Non-profit: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Bever (overleg | bijdragen)
Bever (overleg | bijdragen)
concrete doelen uit intro onder nieuwe kopje samen met rol als maatschappelijk middenveld; uitbreiding soorten diensten/producten als inkomstenbron; div. kl. aanp. mede als correctie op vorige keer toen ik kennelijk iets te moe was en daardoor onnauwkeurig
Regel 1:
'''Non-profit''' wil zeggen dat er '''geen winstoogmerk''' is. Een '''non-profitorganisatie''' heeft niet als doel [[winst (onderneming)|winst]] te maken en kan daarmee worden onderscheiden van een [[onderneming]]. Toch kan het zijn dat degenen die gebruikmaken van de diensten van een non-profitorganisatie daarvoor moeten betalen.
 
== Doel en positie in de maatschappij ==
De doelstelling van een non-profitorganisatie is de ondersteuning van private of publieke aangelegenheden voor niet-commerciële, vaak maatschappelijke doeleinden. Dit kan gaan over een grote variatie aan zaken, zoals [[kunst]], [[educatie]], [[politiek]], [[Wetenschappelijk onderzoek|onderzoek]] of [[Ontwikkelingssamenwerking|ontwikkelingshulp]].
Onder non-profitorganisaties verstaat men veelal ''particuliere'' organisaties; de overheid heeft in principe ook geen winstdoelstelling, maar valt buiten de indeling van organisaties naar winstoogmerk. De term wordt in Nederland veel gebruikt bij loopbaanplanning: gaat men werken bij de overheid, in het [[bedrijfsleven]] of in de ''non-profitsector''? Men spreekt ook wel van het [[maatschappelijk middenveld]] om de rol aan te duiden die zulke particuliere organisaties zonder winstoogmerk vervullen in de samenleving.
 
De doelen van non-profitorganisaties kunnen overigens zeer uiteenlopen. Vaak gaat het maatschappelijke doeleinden, zoals [[kunst]], [[educatie]], [[politiek]], [[Wetenschappelijk onderzoek|onderzoek]], [[Ontwikkelingssamenwerking|ontwikkelingshulp]] of [[belangenorganisatie|belangenbehartiging]].
Het kan ook gaan om private aangelegenheden, zolang de doelstellingen maar niet commercieel zijn. Voorbeelden hiervan zijn sportclubs, gezelligheidsverenigingen en andere groepen die zich richten op recreatieve activiteiten van de leden. Ook zijn er organisaties waarbij de deelnemers elkaar immateriële steun geven, zoals zelfhulpgroepen.
 
== Inkomsten en winst ==
Hoewel non-profitorganisaties geen winstoogmerk hebben, hebben zij in het algemeen wel inkomsten nodig voor hun activiteiten. Deze zijn vaak afkomstig uit belangeloze giften, [[contributie]]s van leden of [[subsidie]]s van de [[overheid]] of van charitatieve fondsen. ErZe kunnen echter ook inkomsten zijn uit bijdragen van ‘klanten’binnenhalen in ruil voor concrete activiteiten of producten. DezeDe bijdragen daarvoor kunnen ongeveer gelijk zijn aan de gemaakte kosten, maar ook hoger;. in dat geval komt deDe ‘winst’ op de betreffende activiteit komt dan ten goede aan de andere activiteiten van de organisatie. In dat geval zijn er dus ook ‘klanten’, net als bij een commercieel bedrijf.
 
Wat er tegenover de bijdrage staat kan wederom zeer uiteenlopen: van ansichtkaarten of andere kleinigheden, gekocht door sympathisanten om het goede doel te steunen, tot forse projecten. Zo zijn er adviesbureaus die aan commerciële klanten een hoger tarief vragen terwijl ze voor andere gratis werken (''pro bono'') of tegen een symbolische bijdrage. Een dergelijk bureau kan georganiseerd zijn als organisatie zonder winstoogmerk (echte non-profit) of als [[sociale onderneming]].
Als een organisaties subsidie krijgt van de overheid, worden ze veelal ook door de overheid op kwaliteit gecontroleerd. Als de organisatie niet aan de kwaliteitseisen van de overheid voldoet, kan de subsidie stopgezet worden.
 
Als een organisatie subsidie krijgt van de overheid, worden ze veelal ook door de overheid op kwaliteit gecontroleerd. Als de organisatie niet aan de kwaliteitseisen van de overheid voldoet, kan de subsidie stopgezet worden.

Hoewel een organisatie zonder winstoogmerk per definitie geen winst nastreeft, sluit dit niet uit dat er toch winst kan worden geboekt aan het einde van het boekjaar, dat wil zeggen een voordelig saldo aan het einde van het boekjaar. Deze kan dan worden gebruikt om de activiteiten van de organisatie verder uit te bouwen of als algemene reserve worden bewaard voor tegenvallende resultaten in latere jaren. Een overschot op een overheidssubsidie – waarbij gemaakte kosten achteraf lager bleken te zijn dan de toegekende subsidie – moet vaak worden terugbetaald.
 
== Rechtsvorm van non-profitorganisaties ==
Het verschilt sterk per land welke [[rechtsvorm]]en er zijn voor organisaties zonder winstoogmerk. Een belangrijk onderscheid is die tussen de organisaties met en zonder [[Lid (persoon)|leden]]. De leden kunnen belanghebbenden zijn bij de activiteiten van de vereniging (zoals bij sportclubs en andere recreatieve organisaties, maar ook bij belangenverenigingen en zelfhulpgroepenbelangengroepen). Anderzijds kunnen ze lid zijn omdat ze graag het ideële doel van de vereniging steunen.
 
In Nederland en België zijn er:
* De [[vereniging (organisatie)|vereniging]], die leden heeft,. die het bestuurDeze benoemen. Hethet bestuur, moetdat aan hen verantwoording moet afleggen. In België is er de officiële aanduiding [[vereniging zonder winstoogmerk]], afgekort ''vzw''.
* De [[stichting]], die geen leden heeft, met als gevolg dat bestuur het hoogste orgaan is. Dit kan in principe autonoom het gestelde doel nastreven, afgezien van de eventuele verantwoording aan eventuele subsidiegevers of de overheid.
Verder zijn er in beide landen ook informele verenigingen zonder winstoogmerk. Deze hebben beperkte of geen rechtspersoonlijkheid.
 
== Not-only-for-profit, not-for-profit ==
Wanneer winst wel een doel is en tegelijkertijd heeft de organisatie ook een ideëel doel, dan wordt zo'n organisatievorm wel 'not-only-for-profit' genoemd. Ook wel afgekort tot 'nofp'.
 
De Engelstalige term 'not-for-profit' wordt ook wel gebruikt voor non-profit.
 
Wanneer winst wel een doel is en tegelijkertijd heeft de organisatie ook een ideëel doel, dan wordt zo'n organisatievorm wel 'not-only-for-profit' genoemd. Ook wel afgekort tot 'nofp'.
 
== Zie ook ==
* [[Niet-gouvernementele organisatie]]
 
* [[Ideële organisatie]]