Appingedam: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
|||
Regel 34:
[[Bestand:Appingedam - kerkhof Augustijnenklooster.jpg|thumb|De oude [[Joodse begraafplaats (Appingedam)|Joodse begraafplaats]] op de [[wierde (landvorm)|wierde]] waar het [[Augustijnen (kloosterorde)|Augustijnerklooster]] stond.]]
'''Appingedam''' ({{Audio|001_Appingedam.ogg|<small>uitspraak</small>}}) ([[Gronings]]: ''Dam'' of ''Daam''<ref>Lokaal soms uitgesproken als ''Appegedam'', ''Apmgedam, Appin'dam'' of ''Apnkedaam''</ref>) is een [[Lijst van Nederlandse plaatsen met voormalige stadsrechten|stad]] en voormalige [[gemeente (bestuur)|gemeente]] in de gemeente [[Eemsdelta]] in de provincie [[Groningen (provincie)|Groningen]] in het noorden van [[Nederland]]. Het aantal inwoners per {{Statistiek gemeente Nederland inwoners|TXT=Year}} was {{Statistiek gemeente Nederland inwoners|0003}}.
Een inwoner van Appingedam wordt een Damster of Appingedammer<ref>{{Citeer web | url= https://vrttaal.net/taaladvies-taalkwestie/appingedam | titel= Appingedam | werk= vrttaal.be | uitgever= VRT taal | datum= 2018 | archiefurl= https://web.archive.org/web/20181203170223/https://vrttaal.net/taaladvies-taalkwestie/appingedam | archiefdatum= 3 december 2018 | bezochtdatum= 3 december 2018 | dodeurl= nee }}</ref> genoemd. In de Middeleeuwen sprak men wel van ''Damsaters'', Latijn ''Dammenses'', dat is 'dambewoners'.▼
Het stadje Appingedam, gelegen aan het [[Damsterdiep (kanaal)|Damsterdiep]], was vroeger de hoofdstad van [[Fivelingo (streek)|Fivelingo]]. Het is tezamen met de [[Groningen (stad)|stad Groningen]] een van de twee plaatsen met historische [[stadsrechten]] in de provincie.<ref>De late verlening van stadsrechten aan [[Delfzijl]] en [[Winschoten]] in 1825 had meer een symbolische bedoeling</ref> Het centrum van de plaats is een [[Rijksbeschermd gezicht Appingedam|beschermd stadsgezicht]] met [[Rijksbeschermd gezicht Appingedam Uitbreiding|uitbreiding]].
== Naam ==
De naam ''Appengadomme'' (1225) of ''Damme'' (1235) is volgens sommige theorieën ontleend aan een dam in de rivier de ''[[Heekt#De Appe|Appe]]'' of ''Apt''. Op [[naamkunde|naamkundige]] gronden is een afleiding uit de riviernaam Appe onwaarschijnlijk. Dergelijke vormen komen in de Middeleeuwen alleen voor bij landschapsnamen als Fivelingo.<ref>A. Remmers, ''Von Aaltukerei bis Zwischenmooren. Die Siedlungsnamen zwischen Dollart und Jade'', Schuster, Leer 2004, p. 265</ref>
Waarschijnlijker is een afleiding van de persoonsnaam Appe/Abbe, dan wel de familienaam Appinga/Abbinga. Appingedam betekent dan 'dam bij de woonplaats van de mannen van Abbo' of 'dam bij de woonplaats van de familie Abbinga'. Volgens enkele 15e-eeuwse bronnen werd de [[klooster (gebouw)|klooster]][[Wierde (landvorm)|wierde]] ook wel Appingen genoemd. Vergelijkbaar daarmee is de kloosterwierde Appingen in de [[Krummhörn]], 1401 ''Appungen''. ▲Een inwoner van Appingedam wordt een Damster of Appingedammer<ref>{{Citeer web
== Geschiedenis ==
Regel 123 ⟶ 124:
[[Bestand:Gem-Appingedam-OpenTopo.jpg|thumb|Topografische gemeentekaart van Appingedam, september 2017]]
[[Bestand:Map - NL - Appingedam (2009).svg|thumb|Appingedam en omgeving {{Legenda kaart gemeente Nederland}}]]
De tot en met 2020 bestaande gemeente Appingedam besloeg een oppervlakte van 24,62 [[vierkante kilometer|km²]] (waarvan 0,79 km² water). Als een van de weinige gemeenten in de provincie Groningen had ze tot dan toe de gemeentelijke herindelingen weerstaan: de gemeentegrenzen kwamen vrijwel overeen met die bij de invoering van gemeenten in 1811. De voormalige gemeente Appingedam omvatte de plaatsen en buurtschappen Appingedam, [[Garreweer]], [[Jukwerd]], [[Laskwerd]], [[Marsum (Groningen)|Marsum]], [[Oling (wijk)|Oling]], [[Opwierde]], [[Solwerd]] en [[Tjamsweer]].
=== Gemeenteraad ===
| |||