Willem Barentsz: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
niks |
k Wijzigingen door 157.97.204.131 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door JanB46 |
||
Regel 25:
[[Bestand:Death of Wiliam Barents.jpg|thumb|''De dood van Willem Barentsz''. (geromantiseerde negentiende-eeuwse afbeelding)]]
[[Bestand:Harlingen haven 2020 2.jpg|thumb|Expeditieschip de Willem Barentsz in aanbouw (2020) in [[Harlingen (stad)|Harlingen]]]]
'''Willem
Dat het verhaal van de tocht van Willem Barentsz veel bekendheid verwierf binnen de Nederlandse geschiedenis is, behalve aan het dagboek van [[Gerrit de Veer]] en de dichter [[Hendrik Tollens]] die in 1819
== Biografie ==
Over het leven van Willem Barentsz (of ''Barents'' - destijds werden diverse spellingvarianten gebruikt) is weinig bekend. Hij was koopman en wetenschapper en maakte een atlas van de [[Middellandse Zee]]. Op 3 juni 1594 voeren twee schepen uit voor een expeditie waarvan de eerste helft onder zijn commando stond. Doel was het vinden van de noordoostelijke doorvaart; een zeeweg rond de noordkust van [[Azië]] naar het [[Verre Oosten]]. Barentsz volgde de kust van Nova Zembla, hopend om om de eilanden heen te varen, maar werd door het [[pakijs]] tegengehouden. De tweede helft van de expeditie, onder [[Cornelis Nay]], had meer succes en wist via de [[Karische Poort]] in de [[Karazee]] door te dringen. [[Jan Huygen van Linschoten]], op deze reis aanwezig als commies en op de tweede als hoofdcommissaris, beschreef beide reizen in [[1601]] in zijn ''[[Voyagie, ofte schip-vaert van by Noorden om langes]]''
Het succes van Nay leidde tot enthousiasme voor een tweede, grotere expeditie in [[1595]], onder leiding van Barentsz en [[Jacob van Heemskerck]], met onder meer Nay en opnieuw Van Linschoten. Vanwege het ijs slaagde Barentsz er niet in de [[Karazee]] te bereiken. Wel handelde hij nabij de mond van de [[Petsjora (rivier)|Petsjora]] met de lokale [[Nenetsen]] (destijds 'Samojeden' genoemd). Barentsz voer op het schip ''[[De Windhond (schip)|Windhond]]''.
Regel 38 ⟶ 39:
== Waardering ==
De reis van Barentsz verdween langzamerhand uit het geheugen. Pas rond 1810 kwam hier weer verandering in toen onder Franse invloed de Hollandse trots herleefde. Toen dichter [[Hendrik Tollens]] in 1819 zijn sentimentele lofdicht ''Tafereel van de overwintering op Nova Zembla'' uitgaf, waarin hij zijn landgenoten opriep om dergelijke daden weer te realiseren, was men hier dan ook zeer over te spreken en hij kreeg hiervoor een literatuurprijs. Ook de schoolplaat "De overwintering op Nova Zembla" van [[Johan Herman Isings]] droeg sterk bij aan het nationale gevoel. Het Nederland van de 19e eeuw was echter een fractie van wat het ooit was geweest en ook rond Nova Zembla zag men dat de door de Nederlanders gegeven namen bezig waren te worden vervangen door anderstalige namen. Dit vormde zelfs mede de aanleiding tot een van de expedities tussen 1878 en 1884, waarbij her en der borden met Nederlandse namen werden geplaatst op Nova Zembla.
Regel 51 ⟶ 52:
[[Barentszburg]], [[Barentszeiland]], de [[Barentszzee]], het [[Maritiem Instituut Willem Barentsz]], de walvisfabrieksschepen ''[[Willem Barendsz (I)|Willem Barendsz]]'' (I) en ''[[Willem Barendsz (II)|Willem Barendsz]]'' (II), een trein van [[Arriva Personenvervoer Nederland]] die rijdt op de [[Noordelijke Nevenlijnen]], een trein van [[Virgin Trains]] (''Willem Barents'') in het Verenigd Koninkrijk, en een snelle veerboot van de [[Rederij Eigen Veerdienst Terschelling|rederij EVT]], die korte tijd tussen Harlingen en Terschelling voer, zijn naar Willem Barentsz genoemd. In [[Harlingen (stad)|Harlingen]] wordt een reconstructie gemaakt van het schip waarmee Barentsz naar Nova Zembla is gevaren, dit schip wordt de ''Willem Barentsz'' genoemd. Een veerboot van [[Rederij Doeksen]] is vernoemd naar Willem Barentsz, het ''[[MS Willem Barentsz]]''.
== Toneelstuk ==
In 1931 schreef [[Albert Helman]] een toneelstuk over Barentsz' derde reis: ''Overwintering; spel in 3 bedrijven''. Het werd nooit opgevoerd, maar het verscheen wel in druk bij uitgeverij [[Nijgh & Van Ditmar]]. Helman vraagt in het stuk aandacht voor de bij Gerrit de Veer verborgen gebleven, bepaald niet fraaie rol die Van Heemskerck heeft gespeeld op Kola, waar hij een inlandse vrouw schandelijk zou hebben misbruikt. Dit laatste wordt echter sterk betwijfeld, omdat de streng gelovige Van Heemskerck in [[1603]] tijdens een reis naar de Oost een Portugese kraak veroverde en daarbij 100 gevangengenomen vrouwen uiterst correct behandelde.
== Zie ook ==
* [[Overwintering op Nova Zembla]]
| |||