Amandus van Maastricht: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→Nalatenschap: vorige edit geredigeerd + aangevuld; layout afbeeldingen verbeterd |
vervolg layout aanpassingen (afbeeldingen corresponderen beter met de tekst) |
||
Regel 24:
'''Amandus van Maastricht''', soms aangeduid als ''Amandus van Nantes'', ''Amandus van Gent'' of ''Amandus van Elnone'', bijnaam ''Apostel der Franken'' (omgeving [[Nantes]], ca. [[600]] – [[Saint-Amand-les-Eaux]], ca. [[680]]) was een 7e-eeuwse [[Missionaris|missiebisschop]] en stichter van [[klooster (gebouw)|kloosters]] en kerken in [[Vlaanderen]], Noord-[[Frankrijk]] en [[Baskenland]]. Hij was enkele jaren [[Lijst van bisschoppen van Maastricht|bisschop van Maastricht]] en wordt vereerd als [[Rooms-katholieke Kerk|katholiek]] [[heilige (christendom)|heilige]].
== Levensloop ==
[[Bestand:Veüe et perspective de la Royalle Abbaye de St Amand en Tournaisis fondée l'an 638 par Dagobert 1 Roy de France.jpg|thumb|De [[Sint-Amandsabdij]] in [[Saint-Amand-les-Eaux]] in de 18e eeuw]]▼
Volgens de ''Vita Sancti Amandi'' ([[Leven van Sint-Amandus]]) werd Amandus in Neder-[[Poitou]] in een [[adel]]lijke familie geboren. Tegen de wil van zijn familie werd hij op ongeveer twintigjarige leeftijd monnik op het eiland [[Île d'Yeu|Yeu]], voor de kust van de [[Vendée (departement)|Vendée]]. Van daaruit ging hij naar [[Bourges]], waar hij onder leiding van de bisschop, de heilige Austregisilus, in een [[kluizenarij|kluis]] nabij de Sint-Martinuskathedraal 15 jaar lang op water en brood in eenzaamheid leefde.
Regel 32 ⟶ 33:
Amandus stichtte ook het klooster van de Abdij van Elno ([[Latijn]]/[[Frans]]: ''Elnone'' of ''Elnon''; oorspronkelijk de naam van een beekje bij het klooster). De abdij werd later de [[Sint-Amandsabdij]], in [[Saint-Amand-les-Eaux]]. Dit stadje in het noorden van Frankrijk is eveneens naar hem genoemd.
[[Bestand:Archive-ugent-be-C6219C14-681A-11E8-B720-788C0AD9BE4D DS-17 (cropped).jpg|miniatuur|Fragment uit het manuscript "Leven van St.-Amandus". Geschreven door Gilles de Wevel in Vlaanderen, midden 15e eeuw. Bewaard in de [[Universiteitsbibliotheek Gent]].<ref name=":0">{{Citeer web|url=https://lib.ugent.be/viewer/archive.ugent.be:C6219C14-681A-11E8-B720-788C0AD9BE4D#?c=&m=&s=&cv=7&xywh=-1641,-271,8887,4962|titel=Leven van St.-Amandus. Tondalus' visioen. Glossenlied op het Ave Maria|bezochtdatum=2020-08-24|werk=lib.ugent.be}}</ref>]]▼
[[Bestand:Saint Amand et Dagobert Ier.jpg|thumb|Amandus en [[Dagobert I|Dagobert]] (15e-eeuws handschrift)]]▼
Amandus uitte kritiek op de levenswijze van koning [[Dagobert I]] en werd daarom verbannen. Dagobert vroeg hem nadien terug te komen en de opvoeding van de kroonprins op zich te nemen, maar Amandus weigerde. In [[647]] werd hij door koning [[Sigibert III]] benoemd tot bisschop van [[Bisdom Maastricht|Maastricht]], maar al na enkele jaren vroeg hij aan [[Paus Martinus I]] om van deze plicht ontslagen te worden, vanwege de tegenwerking van de lokale [[geestelijke|clerus]].<ref>De La Haye, p.54.</ref>
Regel 42 ⟶ 41:
Amandus bracht zijn laatste jaren door in het klooster van Saint-Amand-les-Eaux, waar hij ook stierf.
