Geschiedenis van Overschie: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
foto's toegevoegd |
k een van de - https://taaladvies.net/taal/advies/vraag/238/en_een_van_de/, replaced: één van de → een van de met AWB |
||
Regel 50:
File:Luchtfoto Overschie uit 1924.jpg|Luchtfoto Overschie uit 1924
</gallery>
==Oudste Geschiedenis==
De naam ''schie'' wordt als eerste in de [[10e eeuw|tiende eeuw]] genoemd als ' Sche' in een register uit de [[Abdij van Egmond]], waarin graaf [[Arnulf van Gent]] en zijn gemalin [[Lutgardis van Luxemburg]] aan de abdij de kapel te Schie geschonken hebben.<ref>Cartularium Egmundense</ref> De bouw van de eerste nederzetting werd vijftig jaar eerder geschat, op basis waarvan Overschie in 1929 het 1000-jarig bestaan vierde.<br />
Het riviertje de [[Schie]], was een veenriviertje, dat diende voor de waterafvoer van de sloten, die in het veengebied gegraven waren, om het grondwaterpeil laag te houden.
De ontginning van dit veengebied vond plaats, nadat de plundertochten op [[Frisia Magna|Frisia]] - de oude naam voor het kustgebied van [[Zwin (zeearm)|Zwin]] tot [[Wezer]] - door de [[Vikingen]], die via de [[Oude Rijn (Harmelen-Noordzee)|Rijn]] en Merwede tot aan [[Dorrestad]] hun strooprochten hielden, rond het jaar 900 ten einde kwamen.<ref>http://www.gjallar.nl/index.html (geraadpleegd 5 september 2020).</ref><br />
Regel 80 ⟶ 79:
* Hofstad Rodenrijs aan de Delftweg, even voorbij de Doenkade, gebouwd in het laatste kwart van de 13e eeuw, in bezit geweest van [[Johan van Oldenbarnevelt]], in de 18e eeuw verbouwd tot landhuis, in 1850 gesloopt.
* ’s Gravenhuize in de Oost-Abtspolder tegenover De Hoge Brug, waarschijnlijk na de 14e eeuw gebouwd.
Aan de grenzen van Overschie lagen bij Schiedam Huis te Riviere, nu bekend als de ‘Ruïne van Mathenesse’ en even voorbij de Bovendijk, net in Berkel en Rodenrijs, het kasteel De Tempel. Van geen van deze zes Overschiese kastelen is nu nog iets zichtbaar. Sommige kastelen zijn al in de tijd van de Hoekse en Kabeljauwse Twisten geslecht, sommige tijdens de Opstand tegen Spanje (zie hieronder). Dit is
==Hoekse en Kabeljauwse twisten==
De Hoekse en Kabeljauwse twisten vormden in de periode van 1350 tot 1495 een burgeroorlog in het graafschap Holland, met grote gevolgen voor Overschie.
Regel 92 ⟶ 91:
De Spaanse troepen onder [[Maximiliaan van Hénin-Liétard|Bossu]] plunderden Delfshaven en Overschie.<br />
In 1574 belegerden Spaanse troepen de stad Leiden.Om de stad te ontzetten ([[Leidens Ontzet]]) besloten [[Willem van Oranje]] en de [[Staten van Holland en West-Friesland]] op 16 plaatsen de Hoge Zeedijk door te steken , waardoor de landerijen rondom Overschie onder water liepen.<br />
Militair waren deze inundaties een succes, voor de bewoners met name de boeren was het minder.Door de aanleg van de [[Oude Hollandse Waterlinie|Hollandse Waterlinie]] werd het inundatiegebied oostwaarts verschoven, en heeft Overschie er geen last meer van gehad.
<!------>
==Bestuur en rechtspraak==
We onderscheiden de [[Hoge jurisdictie]], zijnde de rechtspraak over ernstige strafzaken, de ambachtsheerlijkheid met de lagere rechtspraak en het bestuur en het heemraadschap over alles wat met het water te maken had.<br />
Bestuurlijk had Overschie te maken met zowel het [[Ambacht (gebiedsnaam)|ambacht]] Overschie, ook geheten het ambacht met de 64 hoeven<ref group=noot>Hier berekend als 1 hoeve is 30 morgen, 1 morgen is 8515 m²</ref>, als met het [[
===Heerlijke rechten===
Overschie was een ambachtsheerlijkheid, waarvan de rechten door graaf Willem VI van Holland, in 1409 verleend werden aam Philips III van Spangen (1365-1424).Engelbrecht van Spangen (1402-1450) verkoopt deze rechten in 1432 aan [[Willem III van Naaldwijk]] (1397-1444), zijn erfgenaam [[Hendrik IV van Naaldwijk]] verkoopt de rechten in 1492 aan de Stad Delft.<br />
De ambachtsheerlijkheid Hoogenban (ook ambacht van der Lecke <ref group=noot>naar Dirck van der Lecke</ref> en heer Otgiersgerechte van Cralingen<ref group=noot>naar Ogier van Cralingen</ref> genoemd) werd vermoedelijk in 1401 verleend aan Vrouwe Gillis van Cralingen.Via vererving en huwelijken komt het ambacht in 1484 bij Alyd van Kyfhoeck, die de rechten 1511 verkoopt aan de stad Rotterdam, die daarmee hoopte Delft dwars te zitten.
