Vijl: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
versie van JanB46 van 27 nov 2017 19:44 (50445940) teruggeplaatst - Herstel |
|||
Regel 3:
Een '''vijl''' is een stuk [[handgereedschap]] dat dient om werkstukken middels [[Verspanen|verspaning]] een andere vorm te geven of glad te maken. Ze worden veel gebruikt door metaalbewerkers en timmerlieden.
== Algemeen ==
Een vijl bestaat uit een hardstalen blad, voorzien van snijgroeven of tandjes: de zogenaamde ''kap''. Bij een vijl onderscheidt men de [[Arend (gereedschap)|''arend'']] en het ''vijlblad''. De arend is het ongeharde schuin verlopende gedeelte waarop het vijlheft wordt bevestigd. Het ''vijlblad'' is het geharde gedeelte waarin de snijgroeven of tandjes zijn 'gekapt'. De lengte van een vijl wordt aangegeven in Engelse duimen of in millimeters, hierbij wordt de lengte van de arend niet meegerekend. Om beter vlak te kunnen vijlen, lopen de meeste vijlen naar voren toe dunner uit. Goedkopere vijlen zijn plat en onbruikbaar voor paswerk. Om de vijl goed te kunnen hanteren is deze voorzien van een [[heft]], dat meestal van hout of kunststof is gemaakt. Het gat in het heft dient voldoende diep en smal zijn zodat de arend er goed inklemt. Vijltjes met geringe afmetingen noemt men ''sleutelvijlen'' of ''naaldvijlen''. Voor het scherpen van een zaag wordt vaak een ''[[zaagvijl]]'' gebruikt; het is een zoetvijl met vaak een min of meer driehoekige doorsnede die bij het uiteinde dunner is dan bij het heft.
Er zijn vijlmachines gemaakt maar nooit populair geweest. Er zijn ook lintzaagfabrikanten geweest die een lintzaag leverden met korte stukken vijl maar dit was gevaarlijk werken.
== Vijlen ==
Een plat vijlvlak is bedoeld voor afronden, ontbramen, enzovoort. Voor zogenaamd paswerk of vlakvijlen heeft men een bol vijlvlak nodig. Een goede paswerkersvijl heeft ten minste één vlak dat bol is.
Naar de vorm van de vijl onderscheidt men:
*Rechthoekige vijl
**Platte vijl, rechthoekig met taps toelopend uiteinde
**Blokvijl, rechthoekig meestal voorzien van een spaarkant
*Vierkante vijl
*Ronde vijl, ook wel ''rattenstaart'' genoemd
*Halfronde vijl
*Driehoekige vijl
Een vijl is gemaakt van gehard, gelegeerd gereedschapsstaal. Dit is staal met toevoegingen van andere metalen. Men doet dit omdat een vijl harder moet zijn dan het werkstuk. Vijlen worden door persen en slijpen in vorm gebracht. In het nog niet geharde staal worden de tanden met speciale machines in de vijl gekapt of erin gefreesd. Daarna wordt de vijl in een hardingsoven gehard om deze sterk, hard en slijtvast te maken. De arend wordt daarbij niet gehard. Een vijl met gefreesde kap is erg geschikt voor het vijlen van zachte materialen zoals koper en zink. Omdat de vertanding grof is, zal de vijl niet zo snel 'verstopt' raken. Een heel grof bekapte vijl heet ''[[rasp]]'' en wordt onder andere gebruikt door de timmerman voor het bewerken van hout, ook de hoefsmid gebruikt deze voor het bekappen van hoeven.
== Kap ==
| |||