Blanken: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Versie 58651526 van Faffinator (overleg) ongedaan gemaakt. Het is geen "brief".
Labels: Ongedaan maken Ongedaan gemaakt
Faffinator (overleg | bijdragen)
k Versie 58652205 van Wimpus (overleg) ongedaan gemaakt. Nogmaals: bespreek dit eerst op de overlegpagina
Label: Ongedaan maken
Regel 9:
 
== Keuze voor de term blank of wit ==
In de 21e eeuw wordt door sommigen de voorkeur gegeven aan de term wit in plaats van blank.<ref name="boek-Bergman">{{Citeer boek | auteur=[[Sunny Bergman]] | titel = Wit is ook een kleur | datum = 2016 | ISBN = 9789038803050}}</ref><ref name="boek-Nzume">{{Citeer boek | auteur=[[Anousha Nzume]] | titel = Hallo witte mensen | datum = 2017 | ISBN = 9789462984141}}</ref><ref name="VK2016">{{Citeer web | url = https://www.volkskrant.nl/opinie/de-witte-verdringt-de-blanke-in-de-krant~a4404586/ | titel = De 'witte' verdringt de 'blanke' in de krant | auteur = Annieke Kranenberg | datum = 29 oktober 2016 | uitgever = [[De Volkskrant]] | bezochtdatum = 20 november 2019}}</ref><ref name="VK2018">{{Citeer web | url = https://www.volkskrant.nl/cultuur-media/nos-verruilt-de-aanduiding-blank-voor-wit-en-dat-leidt-dan-tot-kamervragen-en-een-greep-in-de-moppentrommel~b046d861 | titel = NOS verruilt de aanduiding blank voor wit | auteur = Gijs Beukers | datum = 25 januari 2018 | uitgever = [[De Volkskrant]] | bezochtdatum = 28 augustus 2020}}</ref> Sommigen, onder wie schrijver [[Anousha Nzume]],<ref name="boek-Nzume" /> stellen dat blank een bijklank heeft van superioriteit, dat het woord zou verwijzen naar het [[Europese kolonisatie|koloniale]] verleden en [[apartheid]].<ref name="Trouw-ombuds">{{Citeer web | url = https://www.trouw.nl/nieuws/wit-overheerst-blank-zij-gerespecteerd~b624a605/ | titel = 'Wit' overheerst, 'blank' zij gerespecteerd | auteur = Adri Vermaat, ombudsman Trouw | datum = 19 mei 2017 | uitgever = [[Trouw (krant)]] | bezochtdatum = 9 december 2019}}</ref><ref name="VK-2016-witblank">{{Citeer web | url = https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/de-witte-verdringt-de-blanke-in-de-krant~b0e47c22/ | titel = De 'witte' verdringt de 'blanke' in de krant | auteur = Annieke Kranenberg | datum = 29 oktober 2016 | uitgever = [[De Volkskrant]] | bezochtdatum = 9 december 2019 |citaat=Er zijn mensen die zich daar fel tegen verzetten, omdat blank is ingeburgerd en omdat wit een lelijk anglicisme zou zijn. Dit klopt niet, zo blijkt uit de woordhistorie van 'wit' in het Woordenboek der Nederlandsche Taal. Wit werd reeds in 1598 in een tekst aangetroffen om de huidskleur te duiden: '...wit ende ghebaert volck' (witten met een baard). Ook Multatuli schreef in 1873 over 'de vreemde witte man'.}}</ref><ref name="Nieuwsuur-jan2018">{{Citeer web | url = https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2213596-blank-of-wit-een-taalstrijd-met-een-politieke-ondertoon.html | titel = Blank of wit: een taalstrijd met een politieke ondertoon | datum = 24 januari 2018 | uitgever = [[Nederlandse Omroep Stichting]] (NOS) [[Nieuwsuur]] | bezochtdatum = 9 december 2019}}</ref> Verder stellen ze dat blank de betekenis heeft van kleurloos ''alsof de blanke huidskleur de standaard is, en niet een van de vele kleuren''.