Steenmeel: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
red.: -onduidelijke metafoor, +link, -tautologie, eindeloos feiner kan niet
taal
Regel 1:
[[Bestand:Dolokal.jpg|200px|thumb|Steenmeel gemaakt van gemalen [[kalksteen]] ]]
'''Steenmeel''' of '''gesteentemeel''' is fijngemalen [[gesteente]] dat gebruikt wordt als [[bodemverbeteraar]] en meststof ineen. [[Mineraal|Mineralen]] zijn noodzakelijk voor bodemprocessen die de bodemvruchtbaarheid beïnvloeden. Naast nutrientenleveringnutriëntenlevering en zuurbuffering verbinden mineralen zich met [[humus]] en zorgen zo voor een goede bodemstructuur. Voor een goede werking in de bodem dient steenmeel een maximale [[korrelgrootte (sediment)|korrelgrootte]] van 0,100 mm te hebben. Grover gemalen gesteente wordt [[steengruis]] genoemd en is minder effectief.
 
==Eigenschappen==
Steenmeel heeft naargelang het oorsprongsgesteente speciale eigenschappen. In de landbouw worden verschillende gesteentemelen toegepast. Wat betreft de functie zijn de relatieve verschillen op hoofdlijnen als volgt.
* (Metamorfe) basalten en phonolieten[[fonoliet]]en: leveren relatief veel spoor- en hoofdelementen en spelen een belangrijke rol bij opbouw van organische stof en pH-stabilisatie. Ze worden onder meer toegepast als bodemverbeteraar, boxenstrooisel, mestverbeteraar en bij compostering. Deze gesteenten verweren uiteindelijk tot klei en hebben dan de werking als genoemd onder de laatste bullet bij kleimineralen.
* Zeolieten: verhogen de [[Kationenomwisselingscapaciteit|CEC]] relatief het meest, bufferen kalium en ammonium en binden toxines. Ze worden onder meer toegepast als bodemverbeteraar, boxenstrooisel, bij compostering en als voedingssupplement.
* Kleimineralen: afhankelijk van het type klei zijn onder meer de volgende functies mogelijk – vochtretentie, levering van verschillende spoor- en hoofdelementen, verhoging van de CEC en toxinebinding. Ze worden onder andere toegepast als bodemverbeteraar, bij compostering en als voedingssupplement.
 
Het in de landbouw veel gebruikte kalk is niet van vulkanische oorsprong en heeft ook niet bovengenoemde werking, maar is een [[sedimentair gesteente|Sedimentaire gesteentes]] dat voor zuurbuffering wordt toegepast omdat de van oorsprong aanwezige zuurbufferende mineralen van vulkanische oorsprong inmiddels niet meer in voldoende mate in de bodem aanwezig zijn.
Waar kalksteen voornamelijk [[calcium]]-rijk steenmeel produceert, bevat vulkanisch gesteente voornamelijk [[ijzer (element)|ijzer]]rijke [[silicaat|silicaten]] en calciumrijke [[veldspaat|veldspaten]]. De langzame [[verwering]] in de bodem zorgt voor langdurige voeding voor planten. Ook andere elementen als [[koper (element)|koper]], [[molybdeen]], [[nikkel]], [[zink (element)|zink]] en [[kobalt]] zorgen voor voedingsstoffen in de bodem.
 
==Productie en toepassing==
Steenmeel wordt geproduceerd in [[groeve]]s en kan zowel het hoofdproduct als een restproduct van bijvoorbeeld [[natuursteen]] vormen. Een bekend productiegebied van steenmeel is het [[Harz (gebergte)|Harzgebergte]] in Centraal-[[Duitsland]].
 
Bij toepassing in het [[Schotland|Schotse]] plaatsje [[Blairgowrie (Schotland)|Blairgowrie]] werden landbouwproducten geoogst die veel groter waren dan normaal. [[Uien]] ter grootte van een [[voetbal]] en [[aardbei]]en zo groot als [[Appel (vrucht)|appel]]s wekten de interesse van [[wetenschapper]]s.<ref>{{en}}[http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/scotland/3679450.stm "Experts seek key to monster veg", BBC News, 22 september 2004]</ref>
Regel 18:
In 1908 verscheen het boek Clean Culture - A New Soil Science van Sampson Morgan, een tuinbouwer die op dat moment al veertig jaar aan het experimenteren was met rotsmeel.
 
