|
De '''Zuiderzeetramweg''' was een [[stoomtram]]lijn op [[normaalspoor]] van [[Hattemerbroek]] via [[Elburg (stad)|Elburg]] naar [[Nunspeet (plaats)|Nunspeet]] met een zijtak van [[Wezep]] naar [[De Zande]], die van 1908 tot 1931 in bedrijf is geweest.
[[Bestand:Tramlijn Nunspeet - Hattemerbroek.png|thumb|De Zuiderzeetramweg ingetekend op een recente kaart van Openstreetmap. De ononderbroken zwarte lijnen zijn de tramlijnen van de Zuiderzeetram.De onderbroken lijnen zijn de spoorlijnen waar de tram gebruik van maakte.]]
== Lijnen ==
De [[Nederlandsche Centraal-Spoorweg-Maatschappij|NCS]] kreeg in 1907 de concessie. Zij voerde deze concessie uit middels haar dochter [[Nederlandsche Buurtspoorweg-Maatschappij|NBM]].
De [[Nederlandsche Centraal-Spoorweg-Maatschappij|NCS]] kreeg in 1907 de concessie. Zij voerde deze concessie uit middels haar dochter [[Nederlandsche Buurtspoorweg-Maatschappij|NBM]]. De trams over deze lijn starten in [[station Zwolle]] en [[Station Kampen Zuid (1913-1934)|Station Kampen Zuid]] op het reguliere spoor. In 1908 werd de lijn (Zwolle-)Hattemerbroek-Nunspeet geopend. Vanuit Zwolle ging de tram over de IJssel met de [[Hanzeboog|spoorbrug]] om bij Hattemerbroek op de eigen tramlijn te komen. Deze tramlijn volgde grotendeels de [[Zuiderzeestraatweg]]. In Elburg was de [[Remise (openbaar vervoer)|remise]] van de tramlijn. Hier doorsneed de lijn de wallen van het stadje. Op [[station Nunspeet]] was er een aan sluiting op het reguliere spoor. In 1914 werd de lijn (Kampen-)De Zande-Wezep geopend. De tram uit Kampen startte op de [[Spoorlijn Hattem - Kampen Zuid|spoorlijn richting Hattem]] en takte in de Zande af richting Wezep, de [[Kamperstraatweg]] volgend. Bij [[IJsselvliedt]] takte ze aan op de tramlijn naar Nunspeet.
In 1908 werd de [[tramlijn Nunspeet - Hattemerbroek]] geopend. In Nunspeet was er een aansluiting op de [[spoorlijn Utrecht - Kampen]], ook van de NCS. In Elburg was de [[Remise (openbaar vervoer)|remise]] van de tramlijn. Hier doorsneed de lijn de wallen van het stadje. Bij [[IJsselvliedt]] takte de in 1914 geopende zijlijn [[tramlijn Wezep - De Zande|Wezep - De Zande]] af om bij [[stopplaats De Zande]] aan te sluiten op de [[spoorlijn Hattem - Kampen Zuid]]. Vanaf Hattemerbroek volgde de tram weer de spoorlijn Utrecht - Kampen tot aan [[station Zwolle]].
== Vervoer ==
[[Bestand:Zicht op gedeelte van de stadsmuur met halfronde muurtoren en spoorlijntje - Elburg - 20068612 - RCE.jpg|thumb|Zicht op gedeelte van de stadsmuur met halfronde muurtoren en de Zuiderzeetramlijn in Elburg]]
In totaal waren er ongeveer 60 haltes. Deze waren doorgaans aangegeven met witgeverfde band om een boom met een nummer.<ref>Fokke Bakker, Tom Bergstra: De Zuiderzeestoomtram. De tramlijn Nunspeet-Elburg-Zwolle, 1908-1931 en de zijlijn naar Kampen. Uitgeverij Pirola Schoorl. 1987. {{ISBN|906455062X}}. blz. 71</ref> Een enkel halte had een haltepaal. Een plaats als [[Oldebroek (plaats)|Oldebroek]] had een eigen station. Er waren slechts enkele verplichte stops, meestal stopte de tram op verzoek.
Wat betreft het goederenvervoer waren er 5 bedrijfsaansluitingen: [[Veluvine|Verffabriek De Veluwe]] in Nunspeet, Vereeniging Landbouwbelang Oldebroek, Zuivelfabriek Altena in [[Doornspijk]], Landbouwvereniging Doornspijk en Zuivelfabriek Kamperveen. Om deze laatste aansluiting te kunnen bedienen was er een draaischijf aangelegd.<ref name="Dijkers">A. Dijkers: De goederenwagens der Nederlandse tramwegen. Schuyt en co 1996 Boeknummer 27 in de serie van de NVBS, {{ISBN|9060974042}}, blz. 136-137</ref>
== Materieel ==
== Exploitatie ==
[[Bestand:Elburg met Zuiderzeetram.jpg|thumb|Elburg met op de voorgrond de remise van de Zuiderzeetram]]
De lijn kwam in de eerste vijf jaren uit de kosten maar dat ontwikkelde zich negatief. Na 1915 werd er verlies gemaakt.<ref>Fokke Bakker, Tom Bergstra: De Zuiderzeestoomtram. De Tramlijn Nunspeet-Elburg-Zwolle, 1908-1931 en de zijlijn naar Kampen. Uitgeverij Pirola Schoorl. 1987. {{ISBN|906455062X}}. blz. 121-128</ref> In 1919 werd de exploitatie samen met de andere lijnen van de NCS overgenomen door [[Staatsspoorwegen|SS]]. In de 20 jaren ging het vervoer achteruit. De lijn naar Kampen was altijd sterk verliesgevend geweest. In 1931 werd de Zuiderzeetramweg dan ook opgeheven. De verbinding naar [[Veluvine|verffabriek de Veluwe]] in Nunspeet bleef daarna voortbestaan als [[Raccordement|bedrijfsraccordement]].<ref name="Dijkers"></ref>
== Zie ook ==
* [[NCS-rijtuigen voor de Zuiderzeestoomtram]]
<gallery widths ="200" heights="200" >
Bestand:Supermarkt Elburg in de voormalige stooomtramremise.jpg|De Jumbo supermarkt in de voormalige remise van Zuiderzeetramweg
Bestand:Keermuren van de tramweg in de wallen van Elburg.jpg|De keermuren waar tussen de lijn van de Zuiderzeetramweg heeft gelopen. Na het opbreken van de tramlijn zijn de wallen weer hersteld, maar de keermuren zijn gebleven.
</gallery>
{{Appendix}}
[[Categorie:Tram in Gelderland]]
[[Categorie:Tram in Overijssel]]
[[Categorie:Nederlandsche Centraal-Spoorweg-Maatschappij]]
| 