<ref name="NRC2018">{{Citeer web|url=https://www.nrc.nl/nieuws/2018/01/25/hoe-het-woord-blank-door-de-jaren-heen-is-gebruikt-a1589869|titel=Hoe het woord ‘blank’ door de jaren heen is gebruikt|bezochtdatum=4 december 2019|auteur=Wilfred Takken|datum=25 januari 2018|uitgever=[[NRC Handelsblad]]}}</ref> Wit zou een gelijkwaardiger [[antoniem]] van zwart zijn.<ref name="NRC2018" /> [[Tim Pauwels (journalist)|Tim Pauwels]], ombudsman van de [[Vlaanderen|Vlaamse]] nieuwszender [[VRT NWS]] meent echter dat de vermeende [[Connotatie|bijbetekenissen]] van "blank" met een te grote stelligheid worden gebracht zonder [[Taalkunde|taalkundige]] argumenten. Daarnaast zou het gebruik van "wit" bij veel mensen overkomen als [[Politieke correctheid|politiek correct]].<ref name="VRT-2020-ombuds" /> Anderen wijzen erop dat er een tekst is aangetroffen uit 1598 waarin de term 'wit' werd gebruikt om een huidskleur mee aan te duiden en dat ook [[Multatuli]] daarvoor het woord 'wit' gebruikte in 1873 in een specifieke alinea, in [[Woutertje Pieterse]],<ref name="VK-2016-witblank" /> alwaar hij overigens ook het woord "[[Neger|negerkoningen]]" schreef.<ref name="Woutertje">{{Citeer boek |auteur=Multatuli |auteurink=Eduard Douwes Dekker |medeauteurs= |datum= |titel=Woutertje Pieterse |hoofdstuk= |uitgever= |plaats= |ISBN= |NUR= |pagina's=182 |URL=https://www.delpher.nl/nl/boeken/view?coll=boeken&identifier=MMKB06:000005758:00184 |bezochtdatum=418 apriljanuari 2021}}</ref><ref name="VK-2016-witblank" />
 
=== Nederlandstalige media en Nationaal Museum van Wereldculturen ===
Regel 16:
* ''[[Trouw (krant)|Trouw]]'': deze krant schreef in 2014 in haar Schrijfboek dat zij de kwestie over liet 'aan wie per se politiek correct wil zijn'. In 2017 constateerde Trouw-ombudsman Adri Vermaat dat redacteuren steeds vaker 'wit' gebruikten, omdat ze 'blank' naar racisme vinden neigen.<ref name="Trouw-stijlboek">{{Citeer web|url=https://www.trouw.nl/nieuws/wit-overheerst-blank-zij-gerespecteerd~b624a605/|titel='Wit' overheerst, 'blank' zij gerespecteerd|bezochtdatum=30 augustus 2020|auteur=Adri Vermaat, [[ombudsman]] van Trouw|datum=19 mei 2017|uitgever=[[Trouw (krant)|Trouw]]}}</ref>
* ''[[de Volkskrant]]'': hoewel deze krant in het Stijlboek 1992 nog wel de term ''blanken'' gebruikte,<ref name="VK-stijlboek-1992">{{Citeer web|url=https://openaccess.leidenuniv.nl/bitstream/handle/1887/52997/VerhulsdonkIris_Masterscriptie.pdf|titel=Wat mag de journalist schrijven? - De keuzes in stijladviezen voor Volkskrant-redacteuren betreffend racisme, etnische kwesties en seksisme|bezochtdatum=30 augustus 2020|auteur=Iris Verhulsdonk|achternaam=|voornaam=|datum=30 juni 2016|uitgever=[[Universiteit Leiden]]|citaat=We gebruiken het woord blanken en niet het vooral bij actievoerders in zwang zijnde anglicisme witten}}</ref> geeft de krant sinds 2010 in haar [[Stijlgids|Stijlboek]] de voorkeur aan de term ''wit''.