Morgan won in die tijd overal tuinbouwwedstrijden met zijn recordoogsten van ziekteresistente groenten en fruit. Morgan geloofde net als de Duitse bio-chemicusbiochemicus Dr. Julius Hensel, dat alle planten de stikstof uit de lucht opnemen en dat er in de bodem alleen voldoende lucht, mineralen, organische stof en vocht nodig zijn om gezonde gewassen te kweken.
== CO<sub>2</sub>-reductie ==
Volgens de [[Royal Society]] is versnelde [[Verweringverwering]] van gesteenten een van de meest effectiveeffectieve maatregelen om CO<sub>2</sub> vast te leggen.<ref>{{Citeer web|titel = Geoengineering the climate: science, governance and uncertainty|url = https://royalsociety.org/topics-policy/publications/2009/geoengineering-climate/|werk = royalsociety.org|bezochtdatum = 2015-09-13|datum = 2009-09-01}}</ref> De oceanen nemen namelijk CO<sub>2</sub> op, waarbij [[Diwaterstofcarbonaat|koolzuur]] ontstaat. Het basisch steenmeel kan, als het in contact komt met koolzuur, dan reageren tot [[Waterstofcarbonaat|bicarbonaat]].<ref>{{Citeer web|titel = Afkijken bij de natuur: CO<sub>2</sub> vastleggen door mineraliseren.|url = http://www.kennislink.nl/publicaties/afkijken-bij-de-natuur-co2-vastleggen-door-mineraliseren|werk = Kennislink.nl|bezochtdatum = 2015-09-13|datum = 2008-05-30|auteur = |achternaam = Ikink|voornaam = Harm}}</ref> Om die reden wordt steenmeel genoemd als een milieuvriendelijke vervanger van dierlijke [[mest]] waarbij minder CO<sub>2</sub> wordt uitgestoten, en de opname van CO<sub>2</sub> in de oceanen wordt gestimuleerd.<ref>{{Citeer web|titel = Steenmeel|url = http://www.wageningenur.nl/nl/show/Steenmeel.htm|bezochtdatum = 2015-09-13|uitgever = Wageningen Universiteit}}</ref>
 
== Lavameel ==
[[Bestand:Urgesteinsmehl.jpg|200px|thumb|Lavameel]]
Door [[vulkanisch gesteente]] als [[Basalt (gesteente)|basalt]] of lavagesteente te vermalen, ontstaat basalt- of lavameel, ook wel oergesteentemeel genaamd. Het wordt in de [[biologisch-dynamische landbouw]] gezien als een bron van "oerlevenskracht". Veel aan lavameel toegeschreven eigenschappen zijn echter niet wetenschappelijk bewezen.
 
In sommige [[veeteelt]]bedrijven vindt het toepassing als strooisel en toevoeging aan het [[veevoer]]. Het zou de stalbodem zuiver houden en daardoor stank en ziekte voorkomen. Mensen nemen de stof in vanwege een verondersteld positief effect op het [[maag-darmstelsel]]. Ook vindt het toepassing als [[Cosmetica|cosmetisch middel]].<ref>[https://web.archive.org/web/20120303122324/http://www.emnatuurlijk.nl/index.php?option=com_content&view=article&id=13&Itemid=18 Commerciële informatie over lavameel]</ref> Het meel bevat [[mineraal|mineralen]] en [[sporenelement]]en.<ref>[http://www.biofoon.nl/index.asp?biofoon/antwoord.asp?Nummer=467 Biofoon Alterra]</ref>
 
Gemalen lavagesteente dat in de handel is wordt gewonnen in vulkanische gebieden zoals de [[Eifel]]. Hierdoor kan de ecologische structuur van die gebieden worden aangetast.
 
In een grovere maat korrel, tot 11&nbsp;mm, noemt men het ook wel "lavazand".