Seleucidisch-Parthische Oorlogen: verschil tussen versies

Het Seleucidische Rijk werd gesticht in 305 v.Chr. door [[Seleucus I Nicator]], een generaal van [[Alexander de Grote]]. Het Seleucidische Rijk, dat zich uitstrekte van Syrië tot de [[Indus (rivier)|Indus]], was het machtigste van de [[diadochen]]rijken die ontstonden na de dood van Alexander de Grote. De Seleuciden kwamen echter al snel in de problemen toen ze probeerden om zo'n uitgebreid gebied te behouden, want ze moesten zich constant weren tegen de andere Hellenistische staten in het westen en de onrust onder hun oostelijke provincies in het oosten.

[[Diodotos I|Diodotos]] en Andragoras, de Seleucidische [[satraap|satrapen]] van [[Bactrië]] en Parthië, zagen hun kans schoon toen de Seleuciden zich bezighielden met de Keltische invasies in [[Klein-Azië]], om zich tot koning van onafhankelijke staten te verklaren. Maar in 238 v.Chr. vielen de [[Parni]], een Iraanse stam uit de Centraal-Aziatische steppen onder [[Arsaces I]], het gebied van Andragoras binnen, en versloegen en doodden hem en namen zo zijn gebied over. Toen werden de Parni bekend als de Parthen, omdat ze de Seleucidische provincie met deze naam hadden veroverd. Toen begonnen ze een zo groot mogelijk deel van het oostelijke Seleucidische Rijk te veroveren. Ze werden hierin gesteund door de nu onafhankelijke provincie Bactrië. De Seleucidische koning [[Antiochus II]] was op dit moment te druk bezig in [[Syrische Oorlogen|zijn oorlog tegen het PtolemaeischePtolemaeïsche Rijk]], en zo verloren de Seleuciden het grootste deel van hun grondgebied ten oosten van Perzië en Medië.

Seleucus II volgde na de dood van Antiochus II in 246 v.Chr. zijn vader op als heerser, maar had geen antwoord klaar op de Parthische plundertochten in het oostelijke deel van zijn rijk wegens de oorlog tegen de Ptolemaeën en zijn broer, Hierax, die zichzelf had verklaard als de onafhankelijke heerser van Klein-Azië. Uiteindelijk konden de twee broers tot een vredesakkoord komen en kon Seleucus een veldtocht tegen de Parthen ondernemen. Ondanks aanvankelijke successen - hij had de Parthen uit Parthië en Hyrcanië verdreven - werd Seleucus verslagen en gevangengenomen door de Parthen, die waarschijnlijk geholpen werden door Diodotos II, de heerser van Bactrië. Na zijn vrijlating keerde Seleucus terug naar Klein-Azië om Hierax te verslaan, die de vijandigheden tegen zijn broer had hervat.<ref>Jeffrey Lerner, The Impact of Seleucid Decline on the Eastern Iranian Plateau</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20180630214100/http://www.iranicaonline.org/articles/seleucus-kings#SeleucusII] Encyclopaedia Iranica, Seleucus</ref>

[[Antiochus III]] was een ambitieuze Seleucidische koning die Alexanders rijk wilde herenigen onder zijn heerschappij. In 209 v.Chr. begon hij een veldtocht om de controle over de oostelijke provincies te heroveren, en, hij slaagde hierin nadat hij de Parthen in een veldslag had verslagen, slaagde hij hierin. De Parthen werden een vazalstaat en heersten nu enkel nog over Parthië zelf. Maar de Parthen waren slechts een vazalstaat in naam en enkel en alleen omdat er zich een Seleucidisch leger op hun drempel bevond. Voor zijn herovering van de oostelijke provincies en het herstellen van de Seleucidische grenzen in het verre oosten zoals ze geweest waren onder Seleucus I Nicator, kreeg Antiochus de titel "de Grote". Gelukkig voor de Parthen had het Seleucidische Rijk veel vijanden, en het duurde niet lang voor Antiochus zijn legers weer naar het westen leidde tegen de Ptolemaeën en de opkomende [[Romeinse Republiek]].

De macht van de Seleuciden begon te verzwakken na de nederlaag van Antiochus III in de [[slag bij Magnesia]], die de Seleucidische macht brak en vooral die van het Seleucidische leger. Na zijn nederlaag begon Antiochus een expeditie naar Iran, maar werd gedood in Elymais. Daarna namen de [[Arsaciden]] de macht over in Parthië en verklaarden volledige onafhankelijkheid van het Seleucidische Rijk volledig onafhankelijk. In 148 v.Chr. viel de Parthische koning [[Mithridates I]] Medië binnen, dat al in opstand was gekomen tegen de Seleuciden, en in 141 v.Chr. veroverden de Parthen de grote Seleucidische stad [[Seleucië aan de Tigris|Seleucia]], dat de hoofdstad was van het oostelijke Seleucidische Rijk. Deze overwinningen gaven Mithridates de controle over [[Mesopotamië]] en [[Babylonië]]. In 139 v.Chr. sloegen de Parthen een grote Seleucidische tegenaanval af, waardoor ze het Seleucidische leger vernietigden, en ze de Seleucidische koning [[Demetrius II Nicator]] gevangen namen. Dit eindigde de Seleucidische aanspraak op land ten oosten van de Eufraat. Om zijn grondgebied te heroveren viel [[Antiochus VII Sidetes]] de Parthen opnieuw aan in 130 v.Chr. waarbij hij hen twee keer kon verslaan. De Parthen zonden een delegatie om te onderhandelen over een vredesakkoord, maar verwierpen uiteindelijk de voorwaarden die Antiochus henhun oplegde. Het Seleucidische Rijk was toen verspreid inover haarzijn winterkwartieren. De Parthen onder [[Phraates II]], die hun kans schoon zagen, versloegen en doodden Antiochus in de [[slagSlag bij Ecbatana]] in 129 v.Chr. en vernietigden de rest van zijn enorme leger en eindigden zo de Seleucidische pogingen om Perzië te heroveren.<ref>Mehrad Kia,The Persian Empire: A Historical Encyclopedia</ref><ref>Raoul McLaughlin, The Roman Empire and the Silk Routes: The Ancient World Economy and the Empires of Parthia, Central Asia and Han China</ref><ref>[http://www.iranchamber.com/history/seleucids/seleucids.php] Jens Jakobsson, The Seleucid Empire</ref>

Het verlies van zoveel grondgebied bracht het al verzwakte rijk in een verval waarvan het nooit zou herstellen. Het Seleucidische Rijk werd een schaduw van wat het ooit was geweest en bestond uit niet veel meer dan [[Antiochië]] en de omringende gebieden. De enige reden waardoorwaarom het Seleucidische Rijk bleef bestaan was omdat de Parthen het zagen als een nuttige buffer tegen het Romeinse Rijk. Toen [[Pompeius]] een Romeinse expeditie naar Syrië leidde, annexeerde hij het Seleucidische Rijk, en zo konden de [[Romeins-Parthische oorlogen]] beginnen.