<ref name="VK-stijlboek">{{Citeer web|url=https://www.volkskrant.nl/cultuur-media/stijlboek~b3c91bf7/|titel=Stijlboek - discriminiatie (lemma gewijzigd 1 maart 2018)|bezochtdatum=29 augustus 2020|auteur=Redactie|achternaam=|voornaam=|datum=2 maart 2010|uitgever=[[de Volkskrant]]|citaat=Als we bevolkingsgroepen langs lijnen van huidskleur indelen verdient de indeling wit/zwart de voorkeur boven blank/zwart. Omdat het logischer is, maar ook omdat 'blank' de associatie met 'onschuld' in zich draagt.}}</ref> Volgens hoofdredacteur Pieter Klok streeft ''de Volkskrant'' naar progressief taalgebruik, maar zijn de auteurs in principe vrij zelf hun woorden te kiezen.<ref name="OneWorld-n-woord" />
* [[VRT NWS]]: deze nieuwszender accepteert beide termen en laat de keuze over aan de journalist.<ref name="VRT-2020-ombuds">{{Citeer web|url=https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/06/13/hoe-heeft-vrt-bericht-over-de-betogingen-tegen-racisme/|titel=Hoe VRT NWS bericht over betoging tegen racisme: waarom geen sprake van plunderingen? En waarom "wit" i.p.v. "blank"?|bezochtdatum=23 november 2020|auteur=Tim Pauwels, Nieuwsombudsman VRT|achternaam=Tim|voornaam=Pauwels|datum=13 juni 2020|uitgever=[[Vlaamse Radio- en Televisieomroeporganisatie]]|citaat=Ik heb twee jaar geleden al een column geschreven met de stelling dat het woord blank van mij niet weg moet. Maar ik heb ook nooit een journalist op de vingers getikt omdat hij "wit" zei. In de praktijk kiezen de journalisten dus zelf.}}</ref> Ombudsman [[Tim Pauwels (journalist)|Tim Pauwels]] is van mening dat de vermeende [[connotatie]]s van "blank" met een te grote stelligheid worden gebracht zonder [[Taalkunde|taalkundige]] argumenten. Daarnaast zou het gebruik van "wit" bij veel mensen overkomen als [[politieke correctheid]].<ref name="VRT-2020-ombuds" />
* Het [[Nationaal Museum van Wereldculturen]] bracht in 2018 een taalgids uit over mogelijk gevoelige woorden in de culturele sector. Hierin werd gesuggereerd om in navolging van de antiracisme-beweging de term blank te vervangen door de term wit.<ref>{{Citeer boek|achternaam= Modest |voornaam=Wayne |auteurlink= |medeauteurs=Robin Lelijveld |datum= juli 2018 |titel=Woorden doen ertoe, een incomplete gids voor woordkeuze binnen de culturele sector|hoofdstuk= |uitgever= [[Nationaal Museum van Wereldculturen]] |plaats= |ISBN= |NUR= |pagina's= pagina 100 en 147 |URL=https://www.tropenmuseum.nl/sites/default/files/2018-09/WordsMatter_DEF_Totale_PDF_NL_0.pdf|bezochtdatum= 2020-11-22}}</ref> De kritiek is echter dat deze taalgids letterlijk vertaalde woorden uit activistisch Amerikaans-Engels zou bevatten, waarbij de argumentatie voor de keuze van "wit" "erg kort door de bocht" zou zijn.<ref name="de Kort2018">{{Citeer web|url=https://www.ewmagazine.nl/opinie/blog/2018/07/words-matter-waarom-we-af-moeten-van-het-zwartwit-denken-in-de-taal-630734/|titel=Words Matter: waarom we af moeten van het zwartwit-denken in de taal|bezochtdatum=4 april 2021|auteur=Peter de Kort|achternaam=|voornaam=|datum=15 juli 2018|uitgever=[[Elsevier Weekblad]]}}</ref>
 
{{Appendix}}