Wikipedia

Haarlemmermeerspoorlijnen: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
het artikel flink ingeknipt. Algemeen houden over het netwerk. Op de pagina's over de verschillende spoorlijn kan men info lezen per spoorlijn.
redactie
Regel 1:
[[Bestand:Haarlemmermeerspoorlijnen.svg|thumb|300px|Overzicht van het netwerk rond 1930. Enkele kleinere haltes waren toen alweer gesloten, het tijdelijke spoor naar Schiphol staat wel aangegeven maar was er toen nog niet.]]
[[Bestand:Station Hoofddorp rond 1912.jpg|thumb|[[Station Hoofddorp (Haarlemmermeerspoorlijnen)|Station Hoofddorp]] rond 1912]]
De '''Haarlemmermeerspoorlijnen''' waren een netwerk van voormalige spoorlijnen in het gebied tussen [[Haarlem]], [[Amsterdam]], [[Utrecht (stad)|Utrecht]] en [[Leiden]]. In weerwil van de naam liepen ze niet allemaal door de [[Haarlemmermeer]]. Alleen het traject Amsterdam - Bovenkerk is nog in gebruik als museumtramlijn.▼
[[Bestand:Station Uithoorn; 1935.jpg|thumb|[[Station Uithoorn]] in 1935]]
▲De '''Haarlemmermeerspoorlijnen''' waren een netwerk van voormalige spoorlijnen in het gebied tussen [[Haarlem]], [[Amsterdam]], [[Utrecht (stad)|Utrecht]] en [[Leiden]]. In weerwil van de naam liepen ze niet allemaal door de [[Haarlemmermeer|Haarlemmermeerpolder]]. AlleenEr hetwaren trajectzes Amsterdam - Bovenkerk is nog in gebruik als museumtramlijn.spoorlijnen:
* [[Spoorlijn Hoofddorp - Leiden Heerensingel]]▼
* [[Spoorlijn Aalsmeer - Nieuwersluis-Loenen]]▼
* [[Spoorlijn Aalsmeer - Amsterdam Willemspark]]▼
* [[Spoorlijn Uithoorn - Alphen aan den Rijn]]▼
* [[Spoorlijn Aalsmeer - Haarlem]]▼
* [[Spoorlijn Bovenkerk - Uithoorn]]▼
DeDeze lijnen zijn inmiddels allemaal opgebroken, behalve het traject Amsterdam – Amstelveen – Bovenkerk, dat tussen [[1975]] en [[1997]] is geëlektrificeerd en wordt gebruikt door de [[Electrische Museumtramlijn Amsterdam]]. Van 2004 tot 2019 reed de [[Metro/sneltramlijn 51]] over het tracé Bovenkerk - Amstelveen Westwijk. In aanleg is de [[Amsteltram]] over het gehele traject van de [[spoorlijn Bovenkerk - Uithoorn]], die volgens planning in 2024 in gebruik zal worden genomen. ▼
 
== Geschiedenis ==
De eerste plannen voor spoorlijnen door de [[Haarlemmermeer]] werden al gepresenteerd in 1864 door [[Jacob Paulus Amersfoordt|burgemeester Amersfoordt]], twaalf jaar na het droogvallen van de polder. Van uitvoering kwam niets terecht. In 1898 werd te Amsterdam de HESM ([[Hollandsche Electrische-Spoorweg-Maatschappij]]) opgericht met het doel om elektrische spoorwegen in het gebied tussen en ten zuiden van Amsterdam en Haarlem aan te leggen. Nadat de [[Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij|HSM]] de aandelen had opgekocht werden de plannen gewijzigd en dit leidde uiteindelijk tot de aanleg van een lokaalspoorwegnet, geëxploiteerd met stoomtractie. De lijnen werden aangelegd door de HESM. Ondanks die naam, die wijst op de ambities van deze maatschappij, zijn de lijnen nooit geëlektrificeerd. Voor reizigersvervoer hebben er alleen stoomtreinen gereden en voor goederenvervoer zowel stoom- als dieseltreinen
 
De eerste lijnen werden geopend in 1912, veel later dan de bedoeling was, bijna een halve eeuw na de presentatie van de eerste plannen. De lijnen lagen in het gebied tussen [[Amsterdam]], [[Haarlem]], [[Leiden]], [[Alphen aan den Rijn (plaats)|Alphen aan den Rijn]] en [[Nieuwersluis]] en werden geopend tussen [[1912]] en [[1918]]. DoorVan de [[economische27 crisis]]stationsgebouwen vandie de [[1930-1939|jarenHESM dertig]]liet enbouwen debehoorden concurrentieer van23 detot autobuseen werden diverse lijnen al na ruim twee decennia weer gesloten. Alleenvan de lijnen Amsterdamdrie [[Haarlemmermeerstation]]Standaardstations –van [[Amstelveen]]de – [[Aalsmeer]] en [[Bovenkerk (Amstelveen)Haarlemmermeerspoorlijnen|Bovenkerk]]standaardklassen –voor [[Uithoorn]]de – [[NieuwersluisHaarlemmerspoorlijnen]]. blevenDe nogstations voorWillemspark reizigers- en goederenverkeer in gebruik. In(later [[1950]]station reedAmsterdam hierHaarlemmermeer|Amsterdam de laatste [[reizigerstreinHaarlemmermeer]]. In [[1972]] werden de lijnen gesloten voor goederenverkeer), behalveLeiden hetHeerenpoort traject(later Amsterdam[[station –Leiden Uithoorn, dat nog tussen [[1976Heerensingel|Heerensingel]]) en [[1981]]Station dienstdeed als aanvoerlijn voor materieeluitwisselingen voor de nieuwe [[SchiphollijnAalsmeer|Aalsmeer]] (dieweken aanvankelijk geen andere verbinding had met de restaf van het spoorwegnet)standaardontwerp en Uithoorn – Nieuwersluis, dat tot [[1986]] in gebruik bleef, o.a. voor het sloopbedrijf Koek te [[Mijdrecht]], waar de [[Nederlandse Spoorwegen|NS]] veel materieel lietwaren slopengroter.
 