▲[[Bestand:Archive-ugent-be-C6219C14-681A-11E8-B720-788C0AD9BE4D DS-17 (cropped).jpg|
==Vita Sancti Amandi==▼
▲[[Bestand:Saint Amand et Dagobert Ier.jpg|thumb|Amandus en [[Dagobert I|Dagobert]]
De ''Vita Sancti Amandi'' is een tekst uit het begin van de [[8e eeuw]], die wordt toegeschreven aan de monnik Baudemundus (of [[Baudemond]]), leerling van Amandus en opvolger van [[Florbertus van Gent|Florbertus]] als abt van de Sint-Pietersabdij; deze tekst werd uitgebreid door Philippe, de abt van [[Aumône]] (in het departement [[Loir-et-Cher]]). Er bestaan een aantal afschriften van de oorspronkelijke levensbeschrijving van Amandus, onder andere handschrift 224 (f° 1-65) uit de 9e eeuw in de bibliotheek van de [[Universiteit Gent|Universiteit van Gent]] en de handschriften 502 (tweede helft van de 11e eeuw), 501 (''Vie et miracles de St.-Amand'') en 500 (beide tweede helft 12e eeuw) in de bibliotheek te [[Valenciennes]]. Handschrift 501 bevat bijzondere miniaturen, onder andere met Amandus en schrijver Baudemond. De [[Universiteitsbibliotheek Gent|universiteitsbibliotheek van Gent]] bewaart ook een afschrift uit de 15e eeuw over het leven en de reizen van Amandus (hs 542, f° 1-236).<ref name=":0" /> Het is geschreven door [[Gillis De Wevel]], die het strofisch gedicht van 12467 verzen afwerkte. In 1842 werd het in druk uitgegeven door Ph. Blommaert.▼
▲== ''Vita Sancti Amandi'' ==
▲De ''Vita Sancti Amandi'' is een tekst uit het begin van de [[8e eeuw]], die wordt toegeschreven aan de monnik Baudemundus (of [[Baudemond]]), leerling van Amandus en opvolger van [[Florbertus van Gent|Florbertus]] als abt van de Sint-Pietersabdij; deze tekst werd uitgebreid door Philippe, de abt van [[Aumône]] (in het departement [[Loir-et-Cher]]). Er bestaan een aantal afschriften van de oorspronkelijke levensbeschrijving van Amandus, onder andere handschrift 224 (f° 1-65) uit de 9e eeuw in de bibliotheek van de [[Universiteit Gent|Universiteit van Gent]] en de handschriften 502 (tweede helft van de 11e eeuw), 501 (''Vie et miracles de St.-Amand'') en 500 (beide tweede helft 12e eeuw) in de bibliotheek te [[Valenciennes]]. Handschrift 501 bevat bijzondere miniaturen, onder andere met Amandus en schrijver Baudemond
De [[Universiteitsbibliotheek Gent|universiteitsbibliotheek van Gent]] bewaart ook een afschrift uit de 15e eeuw over het leven en de reizen van Amandus (hs 542, f° 1-236).<ref name=":0" /> Het is geschreven door [[Gillis De Wevel]], die het strofisch gedicht van 12467 verzen afwerkte. In 1842 werd het in druk uitgegeven door Ph. Blommaert.
Behalve de vroege datering en de coherente inhoud van de ''vita prima'' (eerste biografie), vormen ook een brief van [[paus Martinus I]] uit ca. 649 en het overgeleverde testament van Amandus een stevige basis voor de authenticiteit van de ''Vita Sancti Amandi''.
{{Clearboth}}
== Nalatenschap ==
Regel 63 ⟶ 67:
</gallery>
▲[[Bestand:Veüe et perspective de la Royalle Abbaye de St Amand en Tournaisis fondée l'an 638 par Dagobert 1 Roy de France.jpg|thumb|De [[Sint-Amandsabdij]] in [[Saint-Amand-les-Eaux]] in de 18e eeuw]]
=== Sint-Amanduskerken ===
{{Zie ook|Zie ook [[Sint-Amanduskerk]]}}
| |||