Huiszwaluw: verschil tussen versies

| rl-id = 103811886

| afbeelding = Mehlschwalbe Delichon urbicum.jpg

| orde = [[Zangvogels|Passeriformes]] (Zangvogels)

| familie = [[Zwaluwen (zangvogels)|Hirundinidae]] (Zwaluwen)

| species = Delichon urbicum

}}

De '''huiszwaluw''' (''Delichon urbicum'') is een [[vogels|vogel]] uit de familie van [[zwaluwen (zangvogels)|zwaluwen]] (Hirundinidae). Het is een [[Vogeltrek|trekvogel]] die broedt in [[Europa (werelddeel)|Europa]], [[Noord-Afrika]] en de gematigde streken in [[Azië]] en overwintert in [[Sub-Saharisch Afrika]] en de Aziatische tropen.

 

 

== Uiterlijke kenmerken ==

De huiszwaluw is een middelgrote zwaluw en bereikt een [[lichaamslengte]] tot 15 centimeter. Volwassen vogels wegen ongeveer 18 gram en hebben een vleugelspanwijdte van 26 tot 29 centimeter. Het verenkleed is blauwzwart op de korte, lichtgevorkte staart, de bovenste helft van de kop en de [[dorsaal|bovenzijde]], met uitzondering van het gedeelte achter de vleugels. Hier is het verenkleed wit, evenals aan de onder- of [[Ventraal|buikzijde]]. Ook de korte, roze poten zijn voor een groot deel bedekt met witte veren. De huiszwaluw heeft bruine ogen en een kleine, zwarte snavel.<ref>{{nl}} Soortenbank.nl: [http://www.soortenbank.nl/soorten.php?soortengroep=vogels&record=Delichon+urbica Huiszwaluw (Delichon urbica)]</ref>

 

 

=== Onderscheid met andere zwaluwen ===

De huiszwaluw bevindt zich vaak in het gezelschap van andere zwaluwen, zoals de [[boerenzwaluw]] (''Hirundo rustica''), de [[oeverzwaluw]] (''Riparia riparia'') en de [[roodstuitzwaluw]] (''Cecropis daurica''). Dankzij zijn kenmerkende verenkleed is de huiszwaluw makkelijk te herkennen, zowel in de vlucht als op de grond. In delen van [[Afrika]] kan hij verwisseld worden met de [[grijsstuitzwaluw]] (''Pseudhirundo griseopyga''), al heeft deze grijzere veren aan de rompbovenzijde, een vaalwitte onderzijde en een langere, diepgevorkte staart.

 

== Gedrag en leefwijze ==

De huiszwaluw is een [[Diurnaal levend organisme|dagactieve]] vogel. Hij bevindt zich vrijwel altijd in grote kolonies met soortgenoten en andere zwaluwsoorten, waarmee hij samen [[Roesten (gedrag)|roest]], broedt en jaagt.

 

 

=== Voedsel en vlieggedrag ===

Het voedsel van de huiszwaluw bestaat voornamelijk uit vliegende [[insecten]] die hij in de vlucht vangt. Hij maakt lange glijvluchten en spaart zo meer energie dan de meeste andere insectenetende vogels. Het is een behendige vlieger en is zelfs in staat om tijdens de vlucht water te drinken.

 

 

=== Natuurlijke vijanden ===

De [[boomvalk]] (''Falco subbuteo'') en andere [[valken]]soorten zijn de voornaamste natuurlijke vijanden van de huiszwaluw. Valken vliegen overwegend sneller dan de huiszwaluw, maar ze zijn minder behendig en de meeste aanvallen mislukken.<ref name= Mullarney>{{en}} {{cite book | last = Mullarney | first = Killian |author2= Svensson, Lars|author3=Zetterstrom, Dan|author4=Grant, Peter |title = Collins Bird Guide | year = 1999 | publisher = Collins |page = 242 |isbn = 0-00-219728-6}}</ref> Een andere natuurlijke vijand is de [[huismus]] (''Passer domesticus''). Wanneer huiszwaluwen hun nest bouwen worden ze regelmatig door de huismus verjaagd, waarna deze hun [[Nestconcurrentie|nest verovert]].<ref name=coward />

 

Tussen april en mei keren de huiszwaluwen van hun overwinteringsgebied naar het broedgebied in [[Eurazië]] terug. Oorspronkelijk bouwde de huiszwaluw zijn nest vooral tegen klifranden en in grotten. Naarmate er meer bruggen, huizen en andere menselijke bouwwerken verschenen ontstonden steeds meer alternatieven en tegenwoordig bestaan er slechts een klein aantal kolonies die in kliffen hun jongen groot brengen.

 

 

=== Latere leeftijd ===

Vliegvlugge juvenielen verzamelen zich in groeiende zwermen in bomen of op daken. Vanaf het einde van oktober beginnen juvenielen en oudere huiszwaluwen naar hun overwinteringsgebieden te trekken en in december zijn de laatste vogels in het broedgebied verdwenen. Huiszwaluwen bereiken gemiddeld een leeftijd van vijf jaar, al zijn er exemplaren bekend die veertien jaar oud werden.

 

 

== Verspreiding ==

----

{{Kolommen2|Kolom1=

In zijn broedgebied heeft de huiszwaluw een voorkeur voor open landelijk gebied met lage vegetatie en genoeg water in de buurt. De huiszwaluw [[roesten (gedrag)|roest]] in bomen en op andere plaatsen waar hij een goed uitzicht op zijn omgeving heeft.<ref name= Mullarney/> In landelijk gebied deelt de huiszwaluw zijn broedterritorium met boerenzwaluwen, maar hij heeft zich meer aangepast aan stedelijk gebied en broedt soms in stadscentra waar weinig luchtvervuiling is.<ref name=BWP/> Ook in het overwinteringsgebied deelt de huiszwaluw een groot deel van zijn habitat met die van de boerenzwaluw.

 

=== Status ===

In Europa werd het aantal broedparen in 2004 geschat op 9,9 miljoen tot 24 miljoen. Op basis van deze aantallen werd geschat dat de populatie wereldwijd 66 tot 288 miljoen individuele exemplaren bedraagt.<ref name=IUCN /> Het verspreidingsgebied van de huiszwaluw wordt geschat op ruim 16 miljoen vierkante kilometers.<ref>{{en}} {{cite web | title =Northern House-martin – BirdLife Species Factsheet | publisher =BirdLife International | url = http://www.birdlife.org/datazone/species/index.html?action=SpcHTMDetails.asp&sid=7150&m=0 | accessdate = 9 juli 2015}}</ref> Op basis van deze en andere gegevens is de status van de huiszwaluw geklasseerd als 'niet bedreigd' (''Least Concern'') op de [[Rode Lijst van de IUCN]]<ref name=IUCN /> en heeft hij geen speciale status bij de ''Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora'' ([[Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora|CITES]]), de organisatie die de internationale handel in flora en fauna reguleert.