Haar zoon Floris naastte de koop echter in 1512.<ref group=noot>Zie het wikipedia-artikel over [[Naasting]].</ref> Een jarenlange juridische strijd binnen de familie van Assendelft, noopte Johan van Assendelft, de rechten in 1596 aan de stad Delft te verkopen.<ref group=noot>Zie ook [[Van Assendelft]]</ref><br />Vanaf 1601 werd er voor beide heerlijkheden 1 schout benoemd.<br />
De jurisdictie in Overschie was enerzijds nog ingewikkelder omdat er ook een gedeelte viel onder de poorterijën van Delft en Rotterdam, twee stroken land langs de Schie, de Delftse poorterij vanaf de Hoge Brug richting Delft, de Rotterdamse vanaf de Lage Brug, langs de Rotterdamse Schie tot even over het Verlaat.<ref name=gedenkboek>Overschie in den loop van tien eeuwen door G.C.Elbers</ref>.De twee steden hadden daar in verband met hun belang in de vaarwegen rechtsmacht.<br />Daarnaast waren er de heerlijkheid van Ackersdyk, die toebehoorde aan de Abdij van Rijnsburg, het ambacht van Schiebroek, van Beukelsdijk en van Mathenesse.<br />
Anderzijds was het minder ingewikkeld, aangezien uiteindelijk beslist werd door de stad Delft of Rotterdam.<br />
Regel 114 ⟶ 113:
=== Overschie als gemeente ===
In de [[Franse Tijd in Nederland|Franse Tijd]] was al een begin gemaakt met de uniformering van bestuurlijk Nederland, heerlijke rechten waren deels afgeschaft, er werden gemeentebesturen gevormd, maar onder [[Koning Willem I der Nederlanden]] was het benoemingsrecht weer in oude handen.Pas bij [[Thorbecke]]'s [[Grondwetsherziening van 1848]] werd het gemeentebestuur echt geregeld, en was Overschie een [[Nederlandse gemeente]].<br />
In de periode 1865-1870 maakte J.Kuyper de gemeente-atlas van Nederland.<ref>https://www.atlas1868.nl/index.html</ref> Op de kaart van Overschie is te zien dat de bebouwing voornamelijk langs de Schieën geconcentreerd was, en dat het grootste gedeelte van de gemeente bestond uit polder, t.w. de Schieveense polders, de Zestienhovense polders, de Oudendijkse polders, de Spaanse polder en de Blijdorpsche polder.<br />
De noordgrens is het riviertje de Zweth, ten zuiden grensde Overschie aan Delfshaven, ten westen aan Kethel, ten oosten aan Hillegersberg en in het zuidoosten aan Rotterdam, met als uiterste oostpunt de heulbrug over de Rotterdamse Schie bij de Walenbugerweg.
