Geuzenliederen: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Wijzigingen door 81.207.247.109 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Gyndalf |
|||
Regel 5:
In de [[16e eeuw]] voerde het [[calvinistische]] noorden de [[Tachtigjarige Oorlog]] tegen het [[katholieke]] [[Spanje]]. De opstandige edelen in de Nederlanden en hun medestanders noemden zich [[Geuzen (geschiedenis)|geuzen]] (zie daar). In de volkscultuur ontstonden liederen die de historische ontwikkelingen schetsten. Tevens hadden ze een troostende of klagende inhoud, verheerlijkten de heldendaden der geuzen, hadden soms een meer geestelijke inspiratie, of dienden om de tegenpartij te beschimpen of bespotten.
Ze waren geënt op oude en populaire melodieën en werden in het begin gedrukt op losse vellen die goedkoop aan de man werden gebracht. Geheime drukpersen, veelal uit de noordelijke steden zoals [[Amsterdam (hoofdbetekenis)|Amsterdam]], [[Den Haag]], [[Utrecht (stad)|Utrecht]], [[Haarlem (hoofdbetekenis)|
Enkele dichters van geuzenliederen zijn bekend: [[Arent Dircksz. Vos]], pastoor in [[De Lier]]; [[Joris Sylvanis
Een aantal liederen van Valerius bleven in latere eeuwen bekend, zoals '[[Merck toch hoe sterck (lied)|Merck toch hoe sterck]]' (over het beleg van Berg-op-Zoom), '[[Waer dat men sich al keerd of wend]]', '[[Wilt heden nu treden]]' (over de slag bij Turnhout) en 'O Nederland let op u seak' (allen opgenomen in de liedbundel ''[[Kun je nog zingen, zing dan mee]]'').
Regel 13:
Het bekendste geuzenlied vandaag is het [[Wilhelmus]].
==De geuzenliederen uit de Tweede Wereldoorlog==
Ook uit de [[Tweede Wereldoorlog]] blijven heel wat liederen over die op dezelfde manier zijn ontstaan. Bestaande liederen, dikwijls [[psalmen]] of andere kerkelijke liederen, werden voorzien van een spottende tekst jegens de Duitse bezetter, of verhaalden van martelaren van het [[Nederlands verzet in de Tweede Wereldoorlog|verzet]]. Dat dit een voortzetting van een traditie was, blijkt uit het feit dat de originele bundel van 1581 in 1944 illegaal werd herdrukt.
==
* ''Een nieu Geusen Lieden Boecxken'' – [[1581]]
* [[Adriaen Valerius]], Nederlandtsche gedenck-clanck (1626)
Regel 23:
* Een tiental liederen van Valerius werd opgenomen in de liedbundel ''[[Kun je nog zingen, zing dan mee]]''.
* In najaar 1943 een nieuw ''Geuzenliedboek, gedichten uit de Oorlogsdagen'', in lente 1944 het 'Tweede vervolg' en in voorjaar 1945 het 'Derde vervolg', verzorgd door Van Randwijk, Muus Jacobse en Jan H. de Groot.
* In 1947 ''Oude en Nieuwe Geuzenliederen'', van [[Yge Foppema
* Er is een studie over Het Nieuwe Geuzenlied opgenomen in de ''Steekproeven'' van Stuiveling, 1950.
==Bronnen==
* http://www.geuzenproject.org/oldsite/geuzenliederen.html
* http://www.dbnl.org
| |||