Tussenvoegsel: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→Sortering: toegevoegd in gesorteerd rijtje: Vries, Willem van der |
→Toepassing en schrijfwijze: enkele aanpassingen mbt weglating; +hoofdlettergebruik Franse namen, op basis van http://monsu.desiderio.free.fr/atelier/particule.html én online beschikbare bronnen genoemd in fr:Particule (onomastique) |
||
Regel 26:
== Toepassing en schrijfwijze ==
Soms laat men het voorvoegsel weg als er geen voornaam voor staat. Een voorbeeld hiervan is de Duitse componist [[Ludwig van Beethoven]], kortweg ''Beethoven''. Bij adelspredicaten is dit zeer gangbaar, vooral in andere talen zoals het Duits ([[Otto von Bismarck]], kortweg ''Bismarck'') en het Frans: [[Alfred de Vigny]], kortweg ''Vigny''. Het
Vanouds komt dit weglaten van het voorvoegsel ook in het Nederlands voor: [[Salomon van Ruysdael|(Salomon van) Ruysdael]], [[Lamoraal van Egmont|(Lamoraal van) Egmont]], [[Johan van Oldenbarnevelt|(Johan van) Oldenbarnevelt]]. Bij [[Maarten Harpertszoon Tromp|
In de loop van de tijd zijn familienamen met voorvoegsels dikwijls aan elkaar vastgegroeid, of anders gezegd: de [[spatie]]s tussen de delen zijn weggevallen, waardoor ‘de Clerck’ (‘de Klerk’) bijvoorbeeld ''Declerck'' werd en ‘Van de Berg’ overging in ‘Vandeberg’. Dit is te verklaren doordat de oorspronkelijke betekenis verloren ging: iemand met laatstgenoemde naam kan heel goed in een vlak polderland wonen en iemand die ‘de Bakker’ heet is zelden bakker; dit was slechts het vermoedelijke beroep van een voorvader. Toch is in veel gevallen de spatie tussen de delen bewaard gebleven, doordat de constructie zo doorzichtig is.<ref>Vergelijk over het verschil tussen letterlijke betekenis en toepassing als naam: W. van Langendonck, [https://www.dbnl.org/tekst/_naa002197301_01/_naa002197301_01_0011.php#432T Aksentuering bij eigennamen, inz. bij familienamen van de types Vandenbósch en Ópdenbosch], in ''Naamkunde'', jrg. Jaargang 5 (1973)</ref>
Regel 62:
In het [[Duits (hoofdbetekenis)|Duits]] schrijft men [[voorzetsel]]s aan het begin van een familienaam doorgaans met een kleine letter – als ze tenminste niet worden weggelaten. Een voorbeeld: „Sehr geehrter Herr von Meier” (zeergeëerde heer Von Meier). Zonder voornaam ervoor, is dus pas aan de hoofdletter van het grondwoord herkenbaar dat het om een eigennaam gaat: „Ich meinte dass ... aber von Meier sagte mir ...”. Dit is een afwijking van de algemene regel dat het eerste woord van een eigennaam ongeacht de woordsoort een hoofdletter krijgt. Voorzetsels vormen in het Duits verreweg de meest voorkomende inheemse soort voorvoegsels van eigennamen, eventueel in combinatie met een lidwoord, dat dan ook een kleine letter krijgt. De ‘v’ van ‘von’ kan zelfs aan het begin van de zin de kleine letter behouden, als de naam wordt afgekort: ''“v. Bülow kommt später”''.<ref>''[http://www.rechtschreibrat.com/DOX/rfdr_Regeln_2016_veroeffentlicht_2017.pdf Deutsche Rechtschreibung : Regeln und Wörterverzeichnis : Aktualisierte Fassung des amtlichen Regelwerks entsprechend den Empfehlungen des Rats für deutsche Rechtschreibung 2016]'' (Mannheim 2017), § 60, blz. 67-68 (65-66 in het pdf-bestand; 933 [[kilobyte|kB]]). Zie ook Peter Gallmann, [http://homepages.uni-jena.de/~x1gape/Ortho/V_Gross_Eigennamen_Skript.pdf Die Großschreibung der Eigennamen], Universität Jena, winter 2018/19, p. 3. Voor eigennamen die uit meer delen bestaan geldt in het Duits de algemene regel dat het eerste deel een hoofdletter krijgt (zij het dat een lidwoord niet altijd als deel van de eigennaam wordt gezien), en verder alle volgende delen, behalve de voegwoorden, voorzetsels en lidwoorden.</ref>
In Frankrijk verschillen de meningen tussen de taalexperts over het hoofdlettergebruik bij voorvoegsels. In grote lijnen is er wel wat over te zeggen.
Een [[lidwoord]] wordt vrijwel altijd met een hoofdletter geschreven: ''Le'', ''La''. Oorspronkelijk was een kleine letter normaal, maar sinds de 19e eeuw is een hoofdletter de norm geworden. Verschil van mening is er over de combinatie ‘de la’, vooral als het gaat om historische figuren zoals [[Jean de La Fontaine|Jean de la Fontaine]]. Sommigen adviseren het lidwoord alleen een hoofdletter te geven bij weglating van het eerste deel van de naam (''La Fontaine''), anderen zien dit als foutief en vinden dat er te allen tijde een hoofdletter moet staan: Jean de La Fontaine.
Het voorzetsel ‘de’ (=van) krijgt meestal een kleine letter, maar hier zijn uitzonderingen op. Zo wordt nogal eens een hoofdletter D geschreven om verwarring te voorkomen met een voorzetsel dat een functie heeft in de zin, zoals in ‘un film de De Broca’ of ‘un discours de De Gaulle’ (een toespraak van [[Charles de Gaulle|De Gaulle]]). Dit maakt duidelijk dat het eerste ‘de’ bij het zinsverband hoort en het tweede bij de naam. De naam De Gaulle valt ook onder een andere veelgenoemde uitzondering: namen die slechts uit één lettergreep bestaan.
Het ingekorte voorzetsel d’ krijgt vrijwel altijd een kleine letter, het samengetrokken voorvoegsel ''Du'' vaak een hoofdletter, aangezien het lidwoord ''Le'' hier inclusief hoofdletter bij inbegrepen is. Voor Belgen met een Franstalige naam gelden de hiervoor beschreven Belgische regels.
== Sortering ==
| |||