== Groei van Overschie in cijfers ==
Regel 153 ⟶ 152:
In de 17e en 18e eeuw werd het boerenbedrijf het belangrijkste middel ven bestaan, de scheepswerven kwamen op de tweede plaats.Opvallend is dat het dorp in 1795 20 smederijen telde.<br />
Ten behoeve van de passagiers van de trekschuiten, van en naar Rotterdam, Delft, Delfshaven en Schiedam kende Overschie ook veel herbergen, waar het voor de passagiers gebruikelijk was enige tijd te vertoeven.<br />
In het begin van de 17e eeuw was [[
Voor deze industrie-tak was de belangrijkste grondstof koren, vandaar de vele korenmolens in en rondom Schiedam maar voor Overschie was ook een afvalproduct belangrijk: de spoeling.Deze spoeling werd gebruikt als voer voor koeien en varkens.Jaarlijks werden er duizenden varkens gemest. en werd het varken een export-product voor Overschie.<ref name=Ollefen
[[File:Paardentram slagveld overschie.jpg|thumb|Paardentram lijn 6 tussen slagveld en overschie]]
In de 19e eeuw bleef Overschie een landelijk karakter houden, met molens langs de Schie en trekschuiten erin.Die molens waren voornamelijk watermolens, niet dat zij op waterkracht draaiden, maar zij dienden om het water uit de polders omhoog te malen.Daarnaast waren er meerdere industriemolens, voornamelijk voor de houtzagerij.De ligging aan het water was vooral gunstig voor aanvoer en opslag van de boomstammen. Was het hout eenmaal gezaagd dan vertrok het per schip via dezelfde weg.<br />
Tussen Overschie-dorp en de Zweth werden buitenplaatsen aangelegd, zoals het in 1794 al befaamde [[Zweth
Eind 19e eeuw kwam de paardentram vanuit Rotterdam-Slagveld (ongeveer bij het huidige [[Hofplein]]) naar Overschie.
=== 1890-1941 de industrialisatie===
Regel 170 ⟶ 169:
In de periode 1860 tot 1900 groeide de bevolking van de stad Rotterdam van 108.000 inwoners naar 330.000.De huisvesting van de vele aangetrokken arbeiders begon problemen op te leveren.In eerste instantie werd er ten zuiden van de Nieuwe Maas (op Charlois) en op Kralingen gehuisvest, maar aangezien Kralingen geen rioolstelsel had, ontstonden er problemen als stankoverlast.De Tweede Kamer greep hierop in, en besloot in 1894 tot annexatie van Kralingen door Rotterdam.<br />
In diezelfde tijd maakten projectontwikkelaars ook plannen voor woningen in de polders Blijdorp, dat Overschies was, en in de polders van de gemeente Hillegersberg, maar men trok wel lering uit wat er in Kralingen gebeurd was, waardoor de onderhandelingen tussen de drie partijen (de gemeente Overschie, de gemeente Rottderdam en de projectontwikkelaars) moeizaam verliepen.<br />
Door de aanleg van de Ceintuurbaan <ref group=noot>Een spoorlijn die rondom Rotterdam gelegd werd om de lijn Amsterdam-Rotterdam en Utrecht-Rotterdam met elkaar te verbinden.</ref> in 1898 werd de polder Blijdorp in tweeën gedeeld. enIn 1902 kwam het oostelijk deel van Blijdorp, tegelijk met de [[Oud-Mathenesse]] polder, die ten zuiden van de spoorlijn naar Delft lag, via een wetswijziging naar Rotterdam.<br />
In de jaren daarna werden volop plannen gemaakt voor industrieterreinen langs de Ceintuurbaan, met bijbehorende woningbouw, tussen Rotterdam en het zich ook uitbreidende Delft.In 1937 gingen [[College van burgemeester en wethouders|B&W]] van Overschie accoord met een voorstel tot een nieuwe grenswijziging, waarmee men naar verwachting tot het jaar 2000 vooruit kon.<br />
Als ingangsdatum werd 1 mei 1940 bepaald.<br />
Nog geen veertien later kwam het [[Bombardement op Rotterdam|bombardement]], dat de hele Rotterdamse binnenstad verwoestte.Burgemeester [[Pieter Oud]] van Rotterdam diende in 1941 heropbouwplannen in, waarin de annexatie van Overschie begrepen was.Zo geschiedde en hield de gemeente Overschie op 1 juli 1941 op te bestaan.
== Bekende inwoners ==
Regel 191 ⟶ 189:
* Brugwachtershuis met twee gevelstenen, waarvan een gedateerd; 1637. Drie puntgevels, vensters met ontlastingsbogen en houten kruiskozijnen. Gerestaureerd.
* Het voormalig ambachtshuis uit ca 1600, daarna Raadhuis, verbouwd in 1860.
* Buitenplaats [[De Tempel (Overschie)|
* Boerderij "De Honderdmorgen". 17e eeuwse hoeve met pannen wolfdak en vensters met 18e eeuwse schuiframen. Bakstenen schuren met pannen wolf- en zadeldaken.
== Trivia ==
* [https://nl.wikisource.org/wiki/Aan_de_oever_van_de_Rotte] Aan de oever van de Rotte, tussen Delft en Overschie, zat een kikvors luid te wenen ... is een bekend kinderliedje met vele varianten.Dat Overschie niet aan de Rotte ligt is een dichterlijke vrijheid.
== Zie ook ==
* [[Lijst van burgemeesters van Overschie]]
{{Appendix|2=
| |||