Noorderkwartier (Holland): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
dit lijkt me niet iets om aan te twijfelen. er zijn boekenkasten vol geschreven over de inpoldering van de meren in Holland. |
Flinke herschrijving met explicietere bronvermelding. De door Dqfn13 toegevoegde bronnen zijn hierin ingevoegd. |
||
Regel 1:
{{Wiu|2=2020|3=03|4=10
[[Bestand:Noorderkwartier Holland.png|thumb|Noorderkwartier]]
Het '''Noorderkwartier'''
== Bestuurlijk ==
In de 16e en 17e eeuw was het Noorderkwartier een gebied met veel [[Meer (watervlakte)|meren]] en [[Baai|zeearm]]en die grotendeels zijn [[Droogmakerij|drooggelegd]]. Voorbeelden zijn de [[Beemster]], de [[Wijdewormer]], de [[Schermer (droogmakerij)|Schermer]] en de [[Purmer]]. Het deel van het gewest [[Holland]] ten zuiden van de stad Amsterdam stond in die tijd bekend als het [[Zuiderkwartier]].{{Bron?}}▼
[[Bestand:Hoorn Statencollege.jpg|thumb|Het Statencollege in Hoorn, zetel van het college van Gecommitteerde Raden van Holland in het Noorderkwartier]]
In het Noorderkwartier lagen zeven van de achttien stemhebbende steden in de [[Staten van Holland]]: [[Alkmaar]], [[Hoorn (Noord-Holland)|Hoorn]], [[Enkhuizen]], [[Edam]], [[Monnickendam]], [[Medemblik (stad)|Medemblik]] en [[Purmerend]] (de laatste vanaf 2 juli 1573, op verzoek van Willem van Oranje<ref name="Won_40_144">Persman 1973, p. 144</ref>).
Bestuurlijk begon het Noorderkwartier zelfstandig op te treden vanaf begin 1573, tijdens het [[Beleg van Haarlem (1572-1573)|Beleg van Haarlem]]. Met [[Amsterdam]] nog Spaansgezind en [[Haarlem]] in Spaanse handen was het Noorderkwartier afgesneden van de overige opstandige gebieden, ten zuiden van Haarlem en Amsterdam. Zou Haarlem vallen, dan zouden de Spaanse troepen naar het noorden kunnen optrekken.<ref name="WON_40_142">Persman 1973, p. 142</ref> [[Diederik Sonoy]] riep daarom de steden in het Noorderkwartier bijeen om geld te vragen zodat de verdediging van het Noorderkwartier geregeld kon worden. Deze vergadering, in februari 1573, wordt beschouwd als de eerste vergadering van de "Staten van Noord-Holland".<ref name="WON_40_142" />
Later dat jaar werd formeel het college van Gecommitteerde Raden ingesteld, als dagelijks bestuur van de Staten van Noord-Holland.<ref name="Won_40_144_145">Persman 1973, p. 144-145</ref> Het college van GR was gevestigd in [[Hoorn (Noord-Holland)|Hoorn]].<ref name="NA_GR">Meiboom, Otten 1994</ref> In 1631-1632 werd ten behoeve van dit orgaan het ''[[Statencollege (Hoorn)|Statencollege]]'' gebouwd, waar nu het [[Westfries Museum]] is gevestigd.
Overigens viel niet het gehele geografische Noorderkwartier ook bestuurlijk onder het college van het Noorderkwartier: een gebied in het zuidwesten werd door GR van het Zuiderkwartier bestuurd.<ref>Het gaat dan om de negen bannen Beverwijk, Wijk aan Zee en Duin, Heemskerk, Assendelft, Oostzanen, Westzanen, Krommenie, Wormer en Jisp. Zie Lekturama 1981, ''Zuiderkwartier''</ref>
Tot 1795 bleef het Noorderkwartier op deze wijze een zekere mate van zelfstandigheid binnen het gewest Holland houden. Het lukte niet om het college van GR van het Noorderkwartier samen te voegen met dat van het Zuiderkwartier, daarvoor was het Noorderkwartier te zeer op zijn zelfstandigheid gesteld.<ref name="NA_GR" /> In 1795, na de [[Bataafse Revolutie]], werd het college opgeheven door de [[Provisionele Representanten van het Volk van Holland]].
== Geografisch ==
▲In de 16e en 17e eeuw was het Noorderkwartier een gebied met veel
Het werkgebied van het in 2003 ingestelde [[Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier]] komt ruwweg overeen met het gebied van het oude Noorderkwartier.
== Noten ==
{{references|85%}}
== Bronnen ==
* ''Nieuwe Geïllustreerde Lekturama Encyclopedie'', [[Lekturama]], Rotterdam, 1981
* Persman, J.R., [https://www.westfriesgenootschap.nl/wfon-pdf/wfon.php?jaargang=040&pagina=140 "De bestuursorganisatie in West-Friesland en het Noorderkwartier vanaf de eerste vergadering van de Staten van Noord-Holland in 1573 tot en met 1795"], in ''West-Frieslands Oud en Nieuw'', 40e bundel van het Historisch Genootschap "Oud West-Friesland", 1973, p. 136-160
* Meiboom, W.E. en Otten, F.J.M., ''[http://proxy.handle.net/10648/ba4aa5ed-e782-4bcb-a917-d7febbb64b67 Geschiedenis van de archiefvormer]'', archief van de Gecommitteerde Raden van de Staten van Holland en Westfriesland 1621-1795, Nationaal Archief, 1994, ingang 3.01.05
[[Categorie:Geografie van Noord-Holland|Noorderkwartier]]
[[Categorie:Geschiedenis van Holland]]
| |||