Dialect: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Wutsje (overleg | bijdragen)
k Wijzigingen door 80.236.211.65 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Richardkiwi
Regel 6:
In het dagelijks taalgebruik worden taalvariëteiten met een klein en streekgebonden aantal sprekers vaak als varianten beschouwd van een standaardtaal waar ze nauw aan verwant zijn. Zulke varianten worden dan 'dialect' genoemd en tegenover de standaardtaal geplaatst.
 
Dit is een omkering van oorzaak en gevolg. Dialecten vloeiden niet voort uit een standaardtaal, die, zoals sommigen denken een oorspronkelijke en correcte taalvorm zou zijn, waaruit dialecten als afbuigingen, als regel in minder gunstige zin, ontstaan zouden zijn. Het beeld van dialecten als vervormingen van de standaardtaal is een anachronistische voorstelling van zaken. In de taalontwikkeling kwam een standaardtaal tot stand door systematisering en cultivering van een bepaald dialect, of of enkele bestaande dialecten die daartoe de geëigende eigenschappen bezaten, niet in taalkundige zin maar door de hogere maatschappelijke, politieke en economische status van hun sprekers. En door een gunstige centrale ligging van hun gemeenschap die taalgebruikers in hun omgeving ertoe bracht zich aan te passen aan zo'n prestigieus dialect, om te beginnen in hun geschreven taal. Dit was ook een sociaal proces want de taalaanpassing begon in de hogere strata van de dialectgemeenschap. In het ontstaan van de Nederlandse standaardtaal waren voor de 17de eeuw vooral zuidelijke dialecten bepalend, en het Antwerps was dominant voordat de politieke en religieuze scheiding van de noordelijke en de zuidelijke Nederlanden plaatsvond. Pas sinds de 17de eeuw is het Hollands bepalend geworden, maar dan wel op basis van de oudere zuidelijke grondslagen.
Als bepalend voor de 'mate' van dialectisch zijn van een taalvariëteit, gelden dan ook doorgaans sociale criteria zoals de mate van verschriftelijking, het sociale aanzien, de mate van politieke zelfstandigheid van het gebied waarin de variëteit wordt gesproken en de mate van afwijking van een standaardtaal.