Gemaal Zeeburg: verschil tussen versies

Het Gemaal Zeeburg ligt naast de [[Zeeburgerdijk]] in [[Amsterdam-Oost]]. Het is gebouwd om de grachten door te spoelen. Doorspoelen was vroeger nodig om het water schoon te houden. Dit gebeurde tot 2010 een paar keer per week.; Daarnaastsindsdien loostwordt alleen gepompt als het gemaalgrachtenwater regenwaterte ophoog staat of als het IJmeerte weinig zuurstof bevat. In perioden van droogte kan via dit gemaal water worden ingelaten vanuit het IJmeer.

Het eerste [[stoomgemaal]] op deze plek werd gebouwd in 1879. Rond 1892 werd wegens de aanleg van het [[Merwedekanaal]] de [[onderleider|syphonsluis]]Syphonsluis aangelegd. Dit deel van het Merwedekanaal is sinds 1952 een deel van het Amsterdam-Rijnkanaal. In 1912 werd overgeschakeld op [[elektrische aandrijving|elektrisch]] aangedreven [[scheprad|schepraderen]].

Het huidige gebouw en machinerieën dateren uit 1943 en zijn voorzien van horizontale [[schroefpomp|schroefpompen]]. In februari 1940 werd er door het [[Rijksoverheid|Rijk]] en de gemeente Amsterdam gesproken over vernieuwing van het gemaal. Er werd geschat dat er drie à vier pompen nodig waren; er werden er in 1943 drie geplaatst met elkeelk een vermogen[[debiet]] van 800 m³ (eenper minuut. Een vierde pomp met een debiet van 1200 m³ per minuut volgde pas in 1965). De totale kosten, (inclusief afbraak bestaandvan gemaalhet enbestaande nieuwbouw)gemaal, werden geschat op 1.100.000 gulden.<ref>[https://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000087384:mpeg21:a0069 Algemeen Handelsblad, 3 februari 1940, Waterverversching der hoofdstad]</ref>

Het gebouw werd ontworpen door [[Dienst der Publieke Werken (Amsterdam)|Dienst der Publieke Werken]], waar toen [[Jan Leupen]] en [[Cornelis van der Wilk]] werkzaam waren. De bemoeienissen van Leupen zijn terug te vinden in de uiterlijke gelijkenis van het gebouw met de vleugel van het [[Amstelstation]]. Het gebouw is opgetrokken rond een betonconstructie, zowel de onder-onderbouw, de bovenbouw als de dragende constructie. De buitenzijde bestaat daarbij voor het overgrote deel uit [[baksteen]]. Het gebouw valt in twee onderdelen uiteen. Het kleine gebouw herbergt de transformatoren, kantoren en enkele opslagruimten.

Het hoofdgebouw, waarin de machinerieën zijn ondergebracht, is rank en is afgedekt met een licht hellend betonnen zadeldak, waaropafgedekt met mastiek. De westzijde (stadskant) laat een gevel zien waarin glasstroken zichtbaar zijn die vanaf een afdak tot aan het dak lopen, (zienet ookals bij het Amstelstation),. dezeDeze glasstroken zijn ook te zien aan de zuidkant. Aan de oostzijde van het gebouw steken de blauwgekleurde zuigleidingen af tegen de bakstenen gevel met hier en daar een ruitje. Het vele baksteen is eveneens terug te vinden in de noordgevel. Het pand is sinds 2012 beschermd als [[gemeentelijk monument]].<ref>Gemeente Amsterdam: Zeeburgerdijk 801, Gemaal Zeeburg, gemeentelijk monumentnummer 200648.</ref>