Door de [[economische crisis]] van de jaren dertig en de concurrentie van de autobus van [[Maarse & Kroon]] werden diverse lijnen al na ruim twee decennia weer gesloten. Alleen de lijnen Amsterdam [[Haarlemmermeerstation]] – [[Amstelveen]] – [[Aalsmeer]] en [[Bovenkerk (Amstelveen)|Bovenkerk]] – [[Uithoorn]] – [[Nieuwersluis]] bleven nog voor reizigers- en goederenverkeer in gebruik. In [[1950]] reed hier de laatste [[reizigerstrein]]. In 1972 werden de lijnen gesloten voor goederenverkeer, behalve het traject Amsterdam – Uithoorn, dat nog tussen 1976 en 1981 dienstdeed als aanvoerlijn voor materieeluitwisselingen voor de nieuwe [[Schiphollijn]] (die aanvankelijk geen andere verbinding had met de rest van het spoorwegnet) en Uithoorn – Nieuwersluis, dat tot 1986 in gebruik bleef, onder meer voor het sloopbedrijf Koek te [[Mijdrecht]], waar de [[Nederlandse Spoorwegen|NS]] veel materieel liet slopen.
▲De lijnen zijn inmiddels allemaal opgebroken, behalve het traject Amsterdam – Amstelveen – Bovenkerk, dat tussen [[1975]] en [[1997]] is geëlektrificeerd en wordt gebruikt door de [[Electrische Museumtramlijn Amsterdam]].
 
Op veel plaatsen liggen er nog dijklichamen,. en diverseDiverse stations- en haltegebouwen zijn vaak ook nog herkenbaar en in gebruik als woning, waaronder de stations te Amsterdam, Amstelveen, Aalsmeer, Uithoorn, Hoofddorp, Mijdrecht, Nieuwveen, Wilnis en Aarlanderveen.
 
== LijnenLiteratuur ==
* G.A.Russer, ''Sporen door de Haarlemmermeer''. Pirola, Schoorl, 1984. {{ISBN|978-90-6455036-2}}
De Haarlemmermeerlijn telde zes spoorlijnen:
* A.W.J. de Jonge, ''De Haarlemmermeerspoorlijnen in oude ansichten''. Europese Bibliotheek, Zaltbommel, 1982/2000. {{ISBN|978-90-2881960-3}}
* Wim Wegman, ''Sporen: Een zoektocht langs de resten van de Haarlemmermeerlijnen. Auteur: Wim Wegman''. HDC Media, Alkmaar, 2007. {{ISBN|978-90-77842-04-1}}▼
* Klaas van Giffen, ''Station Haarlem. Hollandsche sporen door Haarlem en omstreken''. Uitgeverij Spaar en Hout, Haarlem, 2006. {{ISBN|978-90-8683-004-6}}▼
 
== Externe links ==
▲* [[Spoorlijn Hoofddorp - Leiden Heerensingel]]
▲* [[Spoorlijn Aalsmeer - Nieuwersluis-Loenen]]
▲* [[Spoorlijn Aalsmeer - Amsterdam Willemspark]]
▲* [[Spoorlijn Uithoorn - Alphen aan den Rijn]]
▲* [[Spoorlijn Aalsmeer - Haarlem]]
▲* [[Spoorlijn Bovenkerk - Uithoorn]]
 
==Zie ook==
* [[Spoorlijnen in Nederland|Lijst van spoorlijnen in Nederland]]
* [[Standaardstations van de Haarlemmermeerspoorlijnen]]
 
{{Commonscat|Railways of the Haarlemmermeer|Haarlemmermeerspoorlijnen}}▼
{{Appendix|2=
* [http://www.haarlemmermeerspoor.nl/ De Haarlemmermeerspoorlijnen]
* [http://stationsweb.brinkster.net/mts.asp?rec=26 Stationsweb]
* De Haarlemmermeerspoorlijnen in oude ansichten. Auteur: A.W.J. de Jonge. Europese Bibliotheek, Zaltbommel, 1982 / 2000. {{ISBN|90-288-1960-6}}
▲* Sporen: Een zoektocht langs de resten van de Haarlemmermeerlijnen. Auteur: Wim Wegman. HDC Media, Alkmaar, 2007. {{ISBN|978-90-77842-04-1}}
▲* Station Haarlem. Hollandsche sporen door Haarlem en omstreken. Uitgeverij Spaar en Hout, Haarlem, 2006. {{ISBN|978-90-8683-004-6}}
'''Referenties:'''
{{References}}
}}
 
▲{{Commonscat|Railways of the Haarlemmermeer|Haarlemmermeerspoorlijnen}}
[[Categorie:Spoorlijn in Nederland]]
[[Categorie:Spoorweg in Noord-Holland]]
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/wiki/Haarlemmermeerspoorlijnen"