Bautasteen: verschil tussen versies

Rond 1230 schreef de [[IJsland]]se geschiedschrijver [[Snorri Sturluson]] in de [[Heimskringla]] (de Noorse koningssagen) over een beroemd persoon: "...en hij werd begraven en een bautasteen werd voor hem opgericht." Vanaf de 17e eeuw werd er door meerdere kroniekschrijvers en geleerden over bautastenen geschreven. In zijn boek "Sechs Schreiben von einigen Merkwürdigkeiten der Holsteinischen Gegenden" gaat [[Johann Friedrich Camerer]] uitvoerig in op de "heidense stenen uit de oudheid". Hij had er een op het [[Duitsland|Duitse]] eiland [[Sylt]], en een aantal in de omgeving van [[Pöschendorf]] (nabij [[Hamburg]]) gezien en beschreven. Hij maakte er melding van dat [[ Johannes Schefferus]], al het woord "Bauta" met bloed vertaalde, "omdat deze bloedstenen ter verering opgericht waren voor degene die in de oorlog bloed vergoten hadden". [[Johann Daniel Major]] beweerde in zijn in 1692 verschenen werk "Bevölckertes Cimbrien" dat de bautastenen vroeger om alle [[grafheuvel]]s geplaatst waren en waarschijnlijk vanuit "Noorwegen op aan elkaar vastgeknoopte vlotten ook op het [[Cimbrische schiereiland]] ([[Jutland]]) gebracht waren". Dit werd echter 50 jaar later al in twijfel getrokken door [[Johann Friedrich Camerer]]. Ook [[Troels Arnkiel]] uit [[Aabenraa (parochie)|Aabenraa]] (Denemarken), [[predikant]] en onderzoeker van vroege geschiedenis, ging in zijn bekendste werk "Ausführliche Eröffnung" in op de betekenis van de bautastenen. Hij schrijft: "Bij deze heidense grafheuvels en bergen zijn de grote stenen als pilaren rondom neergezet, wat gedaan wordt ter nagedachtenis van de doden. Het is te betreuren dat deze grafstenen op vele plaatsen weggenomen en hergebruikt zijn om er kerken, kastelen, boerderijen, steentuinen en kerkmuren van te bouwen. En zo staan er vele grafheuvels en bergen onbeschermd bij op de velden en zijn bijbehorende steencirkels en kringen geplunderd."

| [[Akershus (provincie)|Akershus]] || 8

In Denemarken zijn [[Zwerfsteen|zwerfkeien]] gebruikt (zelden hoger dan 2 meter) en andere stenen, die waarschijnlijk uit rotsen gehakt werden. Laatstgenoemde zijn onbewerkt en daarmee min of meer onregelmatig van vorm. Sommige hebben een bijna driehoekige, vierkante of rechthoekige doorsnede. De hoogtes van de verschillende stenen variëren tussen 30  cm en 7,2 meter. De 7,2 meter hoge "naainaald van Maria" (Noors: Jomfru Marias synål) bij de Olavskerk in [[Avaldsnes]] op [[Karmøy]] en de [[Trollpila]] (de trolpijler) van [[Bolsøya]] met 5,1 meter zijn het hoogst. Naarmate de steen hoger is, wordt deze ook dunner. Daarom worden sommige stenen dan ook "naald" genoemd. Vaak is bijna de helft ingegraven in de bodem en is het bovenste deel spits toelopend. Op Gotland en Öland zijn voornamelijk stenen van kalksteen opgesteld die tegenwoordig (door beschadiging of verwering) nog maar nauwelijks boven de grond uitsteken.

* [[Susanne Haugen]]: «Bautasteinn – fallos? Kring en tolkning av ett fornvästnordiskt ord» in: ''Scripta Islandica: Isländska sällskapets årsbok'' 59/2008. p.  121-134.

* [[Bergljot Solberg]], [[Einar Østmo]], & [[Lotte Hedeager]], (red.): «Bautastein» in: ''[[Norsk arkeologisk leksikon]]''. Pax (2005), p.  33.