Katabolisme: verschil tussen versies

'''Katabolisme''' is het [[ontleding (scheikunde)|afbreken]], via een zogenaamd katabool [[reactiepad (biochemie)|'reactiepad']], van grote [[biomolecuul|moleculen]] in kleinere moleculen in de [[cel (biologie)|cel(len)]] van een [[organisme]]. Bij katabole afbraak komt [[chemische energie]] vrij, die het organisme gebruikt voor diverse lichaamsfuncties.

 

[[biopolymeer|Grote moleculen]] als [[polysacharide]]n, [[lipide]]n, [[nucleïnezuur|nucleïnezuren]] en [[proteïne]]n worden daarbij eerst via [[hydrolyse]] afgebroken in [[monomeer|kleinere moleculen]] als [[monosacharide]]n, [[vetzuur|vetzuren]], [[nucleotide]]n en [[aminozuur|aminozuren]]. De grote moleculen worden [[polymeer|polymeren]] genoemd en de kleinere moleculen [[monomeer|monomeren]]. Sommige monomeren die als gevolg van het uiteenvallen van polymeren ([[depolymerisatie]]) ontstaan, worden door [[cel (biologie)|cellen]] als bouwstenen gebruikt om, via een [[anabolisme|anabool]] reactiepad, nieuwe polymeren te vormen ([[polymerisatie]]); andere monomeren ondergaan verdere afbraak/katabolisme, meestal door [[celademhaling]] (biologische [[oxidatie]]), waarbij als "afvalproduct" [[melkzuur]], [[azijnzuur]], [[koolstofdioxide]], [[ammoniak]] of [[ureum]] wordt gevormd. De vrijkomende [[chemische energie|energie]] wordt grotendeels omgezet in [[warmte]], terwijl een klein deel wordt gebruikt om de [[biosynthese|synthese]] (aanmaak) van [[adenosinetrifosfaat]] te bevorderen. Dit [[molecuul]] zorgt ervoor dat de bij katabolisme vrijgekomen energie die niet verloren gaat als warmte, wordt gebruikt voor de [[chemische reactie|reacties]] die aan de basis liggen van [[anabolisme]]. Op deze manier houdt katabolisme het proces van anabolisme in stand: direct, door de monomeren, gevormd bij depolymerisatie, die weer als bouwstenen voor nieuwe polymeren dienen; indirect, door de [[chemische energie|energie]] die bij oxidatie vrijkomt en bij de nieuwe polymerisatie wordt ingezet.