Anathema: verschil tussen versies

{{Zie artikel|Voor de band met dezelfde naam zie: [[Anathema (band)]]}}

Een '''''Anathema''''' ([[Oudgrieks]]: {{Polytonic|ἀνάθημα}}, lett.letterlijk "het opgestelde") is in de [[klassieke archeologie]] de aanduiding voor een [[artefact (archeologie)|artefact]] dat in de [[klassieke oudheid|oudheid]] door een bezoeker van een heiligdom aan een godheid werd geschonken. In de christelijke traditie kreeg het woord de betekenis van een vervloeking met als resultaat [[excommunicatie]].

Anathemata in de oorspronkelijke betekenis werden gegeven als dankbetuiging voor een verleende gunst of om een bepaalde wens kracht bij te zetten. Een andere veel voorkomende benaming is wel ''[[ex voto]]'', hoewel deze term meer wordt geassocieerd met soortgelijke gebruiken binnen de [[Rooms-katholieke Kerk|Katholieke Kerk]]. Correcte Nederlandse aanduidingen zijn ''wijgeschenk'' en ''votiefgift''.

:Maar al zouden zijzelf of een engel uit de hemel een ander evangelie verkondigen dan wij u verkondigd hebben: hij zij vervloekt!<br />Wat ik vroeger heb gezegd zeg ik nu opnieuw: als iemand u een ander evangelie verkondigt dan gij ontvangen hebt: hij zij vervloekt!</ref>) de uitdrukking '''anathema sit''' ("hij zij vervloekt") gebruikt.

In de betekenis van uitsluiting (excommunicatie, kerkelijke ban) is de formulering sinds de [[4e eeuw]] tegen verschillende [[ketterij]]en gebruikt op particuliere en oecumenische [[concilie]]s in de geijkte vorm "indien iemand dit of dat zegt (dat in strijd is met de besluiten van het concilie), hij zij in de ban (anathema sit)".

De uitdrukking werd ook gebruikt tijdens het [[Concilie van Trente]] ([[1545]]-[[1563]]) dat over de aanhangers van de (– vanuit de [[Rooms-katholieke Kerk|katholieke]] leer gezien) – dwaling van de [[Reformatie]] 126 keer het anathema heeft uitgesproken.

In reactie op deze vervloekingen is in [[1563]] in de [[Heidelbergse Catechismus]] (vraag en antwoord 80) een uitspraak gedaan over de katholieke leer over het [[Mis|H. Misoffer]]. In dit kerkelijk leerboek wordt deze leer als een ''"vervloekte afgoderij"'' afgewezen. De protestantse kerkgenootschappen gebruiken het anathema niet. Wel kennen zij de [[excommunicatie]] en de ban.

* {{fr}}Fransen, P. (1953), ''Réflexions sur l'Anathème au Concile de Trente'', in Ephem. Tehol. Lovan. 29, blzp. 657-672

* {{en}}[http://www.newadvent.org/cathen/01455e.htm Anathema], [[Catholic Encyclopedia]], [[1913]]