smaak. Om dit op te heffen werd er ruim suiker aan toegevoegd. ~~Hoewel de huidige espresso's gezet worden onder perfecte omstandigheden met betere melanges, wordt in Italië nog steeds deze espresso met veel suiker gedronken.~~ Gedurende de periode 1905 en 1935 ontstonden er vele espresso-fabriekjes waaronder LaPavoni, Victoria Arduino, La Rancilio, La Marzocco en La Cimbali. De Bezzera-methode werd continu gekopieerd maar er veranderde weinig. In 1935 wist Prof. [[Francesco Illy]] dit probleem op te lossen door druk en watertemperatuur van elkaar los te koppelen. De machine die hij ontwierp noemde hij de Illetta. Het water werd nu door middel van luchtdruk door de gemalen koffie geperst in plaats van door stoom. De temperatuur kon nu onder het kookpunt worden gehouden. In 1938 patenteerde Achille Gaggia een systeem om water door middel van een mechanisch gespannen, handbediende veer door de koffie te persen. Door een [[hendel]] naar beneden te drukken, kon er warm water (circa 92 °C) in een cilinder gestuurd worden dat op zijn beurt weer door de koffie werd geperst door de hendel omhoog te laten komen waarbij de veer zijn werk deed. De druk die hierdoor ontstond liep nu op tot zo'n 9 Bar.

Espresso: verschil tussen versies